Türkiye’ de Sıkça Karşılaşılan İş Kazaları

İş sağlığı ve güvenliği konusu ülkemizde her geçen gün daha da önemli hâle gelmektedir.

Geçtiğimiz yıllarda meydana gelen iş kazaları sayıları dikkate alındığında iş yerlerinin çalışma koşulları açısından uygunsuzluğu ve iş güvenliğine yönelik eksiklikleri ortaya çıkmaktadır.

İş kazalarının oluşmasında üretim teknolojisi, üretim araçları, çevre koşullarının yanında çalışanın sosyolojik, psikolojik ve fizyolojik durumu gibi birçok etken bulunmaktadır. 2017 yılı SGK yıllık istatistikleri dikkate alındığında elektrik akımı, ısı, tehlikeli maddelerle temas, boğulma, gömülme, sabit bir nesneye yatay veya düşey darbe, hareket hâlindeki bir nesnenin çarpması, çarpışma, sivri uçlu, sert veya kaba bir materyal ile temas, kısılmak, ezilmek, fiziksel veya ruhsal baskı, ısırılma, tekme iş kazalarında yaralanmaya neden olan başlıca olaylardır.

SGK verilerine göre ülkemizde 2017 yılında iş kazası geçiren 359 bin 653 çalışandan 1633 çalışan hayatını kaybetmiştir.

SGK kayıtlarına geçen iş kazası geçirenlerin faaliyet grupları bazında sıralamasında 2017 yılında 34.952 iş kazası geçiren sayısı ile “bina inşaatı” faaliyet grubu ilk sırada yer almaktadır. Bunu 23.627 kaza geçiren sayısı ile “makine ve teçhizatı hariç fabrikasyon metal ürünleri imalatı” faaliyet grubu izlemiştir.

2017 yılında iş kazaları sonucu ölenlerin iş yerinin faaliyet gruplarına göre dağılımına göre 2017 yılında toplamda meydana gelen 1.633 ölümlü iş kazasından 340’ının (% 20.82) “bina inşaatı” faaliyet grubunda gerçekleştiği görülmektedir. Ardından 211 (% 12.92) ölümlü iş kazası ile 2017 yılında “kara taşımacılığı ve boru hattı taşımacılığı” faaliyet grubu ikinci sırada yer almaktadır.

İş kazaları sonucu sürekli iş göremezlik geliri bağlananların iş yerinin faaliyet gruplarına göre dağılımı incelendiğinde yine “bina inşaatı”, “makine ve teçhizatı hariç fabrikasyon metal ürünleri imalatı” faaliyet gruplarının ön planda yer aldığı görülmektedir.

2017 yılına ait iş kazası geçirenlerin iş yerinin faaliyet grubuna göre dağılımını gösteren Tablo 7.3’deki veriler 2017 yılında iş kazası geçirenlerin yüksek oranda “bina inşaatı” ve “makine ve teçhizatı hariç fabrikasyon metal ürünleri imalatı” faaliyet gruplarına ait olduğunu göstermektedir. Bu nedenle ilk iki sırada yer alan bu faaliyet gruplarının bulunduğu inşaat sektörü ve metal sektöründe yaşanan iş kazalarına detaylı olarak yer verilmiştir.

Kendine özgü çalışma şartları bulunan inşaat sektöründe birbirinden farklı projeler farklı çalışma şartlarını beraberinde getirmekte bu da farklı risklerin ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Geniş ve riskli bir çalışma alanına sahip olan inşaat sektöründe sıklıkla karşılaşılan iş kazaları; yüksekten düşme, elektrik çarpması, malzeme düşmesi ve sıçraması, yapı makineleri kazaları, trafik kazaları, yapı kısmının çökmesi, uzuv kaptırma, uzuv sıkışmasıdır.

Metal sektöründe çoğunlukla makine ve tezgâhlarla çalışılmakta, üretim sürecinde çok çeşitli kesici, delici ve sert aletler kullanılmaktadır. Sektörde iş sağlığı ve güvenliği alanında mekanik tehlikeler (makine ve ekipman kaynaklı), fiziksel tehlikeler (gürültü, yetersiz havalandırma, yetersiz veya aşırı aydınlatma), tehlikeli yöntem ve işlem kaynaklı tehlikeler gibi unsurlar ön plana çıkmaktadır.

Sektörde sıklıkla karşılaşılan iş kazaları; ergimiş metal ve kıvılcım sıçraması, işçilerin düşmesi, yüksekten malzeme düşmesi, elektrik çarpması, basınçlı kapların patlaması, yangın, buhar patlaması, döküm potalarının devrilmesi, göze çapak kaçması, hareketli malzeme veya cisim çarpması, el veya ayak üzerine malzeme düşmesi olarak sıralanabilir.