Küreselleşme ve Kamu Politikalarındaki Değişim

Küreselleşme

Küreselleşme dünya genelinde yönetim sistemlerini, ideolojileri, kültürel yapıları ve örgütleri yapısal ve işlevsel açıdan köklü bir şekilde değiştirmiştir. Kamu yönetiminin değişimi için, yapısal, işlevsel, fonksiyonel ve uygulamada kamu politikaları değişim göstermiştir.

Kavramsal Açıdan Küreselleşme

Yerkürenin farklı bölgelerinde yaşayan insan, toplum ve devletler arasındaki iletişim ve etkileşim derecesinin “karşılıklı bağımlılık” kavramı çerçevesinde giderek artması olarak tanımlanabilir.

Küreselleşmenin Ortaya Çıkışı ve Etkileri

“Küreselleşme” henüz yeni bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. “Küreselleşme” kavramını ilk olarak Kanadalı Marshall Luhan’ın 1962 yılında ‘küresel köy’ ifadesi ile karşımıza çıkmaktadır. 1980’lerde küreselleşme kavramı genellikle akademik çalışmalar içerisinde uluslararası ekonomik hareketleri tanımlamak için, 1990’larda ise toplumsal olarak değişim veya dönüşüm paradigması olarak karşımıza çıkmakta veya bir analiz yöntemi olarak kullanılmaya çalışılmaktadır.

Küreselleşmenin Boyutları

Küreselleşme çok boyutlu bir kavram olma özelliğini taşımaktadır. Bu boyutlar küreselleşme sürecinden etkilenen unsurları ve eylemleri kapsamaktadır. Küreselleşme temel anlamda beş boyuttan oluşmaktadır. Bu boyutlar; ekonomik, siyasi, teknolojik, çevresel ve kültürel boyutlardır. Beş boyut kendinden farklı olarak başka bir boyutu etkileyebilmektedir. Bu etki hem ulusal çapta meydana gelirken hem de ulus üstü, küresel ölçekte bir etkileşim oluşturabilmektedir.

Küreselleşme ve Ulus-Devlet Yapısı

Küreselleşmenin en büyük etkilerinden biri de önemi azalan ulus-devlet yapısıdır. Küreselleşme ile çeşitli boyutlarda şekillenen iletişim kanalları, piyasaya işleyişi ve oluşan yaşam tarzlarındaki çeşitlilik artık yerele bağlı kalmak yerine küresel ölçekte etkileşim içinde kalmış ve bu durum ülkelerin ulus-devlet yapısını aşarak sınırları kaldıran global bir düzeye ulaşmıştır.

Küreselleşme ve Neo-Liberalizm

Neo-liberal politikaların 1980’li yıllardan sonra küreselleşmenin de etkisi ile kamu yönetimi üzerinde değiştirici ve dönüştürücü etkisi bulunmaktadır. Geleneksel kamu yönetimi anlayışından neo-liberal kamu yönetimi yapısına doğru bir yönelim gerçekleşmiştir. Neo-liberalizm etkisini başta ekonomi olmak üzere siyaset, teknoloji, kamu yönetimi, kültür, çevre ve hukuk alanlarında göstermektedir.

Kamu Politikaları

Politika, belirli bir alana yönelik olarak saptanmış kurallar ve ilkeler bütünüdür.

Kamu hizmetleri birçok alanda gerçekleştirilen ve temel anlamda insan ihtiyaçlarının karşılanması üzerine düzenlenmektedir. Kamu hizmetlerini gerçekleştiren araç ise kamu politikalarıdır.

Kamu politikaları, devletlerin hükûmetleri aracılığı ile ülke kaynaklarının ihtiyaçları doğrultusunda etkili ve verimli kullanılması amacıyla toplumun talepleri ve ihtiyaçları da göz önüne alınarak oluşturulan eylemlerdir.

Küreselleşme Sürecinde Kamu Politikalarında Yaşanan Değişimler

Kamu Hizmeti ve Kamu Politikalarında Yaşanan Değişimler

Küreselleşme süreci devletin küçülmesi gerektiğini gündeme getirmektedir. Özellikle yönetim sürecinde yaşanan gelişmelere ve değişimlere bakacak olursak, yönetilen kesimin yani kamu hizmeti alan vatandaşların daha aktif bir şekilde kamu politika yapım sürecine katılımını görmekteyiz.

Küreselleşme sürecinin kamu yönetimine ve kamu hizmetlerine sağlamış olduğu olumlu etkileri; açıklık (şeffaflık), bilgi edinme hakkı, politika süreçlerine katılım ve vatandaşlara tanınan hakların hukuki anlamda korunması olarak ifade edebiliriz.

Ekonomi ve Kamu Maliyesi Alanında Yaşanan Değişimler

Ülkelerin ekonomik kalkınma seviyeleri küreselleşme ile beraber oluşan serbest piyasa ekonomisinde var olabilmek için ve oluşan rekabet ortamında ayakta kalabilmek için gerekli olan önemli bir koşul niteliğindedir.

Ülkeler ekonomik olarak kalkınmak için yeni politikalara başvurmakta ve mevcut politikalarını revize ederek güncellemektedir.

Teknoloji Alanında Yaşanan Değişimler

Teknoloji alanında yaşanan gelişmeler ile dijital çağın başlamakta ve bunun en önemli sonucu olarak ülkeler arasındaki sınır çizgileri kalkmaktadır.

Teknoloji sayesinde gelişen iletişim sistemleri ile küresel ölçekte bilgi iletimi ve haberleşme olanakları artmaktadır. Küresel ölçekte insanlar birbirlerini etkilemekte, kültürel farklılıklar ortadan kalkmaktadır.

Çevre Alanında Yaşanılan Değişimler

Özellikle 1970’lerden sonra önemsenmeye başlanılan çevre politikalarının şekillenmesinde ve değişmesinde küreselleşmenin etkisi önemli bir konumdadır.

Uluslararası Aktörlerin Kamu Politikalarında Oluşturduğu Değişimler

Uluslararası örgütlerin de politika sürecine dâhil olması ile beraber devletler arasında etkileşimler meydana gelmektedir. Kamu politika yapım sürecinde devletler birbirlerinden etkilenerek ortak politika oluşturulmaya başlamışlardır.

Türkiye’de Küreselleşmenin Kamu Politikaları Üzerindeki Etkileri

1980’lere gelindiğinde yaşanılan ekonomik krizlere son vermek için piyasaların serbestleşmesi ve yabancı kaynaklı sermayenin ülkeye girişinin yollarını açan 24 Ocak 1980 ekonomik kararları uygulanmaya konulmuştur. Kararlar, küreselleşme sürecinin ön gördüğü kamu politikalarının hayata geçmesine olanak sağlamıştır.

Küreselleşme ile değişim ve dönüşüm gösteren Türk kamu yönetiminde son yıllarda yapılan politikalar ile merkezî ve yerel yönetimlerde doğrudan vatandaş katılımının yasal çerçevesi düzenlenmiş, bürokratik yapı ve kamu görevlilerinin performansa dayalı yönetim şeklini ve hesap verebilirlikleri saydamlaştırılmıştır. 2000’li yıllardan sonra İl Özel İdarelerine, Mahalli İdare Birliklerine, Büyükşehir Belediyelerine ve Belediyelere yönelik yeni kanunlar çıkartılmıştır.