Sürdürülebilir Kamu Yönetimi ve Toplam Kalite Yönetimi

Sürdürülebilirlik Ve Kamu Yönetimi

Sürdürülebilirlik kavramının Türkçede kabul gören birebir karşılığı olmamakla beraber; sürekli, devamlı, kesintisiz gibi ifadeler ile tercüme edilmektedir. Sürdürülebilirliğin en yaygın tanımı Birleşmiş Milletler’in Ortak Geleceğimiz Raporu'nda (Brundtland Raporu, 1987) ifade edilmiştir. Bu rapor sürdürülebilirliği “gelecek nesillerin kendi ihtiyaçlarını karşılama yeteneğini riske atmadan günümüzün ihtiyaçlarını karşılayabilme” olarak tanımlamaktadır. Sürdürülebilirlik kavramı, teknoloji, ekonomi, siyaset, yönetim ve çevre bileşenlerinin tam merkezinde yer alan bir kavram niteliğindedir.

Sürdürülebilir kamu yönetimi, köken itibarıyla ‘sürdürülebilirlik’ kavramının ulusal ve uluslararası boyutta şekillendirilerek kamu politikası süreçlerini etkileyen bir ilkeye dönüşmesiyle, sürdürülebilir kalkınma ilkesi doğrultusunda ortaya çıktığı görülmektedir. Sürdürülebilirlik hem ekonomik hem toplumsal hem de yönetim boyutlarını bütünleşik bir yapıda şekillendirerek yönetsel örgütlerin, bireylerin (vatandaşların) ve devletlerin birbirleriyle etkileşimini ifade etmektedir.

Toplam Kalite Yönetiminin Ortaya Çıkış Süreci

William Edwards Deming tarafından 1950’li yıllarda, sanayi üretimindeki süreçlerde kalitenin arttırılması hedefi ile geliştirilmiştir. TKY ABD’de doğmuş fakat şekillenmesi, yönetim sistemi hâline gelmesi ve gelişimi Japonya’da hayat bulmaktadır. Japonya’da başarılı bir şekilde uygulanmasının temel sebebi, İkinci Dünya Savaşı sonrasında ülkenin içinde bulunduğu olumsuz koşullar ve yeniden yapılanma gereksinimleridir. Japonya’da kazanılan bu başarı sonrasında ABD ve diğer ülkelere yayılarak zamanla uygulanabilir bir yaklaşım hâlini almaktadır.

Toplam Kalite Yönetimi (TKY) Nedir?

Toplam kalite yönetimi, liberalleşme ile gelen serbest piyasa ekonomisinden kaynaklı oluşan rekabete karşı koyabilmenin yolunu ‘kalite’ kavramında görmektedir. Kalite kavramının hayata geçirilebilmesi için Toplam Kalite Yönetimi yaklaşımı uygulanmaya konulmaktadır. Toplam kalite yönetimini ; “müşteri ihtiyaç ve beklentilerinin karşılanması için tüm yöneticilerin ve çalışanların katılımıyla bir organizasyonun proseslerinin hizmet ve ürünlerinin niceliksel yöntemler kullanılarak sürekli iyileştirilmesini içeren bütünsel bir yaklaşımdır” şeklinde tanımlamak mümkündür.

Toplam kalite yönetimi, ürün kalitesini artırmak, maliyetleri düşürmek ve bunların sonucunda elde edeceği kalite ile küresel rekabet ortamında üstünlüğü elde etmek için yapılan bir dizi süreç değişikliği ve bu değişikliğin yönetimidir. TKY’yi oluşturan dinamikler; Liderlik, müşteri odaklılık, takım çalışması, çalışan eğitimi, sürekli geliştirme ve iyileştirme.

Kaizen

Kaizen, TKY’nin temelleri sayılan ve sürekli iyileştirme anlamına gelmektedir. Kaizen, sonuçlardan ziyade süreçlere odaklanmaktadır. Bu felsefeyi ilk ortaya koyan kişi olarak gösterilen Masaaki Imaı, Kaizen’i şöyle tanımlar: “Kaizen, Japonya’da gelişip sonradan bütün dünyaya yayılan birçok yönetim uygulamasını kapsayan bir şemsiyedir.” Kaizen’ temelini oluşturan dört unsur; 1- Planla (Plan), 2- Uygula (Do), - Kontrol Et (Check), 4- Düzelt (Act).

Kalite Çemberi ve Kalitenin Yararları

TKY “Bir işi en iyi bilen, o işi en iyi yapandır.” ilkesini benimseyerek, karşılaşılan problemlerin çözümünde katılım ortaklık prensibi ile “kalite çemberleri” gruplarını yetkilendirmektedir. Kalite çemberleri, ilk defa 1962 yılında Dr. Kaoru Ishikawa tarafından önerilmiştir ve kendisi şu şekilde tanımlamıştır: “Kalite çemberleri, kalite kontrol etkinliklerini gönüllü olarak aynı iş yerinde yürüten küçük bir gruptur. Bu küçük grup sürekli olarak firma çapında kalite kontrolün bir parçası olarak bütün üyelerin katılımıyla kendini geliştirme ve karşılıklı gelişme, iş yerinde denetim ve ilerleme, kalite kontrol etkinliklerinden yararlanma işini yürütür.”

Kamu Kuruluşlarında Toplam Kalite Yönetimi

Özel sektörün kalite yönetimi anlayışının tekniklerini başarı ile uygulaması ve olumlu sonuçlar alması kamu sektörü için TKY’yi elverişli bulmakta ve kamu kuruluşlarının bu yaklaşımın uygulanmasını öngörmektedir. Kamu kuruluşlarında TKY’nin seçilmesinin nedenlerinden biri “değişimin gerekliliği” dir.

Ekonomik gerekçelerle azalan kaynakların, tasarruflu kullanım hâlinde bile maksimum verim elde edilmesinin istenmesi, ekonomik nedenlerle azalan kaynakların kamu kurumları bütçelerini de daha fazla tasarruf ve verimliliğe itmesi TKY’nin bir başka nedeni olarak sayılmaktadır. Hizmet kalitesinin iyileştirilmesi, maliyetlerin düşmesi yolunda önemli bir araç olmakta ve “daha az harcama ile daha çok hizmet” sunumu amacına ulaşmaktadır.

Toplam Kalite Yönetiminin Kamu Yönetiminde Uygulanması

Kamu kuruluşlarında TKY’nin uygulamasının istenmesinin temel sebebi, hizmet kalitesinin artırılmasıdır. Çünkü artırılan kalite ile vatandaş tarafından meşruiyeti perçinlenecek ve bunun TKY ile yapılması sebebi ile de maliyetler düşürülerek verimlilik artırılacaktır.

Türkiye’de TKY’nin Uygulama Alanı Bulduğu Örgütler

Türkiye’de TKY uygulamaları 1980'lerin sonlarında ve 1990’ların başlarında özellikle yabancı ortaklı örgütlerin etkisiyle son 20 yıl içerisinde yayılmış ve uygulama sonuçları kendisini hissettirmeye başlamıştır. Türkiye’de uygulama alanı bulduğu ilk alan “kalite çemberleri” uygulamasıdır.

Bakanlıklar düzeyinde (Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Millî Savunma Bakanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı), yerel yönetimlerde (İstanbul Büyükşehir Belediyesi), hizmet yönünden yerinde yönetim kuruluşlarında, YÖK kalite kurulları ve düzenleyici ve denetleyici kurullarda (Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu) TKY yönetiminin uygulandığını görmekteyiz.