Geleneksel Kamu Yönetimi ve Yeni Kamu Yönetimi Anlayışı

Kamu Yönetimi

Yönetimin Tanımı

Hayatın her aşamasında olan yönetim, insanlığın hayat bulmasıyla ortaya çıkmıştır. Yönetim kelime anlamı olarak idare etme, çekip çevirme anlamına gelir. Tanım olarak yönetim; amaçların gerçekleştirilmesi için maddi, manevi ve insan kaynaklarının etkin ve verimli bir şekilde değerlendirilmesidir.

Yönetimin Özellikleri

Yönetim kavramının çeşitli özellikleri vardır. Bu özellikler: Birden çok kişinin olması gerekir, belli bir amaç doğrultusunda ortaya çıkar, bir süreçtir planlama; iş bölümü, yönlendirme, örgütleme, koordinasyon, denetim gibi fonksiyonlara sahiptir. Ayrıca yönetimde çalışanlar ve yöneticiler arasında gerek yatay gerekse de dikey hiyerarşi vardır. Yöneticiler, çalışanlar aracılığıyla hedefleri gerçekleştirirler.

Kamu Yönetimi Disiplininin Tanımı, Ortaya Çıkışı ve Gelişimi

Kamu yönetimi, yürütme erkinin amaçlar doğrultusunda sahip olduğu kaynakları etkin ve verimli bir şekilde kullanmasıdır. Bilim olarak kamu yönetimi, kamu yöneticilerinin kamusal hizmet bağlamında vatandaş ile olan ilişkilerini inceleyen disiplindir. Kamu yönetimi disiplininde 1980’lere kadar "geleneksel kamu yönetimi" ve 1980’den sonra ise "yeni kamu yönetimi" anlayışından söz edilecektir.

Geleneksel Kamu Yönetimi Anlayışı

Geleneksel kamu yönetimi anlayışı, 1850’li yıllardan itibaren 1980’lere kadar kamu yönetimi alanında etkisini göstermiş bir paradigmadır. 1800’lü yılların ikinci yarısında yapılan reformlarla ortaya çıkmaya başlamış, 1900’lü yılların başında şekillenmiş ve 1980’li yıllara kadar var olan hâlini korumayı başarmıştır. Geleneksel kamu yönetimi anlayışı, bürokratik yönetim anlayışı temelinde ortaya çıkmıştır. Buna göre; siyasiler, kamu yönetimi konusunda amaçları belirler ve emirleri altındaki bürokratları amaçları gerçekleştirme konusunda denetlerler. Temel kararlar siyasetçiler tarafından verilir, uzman kamu görevlileri de bu kararları verimli bir şekilde uygulamaya çalışır.

Geleneksel kamu yönetimi anlayışı, klasik yönetim teorilerinden ve Neoklasik yönetim teorisinden beslenir. Klasik yönetim teorilerinin birincisi bilimsel yönetim teorisidir.Taylor’un bilimsel yönetim teorisindeki asıl amacı, çalışanların verimliliğinin artırılmasıdır. İkincisi yönetim süreci teorisidir.Fayol’un yönetim süreci teorisinde örgütün tek bir yapı olarak görülmesi düşüncesi hâkimdir. Bu bakış açısına göre; örgüt, kesintisiz bir bütündür ve personelin sürekliliği önemlidir. Üçüncüsü, bürokratik yönetim teorisidr. Weber’e göre bürokratik yönetim teorisi ile ; yönetimsel anlamda etkin ve verimliliğin sağlanması için ideal anlamda bir bürokratik yapının oluşturulması gerekir. Neoklasikçiler ise klasik yönetimcilerin ihmal ettiği insan kavramı üzerinden yönetime yaklaşmış ve temas edilmeyen insan olgusuna temas etmişlerdir. Neo-klasik yönetim teorisinde bireylerin incelenip verimliliğinin artırılması ile örgüt verimliliğini artırma amaçlanmıştır.

Geleneksel Kamu Yönetiminin Temel Özellikleri

Geleneksel kamu yönetimi anlayışının özellikleri: Yönetim sistemi merkeziyetçidir. Örgüt yapısı katıdır, dikey hiyerarşi vardır, çalışanlar kurallara bağlı ve risk almayı sevmezler. Yetkiyi toplayan bir yönetim anlayışıdır.

1980’lerle beraber tüm dünyada teknolojinin gelişmesiyle insanların beklentileri artmıştır. Bu beklentiler çoğu sektörde değişimi de beraberinde getirmiştir. Kamu yönetimi de bu değişimden etkilenmiştir. Yaşanan ekonomik ve siyasi krizler sonucunda özellikle Amerika ve İngiltere öncülüğünde yeni sağ siyasi rüzgârı başlamış ve tüm dünyayı sarmıştır. Yeni kamu yönetimi, siyasi ideoloji olarak “yeni sağ”’ın kamu yönetimine uygulanmasıdır.

Yeni Kamu Yönetimi (YKY) anlayışını ortaya çıkaran nedenlerini genel olarak teknolojinin gelişmesi, petrol krizi, yaşanan ekonomik buhran, Keynesyen ekonomi modelinin çöküşü, yeni sağ siyasi rüzgârının esmesi, özel sektörün kendini oldukça fazla geliştirmesi ve devlete karşı bakış açısının negatife dönmesi olarak sayabiliriz.

Yeni Kamu Yönetimi Anlayışının Temel Özellikleri

Yeni Kamu Yönetimi anlayışının genel özellikleri: Ekip anlayışının olması, stratejik kararların alınması, kaliteli hizmet, sonuç odaklı yönetim, şeffaflık, hesap verebilirlik, esnek örgüt yapısı, etkin denetim, minimal devlet, asgari bürokrasi, yumuşak hiyerarşi, müşteri ve vatandaş odaklı yönetim, serbest piyasa anlayışı, yönetime katılım, ademi merkeziyetçiliktir.

Geleneksel ve Yeni Kamu Yönetimi Anlayışlarının Karşılaştırılması

Geleneksel kamu yönetimi ve yeni kamu yönetimi anlayışlarını karşılaştırılırsa "Geleneksel kamu yönetiminde (GKY) geniş örgüt tipi varken Yeni Kamu Yönetiminde (YKY) dar bir örgüt tipinin olduğu, GKY’de dikey örgüt yapısı varken YKY’de yatay örgüt yapısının olduğu, GKY’de sert hiyerarşi varken YKY’de yumuşak hiyerarşinin olduğu, GKY’de yönetime yön veren bürokrasi iken YKY’de yönetime yön verenin piyasa olduğu, GKY’de refah devleti anlayışı varken YKY’de minimal devlet anlayışının olduğu, GKY’de merkeziyetçi bir tutum varken YKY’de ademimerkeziyetçi bir tutumun olduğu, GKY’de kapalı bir yönetim varken YKY’de şeffaf bir yönetimin olduğu, GKY’de örgüt merkezli bir yönetim varken YKY’de vatandaş merkezli bir yönetimin olduğu, GKY’de önemli olan hizmet niceliği iken YKY’de önemli olan hizmet niteliği olduğu, GKY’de bürokratik yönetici tipleri varken YKY’de demokratik yönetici tiplerinin olduğu, GKY’de tepeye bağlı bir yönetim varken YKY’de yönetişimin söz konusu olduğu, GKY’de ben merkezli bir yönetim varken YKY’de biz merkezli bir yönetimin olduğu, GKY’de çalışanların ücreti sabitken YKY’de performansa göre ücretin söz konusu olduğu, GKY girdi ve süreç odaklı iken YKY çıktı ve sonuç odaklı olduğu" görülmektedir.