Küçük ve Orta Boy İşletmelerde Nakit Yönetimi
Küçük işletmeler için nakit konusu oldukça önemlidir. Küçük işletmelerin işe başlarken, işi sürdürürken ve işi genişletirken nakit ihtiyacı olacaktır.
Günümüzde birçok küçük işletme sıklıkla nakit yönetiminde ve nakdin sürdürülebilirliğinde sorun yaşar. Hatalı nakit akış analizleri ya da nakit azlığı işletmenin günlük işlemlerini ve kredibilitesini etkiler. Nakit akışı, işletmedeki nakit girişlerinin ve çıkışlarının hareketidir. Nakit akış sürecinde girişler, mal ve hizmet satışlarından, varlık satışlarından ve vadeli mevduat hesaplarından gelir. Nakit çıkışları ise işletme faaliyet giderleri, finansman giderleri ve genel yönetim giderleri ve benzeri giderlerden oluşur.
Bir KOBİ’de nakit girişi ve nakit çıkışları arasında dengeyi sağlamak ve bunu yıl içinde sürdürmek, işletmenin kasa ve bankasında naktinin her zaman olabilmesini gerektirir. Dengeli bir nakit akış sistemi, işletmelerin maliyetleri için oluşacak nakit kaynağını doğru yönetmek yanında, gelecekteki olası nakit sorunlarını da çözmüş olacaktır.
Nakit Akım Tablosu, işletmenin belirli bir dönemdeki nakit kaynaklarını ve bunların kullandığı alanları gösteren bir tablodur. Nakit akım tablosunun düzenlenebilmesi için iki yıla ait karşılaştırmalı bilançoları ile son hesap dönemine ait gelir tablosuna ihtiyaç vardır.
KOBİ’leri iflasa kadar götüren en önemli sebeplerin başında nakit akış yönetimindeki başarısızlık gelir.
Nakit akışı küçük işletmeler için olduğu kadar tüm işletmeler ve KOBİ’ler için çok önemle takip edilmesi gereken bir konudur. Bir KOBİ’nin finansal performansının ölçümünde, nakit akış rasyolarından yararlanılmalıdır. Nakit akışını baz alan rasyolar bir işletmenin finansal gücünü ve kârlılığını ölçme ve değerlendirmede kullanılan araçlardandır. Gene bir işletmenin iflasa düşme ve finansal sıkıntıya düşme olasılığını tahmin etmede nakit akış verilerinden yararlanılmalıdır.
Nakit Döngüsü Süresi, bir ürünün üretimi için yapılan ödemenin, ürün satıldıktan sonra alacakların tahsil edilmesi için geçen sürenin uzunluğu olarak ifade edilebilir. Bir KOBİ’de NDS uzadıkça, işletmenin likidite durumu kötüleşir, NDS kısaldıkça likidite durumu iyileşir.
Nakit yönetimindeki başarısızlık KOBİ’leri karşılanması zor finansman giderlerine iter. Bu başarısızlık, ilerleyen zaman içinde bir işletmeyi iflasa kadar götürebilir. İşletmeler nakit yönetimlerinin etkinliğini ölçmek amacıyla nakit döngüsü süresinden yararlanırlar.
NDS, işletmelerin kullandığı nakitlerde kullanılan sürenin İşletmelerin mali yapısına, işletmenin piyasa değerine etkisini ölçüp, İşletmenin gelecek planlamasında araç olarak kullanan bir analiz yöntemidir.
NDS’nin azalması, KOBİ’nin işletme sermayesinin ticari borçlar ile finanse edildiğini de gösterebilir. Bu sürenin azalması, genelde KOBİ’nin ticari itibarının artması ve iyi bir finansal yönetime sahip olması anlamına da gelebilir. NDS, işletme etkinliklerinden dolayı ortaya çıkan nakit ihtiyacını belirlemede iyi bir ölçüdür.
NDS = Alacakların Ortalama Tahsilat Süresi (AOTS) + Stokların Ortalama Tüketim Süresi (SOTS) -Kısa Vadeli Borçların Ortalama Ödeme Süresi (KVBOÖS)
ADH’nin bir firmada düşük olması işletmenin rekabet gücünün az olduğunun, alacak tahsilatında güçlük çekildiğinin, belirlenmiş etkin bir tahsilat politikasının olmadığının, vadeli satış yapılan müşterilerde seçici davranılmadığının göstergesidir.
ADH’nin bir firmada yüksek olması işletmenin alacak tahsilatının etkin olduğunu ortaya koyar ve bu durumda İşletmenin cari ve likidite oranları düşük olsa bile, borçları geri ödemede daha rahat olmasına neden olur.
Kısa Vadeli Borç Devir Hızı = SMM/ Kısa Vadeli Borçlar
KVBOÖS = 365 / K.V.B.D.H
KVBOÖS, bir KOBİ’nin yapmış olduğu kredili alımlar dolayısıyla oluşan ticari borçlarını ne kadarlık bir sürede geri ödediklerini gösterir. Bu süredeki değişimler işletmelerin kredibilitesi (kredi puanını) ve üretimde kullanacağı mamul türlerini tedarik etme gücünü gösterir.
Borç ödeme süresi uzayan bir işletmenin piyasadaki kredibilitesinin iyi olduğu, bu ise işletmenin rekabet gücüne olumlu etki sağlayıp artırdığı şeklinde yorumlanabilir.