Çalışma Sermayesi

İşletmelerin sahip oldukları dönen varlıklar toplamı, brüt çalışma sermayesi veya sadece çalışma sermayesi olarak adlandırılır. Şayet dönen varlıklar toplamından kısa vadeli yabancı kaynaklar toplamı çıkarılırsa kalan kısım net çalışma sermayesi olarak adlandırılır.

Çalışma Sermayesi (Brüt) = Dönen Varlıklar

Net Çalışma Sermayesi = Dönen Varlıklar –Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar

Bir işletme üretim faaliyetlerini başlatabilmesi ve sürdürülmekte olan üretim faaliyetlerini herhangi bir aksama olmadan yürütebilmesi için yeterli düzeyde çalışma sermayesine sahip olmalıdır.

Finans yöneticisi çalışma sermayesi yönetiminde iki soruyu cevaplamalıdır. Bu sorulardan birincisi, işletmenin sahip olduğu varlıklar içinde dönen varlıkların toplam tutarı ve her bir dönen varlık kaleminin tutarı ne olmalıdır. İkinci soru ise, işletmenin sahip olduğu dönen varlıklar nasıl finanse edilmelidir.

İşletmelerde likidite yapısı belirlenirken kullanılan yöntemlerden birisi de nakde dönüşüm süresinin hesaplanmasıdır. Nakde dönüşüm süresi, bir işletmenin üretimde kullandığı girdiler için yaptığı ödeme ile üretilen mamulün satılmasıyla elde edilen gelirin tahsil edilmesi arasındaki geçen süreyi ifade eder.

Nakde dönüşüm süresi aşağıdaki formül yardımıyla hesaplanır.

Nakde Dönüşüm Süresi = Stokta Geçen Süre + Alacakların Tahsil Süresi – Borçların Ödeme Süresi

Çalışma sermayesi ihtiyacı;

Günlük Masraf Yöntemi,

Schmallenbach Yöntemi ve

Çalışma Devri Katsayısı Yöntemi

gibi çeşitli sayısal yöntemlerle hesaplanabilir.

İşletme, faaliyetlerini herhangi bir finansal sıkıntıya düşmeden yürütebiliyorsa bu çalışma sermayesinin yeterli olduğunu gösterir.

Çalışma sermayesinin olması gerekenden az veya fazla olmasının işletmeler açısından birtakım sakıncaları söz konusudur. Bu nedenle çalışma sermayesi yeterli düzeyde olmalıdır.

Çalışma sermayesi zaman faktörü dikkate alındığında, sürekli çalışma sermayesi ve değişken çalışma sermayesi olmak üzere 2 kısımda incelenebilir.

Sürekli çalışma sermayesi; işletme faaliyetlerinin aksatılmadan yürütülmesini sağlayan minimum dönen varlıklar toplamıdır.

Değişken çalışma sermayesi ise; faaliyet hacimlerine bağlı olarak sürekli çalışma sermayesine ek olarak ihtiyaç duyulan çalışma sermayesidir.

İşletme yöneticileri, çalışma sermayesinin finansmanında 3 temel strateji kullanabilirler. Bunlar; dengeli finanslama stratejisi, ihtiyatlı finanslama stratejisi ve atılgan finanslama stratejisidir.

Dengeli finanslama stratejisinde, işletmenin sahip olduğu sabit varlıklar ve çalışma sermayesinin süreklilik gösteren kısmı uzun vadeli kaynaklarla, sadece çalışma sermayesinin değişkenlik gösteren kısmı ise kısa vadeli kaynaklarla finanse edilmektedir.

İhtiyatlı finanslama stratejisinde, işletmenin sahip olduğu varlıkları ile çalışma sermayesinin tümü uzun vadeli kaynaklarla finanse edilmektedir.

Atılgan finanslama stratejisinde, sabit varlıklar uzun vadeli kaynaklarla, çalışma sermayesinin tamamı ise kısa vadeli kaynaklarla finanse edilmektedir.

Bir işletmenin bilançosunun toplamı ve pasiflerin yapısı değişmeksizin sadece dönen varlık ve duran varlık toplamları değişirse likidite düzeyi, risk ve kârlılık bu durumdan etkilenecektir. İşletmenin dönen varlıkları artar, duran varlıkları azalırsa; likidite artacak, risk düşecek ve kârlılık düşecektir. Tam tersi olarak işletmenin dönen varlıkları azalır, duran varlıkları artarsa; likidite azalır, risk artar ve kârlılık artar.