Başabaş Ve Kaldiraç Analizi
Başabaş Noktası Analizinde yararlanılan temel tablo, gelir tablosudur.
BBN Analizi yapılacağı zaman, gelir ve gider kalemleri analize uygun hâle getirilir.
Revizyon yapılırken tüm giderler, sabit ve değişken olarak gruplandırılır.
Başabaş noktası toplam satış hâsılatının toplam maliyetlere eşit olduğu üretim ve satış hacmidir. Başabaş noktası temel olarak 3 farklı yöntemle hesaplanabilir: Grafik Yöntemi, Matematiksel Yöntem ve Deneme/YanıIma Yöntemi.
Grafik Yöntemi: Doğrusal BBN Analizinde değişken giderler üretim miktarının, satış hasılatı da satış miktarının doğrusal fonksiyonudur.
Matematiksel Yöntem: Kâra geçiş noktası gelir ile giderin eşit olduğu düzeydir. Matematiksel olarak BBN üretim hacmi veya satış tutarı olarak hesaplanabilir.
Deneme / Yanılma yöntemi: Elde edilecek kâr miktarını hesaplarken kullanılır, biraz zaman aldığı için cebirsel yolla hesaplamak daha anlamlıdır.
Kâra Geçiş Analizi çeşitli seçenekler göz önünde bulundurularak, farklı durumlar için yapılabilir. Bunlar;
- 'Tek üründe ekonomik başabaş noktası için
- Belirlenmiş satış biriminde güvenlik marjı ve kârlılık oranı için,
- Amaçlanan kâr' a ulaşmak için, Faiz giderleri dâhil olarak,
- Stok değişmelerine göre,
- Fiyat değişmelerinin etkisine göre,
Sabit maliyetler ve değişken maliyetler olarak iki grupta toplanabilir
Sabit Maliyetler, üretim hacmindeki değişmelere bağlı olarak toplam tutarı değişmeyen maliyetlerdir. Değişken Maliyetler; üretim hacmiyle doğru orantılı olarak toplam tutarı değişen, fakat birim başına sabit kalan maliyetlerdir.
Başabaş Analizi, kâr planlamasının temel araçlarındandır. Üretim düzeyleri değiştikçe elde edilecek gelirleri, giderleri ve kârları ortaya koyar.
Başabaş Analizi çok çeşitli sahalarda geniş kullanım alanları olan bir karar destek metodudur.
Başabaş Noktası Analizinin bazı sınırları bulunmaktadır. Bu sınırların başlıcaları ve sakıncaları şöyşe sırlanabilir: Tüm üretim düzeyinde satış fiyatı sabit varsayılır. Sabit ve değişken maliyetler günlük yaşamda daha çok karşımıza çıkan yarı değişken maliyetleri göz ardı etmektedir. Değişken maliyetlerin üretimle birlikte sabit kalacağı varsayımı da günlük yaşamda pek fazla doğru değildir. Geçmiş döneme ait verilerle gelecek doğru tahmin edilemeyebilir ve gelecek belirsizdir.
BBN Analizi, kısa En basit biçimiyle satış gelirleri ve maliyet arasındaki olumlu fark olarak tanımlanan kâr konusunda yapılacak analizlerde ürünün fiyatı; /satış miktarı ve elde edilecek kâr miktarı arasındaki ilişkiler araştırılmakta ve bunlardan firmaya en optimum faydayı sağlayacak karma, finansal planların oluşturulmasında temel çıkış noktası olmaktadır. Kârlılık analizlerinden en çok kullanılan yöntemler; başabaş analizi, faaliyet kaldıracı, finansal kaldıraç ve birleşik kaldıraç'tır.
Kâra Geçiş Analizi, Sıfır Kâr Analizi, ölü Nokta Analizi ve Maliyet-iş Hacmi-Kâr Analizi olarak da anılan Başabaş Noktası Analizi, temel olarak işletmenin gelirleri ile giderlerinin eşit olduğu, üretime devam edilmesi durumunda kârlılığın başlayacağı noktanın bulunmasını içerir. Doğrusal BBN Analizi statiktir ve iş hayatındaki dinamik etkileri göz önüne almaz. Uzun dönem itibarıyla dayandığı varsayımlarda değişiklik olma ihtimali nedeni ile kısa dönemli bir analiz olarak daha anlamlı sonuçlar verir.
Başabaş Noktası Analizinde göz önünde bulundurulan maliyetler;
Nakit harcamalarına göre,
Birden fazla ürün veya hizmet için hesaplanabilir.