İş Kazalarının Sınıflandırılması

İş yerinde bir kaza meydana geldiğinde kimi zaman hiçbir zarara neden olmazken kimi zaman da maddi ya da manevi birtakım kayıplara neden olmaktadır. Bu kazaların sınıflandırılmasında çeşitli faktörler dikkate alınmaktadır. Bu faktörler arasında kazanın çalışana verdiği zarar göz önünde bulundurulduğunda, kaza sonrası çalışanda yaralanma ya da ölüm olarak karşımıza çıkmaktadır. Yaralanma sonucu çalışan geçici ya da sürekli iş görmezlik hâllerinden birini yaşayabilmektedir. Geçici iş görmezlik durumunda çalışan tedavi sonrası işine dönebilirken, sürekli iş görmezlik durumunda bu söz konusu değildir. Bazı durumlarda ise sadece ilk yardım yeterli olacaktır. Bu tür kazalar çalışana zarar vermeyip sadece iş yerinde iş saati kaybına neden olabilmektedir. Kazalar sonrası en kötü senaryo çalışanın hayatını kaybetmesidir. Bu durumda iş yeri maddi ve manevi birçok zarara uğrayacaktır.

Bir başka kaza sınıfı ise sadece maddi hasarla atlatılan kazalardır. Bu tür kazalarda çalışanlar herhangi bir zarar görmezken iş yerinde kullanılan makine teçhizatta zararlar oluşmaktadır. Bu durumda iş yerinde yine iş günü ya da iş saati kaybı yaşanması söz konusu olabilmektedir. Ancak dünyada en değerli varlık olan insana herhangi bir zarar gelmesi hâline kıyasla daha önemsizdir. Bununla birlikte bir kaza olduğu için çalışma ortamında bir sorun olduğu ve düzeltilmesi gerektiği unutulmamalıdır.

En çok üzerinde durulması konulardan biri ise ramak kala olaylarıdır. Bu olaylar, iş yerinde meydana gelen, çalışan, iş yeri ya da ekipmanı zarara uğratma potansiyeli olduğu hâlde zarara uğratmayan olaylardır. Bu tip olaylar ileride sonuçları daha vahim bir olayın olabileceğinin habercisi olduğundan, ramak kala olaylarının kayıt altına alınarak raporlanması iş kazalarını önlemek için hayati önem taşımaktadır. Böylece yaşanabilecek bir iş kazası için önceden önlem alma ihtimali oluşacaktır.

İş yerinde tehlike oluşturan ortamların ortadan kaldırılması için iş yerinde risk analizi yapılmalı ve uygun önlemler alınmalıdır. Bu önlemlerin başında kaynakta önlem almak gelmektedir. Yani tehlike sebebini kaynağında yok etmek gerekir. Örneğin: Koruyucusu olmayan bir pres makinesi belirgin bir tehlike kaynağıdır. Bu makine ile çalışan kişinin el, kol ya da vücudunu kaptırma ihtimali çok yüksektir. Bu tehlikeyi ortadan kaldırmak için pres makinesine eklenecek olan bir makine koruyucu (otomatik durdurma sistemi gibi) olabilecek kazaları ortadan kaldıracaktır.

İş kazalarının temel nedeni olan insan faktöründen kaynaklı sorunların çözülmesinde en son uygulanacak yöntem, çalışana kişisel koruyucu donanım kullandırmaktır. Çünkü iş sağlığı ve güvenliğinde esas toplu korunmadır. Şayet toplu korunma önlemleri (kaynakta yok etme, ikame ve mühendislik kontrolleri) ile tehlike ortadan kaldırılamıyorsa kişisel korunma önlemleri uygulanır. KKD kullanılması gerektiğinde ise çalışana uygun donanım seçilmelidir. KKD’nin kendisi kazaya neden olmamalı, kazayı önlemelidir. Ayrıca çalışanların bu donanımları nasıl kullanması gerektiği konusunda eğitimler verilmeli ve kullanımlarının takibi de sağlanmalıdır.