Ödeme Yöntemleri ve Akreditif

Dünya ticareti gün geçtikçe büyümekte ülkeler uluslararası ticareti belirli standarlarda ve kurallarda yapmak istemektedirler. Dünya Ticaret Örgütü ve Uluslararası Ticaret Odası'nın çıkarmış olduğu standartlar tarafların haklarının korunması için çok önemlidir. Mal bedellerinin ödenmesi ve tahsilinde de standatların oluşturulması gerekmektedir. Bu bağlamda ödeme yöntemleri belirlenmiştir. Peşin ödeme (Cash Advance), Vesaik mukabili ödeme (Cash Against Document), Mal Mukabili Ödeme (Cash Against Good), Akredifli Ödeme (Letter Of Credit), Geri Dönülebilir – Geri Dönülmez (Revocable-Irrevocable L/C), Teyitli / Teyitsiz (Confirmed-Unconfirmed L/C), Garantili(Stand-By L/C), Rotatif (Revolving L/C), Kırmızı Koşullu ve Yeşil Koşullu (Redand Green Clause L/C), Devredilebilir (Transferable L/C), Kabul Kredili Akreditifli Ödeme, Kabul Kredili Vesaik Mukabili Ödeme ve Kabul Kredili Mal Mukabili Ödeme uluslararası ticarette kulanılan ödeme yöntemlerindendir.

Peşin Ödeme

Peşin ödeme bahsedildiği gibi güvene dayalı ödeme yöntemidir. Genelde taraflar ortak ya da acenta konumundadır.Peşin ödeme genel olarak uluslararası ticaret taraflarının güvene dayalı yapmış oldukları bir yöntemdir. Bahsedilen ödeme şekli genelde ihracatçıya finansman sağlamak amacıyla yapılır. Peşin ödemeyi kullanan firmalar arasında ortaklık ilişkisi olması durumunda risk unsuru ortadan kalkar. Vadeli ödeme yöntemi ile dönem sonralarında denkleştirmeler de yapılabilmektedir. Peşin ödeme yöntemi aynı firmalar arasında da uygulanmaktadır.

Vesaik Mukabili Ödeme

Adından da anlaşılacağı gibi belgeler üzerinden yapılan ödeme yöntemidir. Deniz taşımacılığında yoğun olarak kullanılmaktadır.İhracatçının ithalat yapmak isteyen firmanın talep mektubu üzerine malları hazırlaması ve sözleşmeler dahilinde belgeler üzerinden hareket ederek ödemeyi kabul etmesidir. Konşimentolar ve ticari belgelerin kıymetli evrak konumunda olduğu unutulmamalıdır. İhracatçı gemiye mallar yüklenirken tüm belgeleri gümrük onayına sunar. Onaydan sonra gerekli olan belgeleri bankasına teslim eder. İthalatçı da kendi bankasına mal bedelini yatırdıktan sonra ödeme kaydı ile belgeleri teslim alır. Kısaca malların mülkiyetinin önce bankaya geçtiği ve ödemenin gerçekleşmesinden sonra ithalatçının mülkiyeti alarak malları gümrükten çektiği bir ödeme yöntemidir.

Mal Mukabili Ödeme

Firmaların yurt dışındaki bayileri arasında yapmış oldukları ödeme yöntemidir. Dömen sonunda denkleştirmeler yapılır. İhracatçı malları gönderir, ithalatçı ise ödemeyi gerçekleştirmeden malları çeker ve ileriki bir tarihte ödeme işlemini tamamlar. Bahsettiğimiz bu ödeme yönteminde ihracatçı yurt dışındaki şubesine ya da üretim tesisine ham madde veya yarı mamul ürünler gönderir. Mal mukabili ödeme yöntemi birbirini tanımayan ihracatçı ve ithalatçılar için büyük risk taşımaktadır.

Akredif Uygulamaları ve Ucp 600

Ödeme yöntemleri arasında tarafların kendilerini garantiye aldıkları en önemli yöntem akreditifli ödemedir. Bankalar arasında ve vesaiklerin üzerinden yapılması nedeni ile işlemler açık ve şeffaftır. Diğer bir çok ödeme yöntemi güvene dayalı olması sebebiyle firmaların başka ülkelerdeki ortakları ve bayileri tarafından kullanılmaktadır. Akreditifin kendine özgü kuralları söz konusudur. Uluslararası ticaret odasının yayınlamış olduğu UCP 600 bünyesinde nasıl açılması gerektiği ve tarafların sorumlulukları kurallar dahilinde açıklanmaktadır. 39 madde ayrı ayrı tüm tarafların sorumluklarını belirterek yoruma açık konu bırakmamıştır. İthalatçının kendi bankasına ihracatçı adına hesap açtırarak vesaikler üzerinden yapılan bir kredili ödemedir. Akreditif uluslararası ticaret odası (ICC)’nın belirlemiş olduğu standartlar çerçevesinde açılmak zorundadır ve kendine özgü kuralları vardır. Akreditif ICC’nin yayınlamış olduğu UCP 600 içeriklerine uygun olarak düzenlenir. UCP 600’de tanımlamalar çok önemlidir. Bu tanımlamalardan bazıları şu şekilde sıralanır. İhracatçı lehtar (Beneficiary), ithalatçı amir(Applicant), akreditifin açıldığı banka (Issuing Bank), teyit (Confirmation), ibrazın karşılanması (honour), iştira (Negotiation),görevli banka (Nominated Bank), ihbar eden banka (advising Bank), uygun ibraz (Complying Presentation) vs. Akreditif anlatılırken artık bu tanımlar dikkate alınacaktır. Akreditifin kendi arasında ayrımları da söz konusundur.