Finansal Analiz

İşletmenin finansal yönden gelişmesini değerlendirebilmek, gelişme yönünü belirleyebilmek ve geleceğe dönük doğru tahminlerde bulunabilmek için mali tablolarda yer alan kalemler arasındaki ilişkilerin ve bunların zaman içinde göstermiş oldukları eğilimlerin incelenmesine finansal analiz denir. Finansal yönetici, finansal tabloların analiziyle, önceden belirlenen firmanın finansal hedefine ulaşıp ulaşılamadığını, ulaşamamışsa sebeplerinin neler olduğunu, başarılıysa firmanın hangi ölçüde başarılı ve etkin olduğunu anlamak için finansal analiz yapar.

Finansal analiz türleri; amacına göre Kredi Analizi ve Yönetim Analizi, kapsamına göre Statik Analiz ve Dinamik Analiz, analizi yapacak kişiye göre İç Analiz ve Dış Analiz şeklinde gruplara ayrılır.

Oran analizi, bilançoda yer alan iki kalem arasındaki oransal/matematiksel ilişkiyi ifade eder.

Firmanın nakit yapısı ve likidite durumu hakkında bilgi veren oranlar, likidite oranlarıdır.

Firmanın kısa vadeli borçlarını sorunsuz ödeyebilme durumunun belirlenmesinde bu oranlardan yararlanılır.

Likidite analizinde, kayıtlı değerleri ile piyasa değerlerinin birbirine çok yakın olmasından dolayı, dönen varlıklarla kısa vadeli borçlar karşılaştırılırlar.

Cari Oran: Dönen varlıklar / Kısa vadeli yükümlülükler

Bir firmada cari oran ne kadar büyük çıkarsa, firmanın vadesi gelen borçlarını ödeyebilme gücü o derece yüksek demektir.

Likidite (Asittest) Oranı: Literatürde likidite/asittest olarak anıldığını gördüğümüz Asittest oranı cari oranla benzer, tek fark stokların çıkarılmasıdır. Stoklar daha düşük likiditeye sahiptir.

Nakit Oranı: Çok kısa vadeli borç verecek olan taraf, işletmenin nakit oranı ile ilgilenir. Nakit oranı, dönen varlıklardan, stokların ve alacakların düşülmesiyle bulunur. Nakit Oranı: nakit / kısa vadeli borçlar

Çalışma sermayesi genellikle bir firmanın sahip olduğu kısa vadeli likidite olarak görülür. Net Çalışma Sermayesi Oranı = Net Çalışma Sermayesi / Toplam Aktifler'dir.

Kaldıraç oranları işletme bilançosunda yer alan aktiflerin, yani varlıkların ne kadarlık kısmının kısa ve uzun vadeli yabancı kaynaklarla ve ne kadarlık kısmını da öz kaynaklarla finanse edildiğini gösterir.

Toplam Borç Oranı: Aktiflerin hangi oranda borçlarla finanse edildiğini gösteren bir orandır. Toplam borçlar denildiğinde, kısa vadeli borçlar ve uzun vadeli borçlar birlikte düşünülmelidir. Bir firmanın borç oranı yükseldikçe, onun finansal riskinin de arttığı kabul edilir. Toplam Borç Oranı: Toplam Borçlar / Toplam Aktifler

Toplam Borç/Öz Sermaye Oranı: Toplam borç oranının başka bir hesaplama şeklidir ve firmaya kredi verenlerin ortaklara oranla ne büyüklükte bir yatırım yaptıklarını gösterir. Bu orana firmanın finansal kaldıraç derecesi denir. Toplam Borç/Öz Sermaye Oranı

Stok Devir Hızı: Stok devir hızı, işletmede stokların ne kadar hızlı satışa çevrildiğini gösteren orandır.

Stok devir hızının yüksek olması, işletmenin daha fazla kâr elde etmesini sağladığı gibi, daha az kaynağın stoklara yatırılmış olduğunu ifade eder.

Alacak Devir Hızı: İşletmenin satışlarından doğan alacaklarını ne kadar sürede nakde dönüştürdüğünü gösteren orandır.

İşletme kârlılık oranları, satışlar ve aktifler ile ilişkilendirilerek iki çeşit hesaplanır. Bunlardan biri, kârlılığın satışlar ile bağını gösterirken, diğeri yatırım ile kârlılığın ilişkisini gösterir. Bu oranlar hep birlikte firmanın genel başarısını, performansını gösterirler.

Hisse başına kâr: Bir firmadan alınan hisse senetlerinin bir tanesine düşen kâr payını, bir hissenin firma dönem net kârından ne kadar pay aldığını gösteren orandır. Dönem net karı / Hisse senedi sayısı

Fiyat-Kazanç Oranı: Fiyat kazanç oranı genellikle hisse senedi sahiplerinin, ellerindeki hisse senetlerini değerlendirmeleri için kullanılır. Fiyat kazanç oranı en basit ifadeyle, işletmenin 1TL’lik kazancı için yatırımcıların, yani o hisse senedini alanların ödemeye istekli oldukları fiyatı gösterir.

Piyasa Değeri (PD)/ Defter Değeri (DD) Oranı: Yatırımcıların firmanın performansını nasıl gördüklerinin değerlendirilmesini sağlayan bir orandır.

DuPont, çeşitli oranları bir arada kullanarak; bunların işletmelerde varlık (yatırım) ve özsermaye karlılığını nasıl etkilediklerini analiz edilmesinde kullanılmaktadır. Bu amaçla oluşturulan tablo, söz konusu kârlılıkları hangi faktörlerin ne biçimde etkilediğini rahatlıkla görmemizi ve analiz etmemizi sağlamaktadır.

Karşılaştırmalı Tablolar Analizi, işletmenin birbirini takip eden birkaç yıllık (en az iki yıl veya daha fazla) faaliyet dönemine ait mali tablolarının, karşılaştırmalı olarak düzenlenerek, bu tablolarda yer alan kalemlerin zaman içinde göstermiş olduğu gelişmelerin ve değişmelerin belirlenmesi amacıyla yapılır. Karşılaştırmalı Mali Tablolar Analizi, birden fazla döneme ait bilgilerin karşılaştırılması ve değerlenmesini gerektirdiğinden dolayı dinamik bir yapıya sahiptir.

Bilanço ve gelir tablolarındaki kalemlerin yıllar boyunca göstermiş oldukları eğilimin karşılaştırılmasıı amacıyla yapılan bir analiz türüdür. Trend analizinin yapılabilmesi için en az 5-6 yıllık bilanço ve gelir tablosu verilerine ihtiyaç vardır. Trend analizi, birden fazla yıl verilerini dikkate aldığı için dinamik bir analizdir.