İş Sağlığı Ve Güvenliğinde Etik İlkeler

Etik ahlakın üzerinde bir kavramdır, ahlaki değerlerin özünü, temellerini ve arkasında yatan nedenleri araştırarak bir durumu yeniden düşünmeye, mantıklı olarak yorumlamaya çalışır ve ahlak kavramına rehberlik eder. Bu bağlamda etik ve ahlak arasındaki en belirgin farklılık; ahlak bireyseldir ve kaynağını bireyin kendisinden alır, göreceli değerleri içererek toplumdan topluma hatta aynı ülke içerisindeki bölgeden bölgeye değişiklik gösterir; etik evrenseldir ve kültür, ülke, ırk, cinsiyet farkı gözetmeksizin tüm insanlarda aynıdır. Toplumda bütünleştirici rolü olan etik kurallar, ortak yaşamı mümkün kılar ve toplumda düzeni sağlar.

Etiğin bir alt dalı olan iş etiği önceleri daha çok ilahiyatçıların ve felsefecilerin üzerinde düşündükleri bir alan iken şimdilerde ise küreselleşen dünya ile birlikte gerek akademik çalışmaların gerekse ekonomi ve iş dünyasının gündeminde geniş bir biçimde yer almaktadır. İş etiği, mesleki açıdan etik sorunları inceler ve mesleki davranışlara kurallar geliştirerek rehberlik eder. İş etiği (business ethic), terminolojik olarak çalışma etiğini (work ethic) ve meslek etiğini (professional ethic) de içermektedir. Meslek etiğindeki standartlar belirli bir meslek grubundaki üyelerin iş hayatına çeşitli erdemler kazandırır. Çalışma etiği ve gelişmişlik düzeyi arasında doğru orantı vardır ve çalışma etiğinin önemsendiği toplumlarda gelişmişlik seviyesi de genellikle yüksektir. Bu ilkelerin nihai amacı dünya genelinde temiz toplum, temiz ekonomi kavramını toplumlara yerleştirmektir.

İş sağlığı ve güvenliği uygulaması yapılırken etik ilkeler de göz önüne alınarak gerçekleştirilmelidir. iş sağlığı ve güvenliği sadece insanlar ile sınırlı kalmamalı tüm canlıları içeren geniş bir çerçevede incelenerek çevre sağlığı da gözetilmelidir. Bir iş sağlığı profesyoneli (İSP) görevlerini yerine getirirken ve karar alırken bağımsız bir şeklide hareket edebilmelidir. Bilgilerini ve vicdanını çalışanların yaşamlarının, sağlıklarının ve güvenliklerinin korunması, onların çalışma koşullarının iyileştirilmesi için etki altında kalmadan bağımsız olarak kullanabilmelidirler. Amaçlarına ve görevlerine tam bir bağlılık göstermelidir. İş yerlerinde sağlık ve güvenliği titiz davranarak ve erteleme yapmadan koruma ve geliştirmeyi amaç edinmelidir. Sadece yeterli oldukları alanlarda, meslekleri ile ilgili çalışmalar yürütmeyi hedef ve ilke edinmelidir. Mesleki bilgilerini sürekli geliştirme eğiliminde olmalıdır. İşletmenin çıkarlarına ters düşse bile çevre ve toplum sağlığını gözetebilmelidir.

İş hayatında çokça duyduğumuz psikolojik olarak rahatsız etme anlamına gelen mobbing ve bunun gibi çalışma hayatını psikolojik yönden olumsuz etkileyen davranışların önüne geçebilmek için çalışma ortamlarında insan merkezli ve etik ilkeler üzerine inşa edilmiş bir kurum kültürü oluşturmak gerekmektedir. Çünkü, etik bilinç arttıkça kuruma olan bağlılık ve güven, iş verimi gibi davranışların artabileceği, yıldırma çalışmalarının ise azalabileceği muhtemeldir.

Etik ve etik ile ilgili konular sözde kalmamalıdır. İş yerinde işveren, çalışan ve onların örgütleri ile yetkili makamların desteği de alınarak uygulanan etkin bir iş etiği, yöneticilere yol gösterecek ve etik dışı durum ve davranışları engelleyecektir.