İş Yerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Organizasyonu

Çalışanların iş güvenliği hakkının korunması için meydana gelebilecek tehlikelerin ortadan kaldırılması veya en aza indirilme yollarının araştırılması ile yasa koruyucuların iş sağlığı ve güvenliğine ait mevzuat hükümleri göz önüne alınmalıdır. Ayrıca işveren de çalışanların karşılaşacakları tehlikelere karşı iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili yükümlülüklerini gerçekleştirmek için iş sağlığı ve güvenliği organizasyonunu oluşturacak ve gerçekleştirecektir. Bu kapsamda işveren kurduğu iş sağlığı ve güvenliği organizasyonu ile, iş yerlerinde mevcut tehlikelerin ortadan kaldırılması için bütün organizasyon yükümlülüklerini gerçekleştirmek durumundadır.

Çalışanların kazandığı haklar; iş yerlerindeki sağlık ve güvenlik tehlikelerini bilme hakkı, katılma hakkı ve reddetme hakkıdır.

İSG’ye yönelik Çerçeve Direktifi kapsamında; İşverenin hukuksal yükümlülükleri sonuca yönelik uygulama yönelik dönüştürülmüş ve sonuca yönelik uygulamalar; risk değerlendirmesi, risklerin ortadan kaldırılması, önlemenin planlı ve sistematik olması gibi yükümlülükler oluşturulmuş, İSG sorunlarını önleme yaklaşımları geniş kapsamlı olarak değerlendirilerek çalışanların sağılığı ve güvenliğini tehdit edebilecek doğrudan veya dolaylı etmenleri içeren bir anlayışı içermektedir ve katılımcılıkla, İSG etkinlikleri açısından yönetim biçimi demokratiktir. İşçilere de huzurunu sağlamakla yükümlü olmaları sağlanarak onlara sorumluluk verilmiştir.

AB ve AB üyesi ülkelerde uyumlaştırma çabaları kapsamında çalışanların meslek hastalığına yakalanması veya kazalara maruz kalması da uyumlaştırmanın sebeplerindendir. Uyumlaştırma, ilgili AB Direktifini benimseyen ülkelerin bunları kendi yönetmeliği olarak yayınlamasıdır.

AB 89/391 AET sayılı Çerçeve Yönergesi’nde işverenin iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin alınması, denetlenmesi ve gerek duyulduğu zaman değişim ve uyarlama prosedürlerini içine alan bir iş güvenliği organizasyonu oluşturmak ile yükümlüdür.

İş yerinde iş sağlığı ve güvenliğinin geliştirilmesi anlamında organizasyon, bir süreç veya faaliyet olup bunlarla çalışma düzeni sağlandığı bir işletmenin sürekli ve kesintisiz kontrol sistemi olarak çalışır. AB hukukunda işverenin iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili yükümlülüğü ülkemizdeki mevzuatımıza mukayese edildiği zaman iş sağlığı ve güvenliği için alınan tedbirlerin planlanması ve uygulanması açısından yeterli bir organizasyonun oluşturulması en önemli noktasıdır.

İşverenin iş güvenliği organizasyonuna ilişkin güvenlik iletişimin sağlaması, sorumlu kişilerin denetim kurumlarına bildirilmesi, iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin yerine getirilmesi ile ilk yardım destek ekibi ile acil durum önlemlerini alma yükümlülüğü bulunmaktadır ve öncelikle iş yeri düzeyinde tüm çalışanların katılım ve iş birliği düzenlerinin sağlanması gerekir.

İş sağlığı ve güvenliği sisteminin kurulması ile meydana gelen organizasyon işverene iş yerinin iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili gerekli tedbir ve denetimlerinin yapılması için büyük bir yükümlülüğe sahiptir. Bu kapsamda iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili hukuki düzenlemeler ile işçilerin sağlık ve güvenliklerinin güvence altına alınması ve iyileştirilmesi doğrudan işvereni ve işverenin oluşturduğu iş sağlığı ve güvenliği organizasyonunu yönlendirir ve sınırlarını çizer.

İSG’nin ve çevre korunmasının toplum üzerindeki etkileri nedeni ile katılımcılığın çerçevesi, toplum kuruluşlarını, kurullar ve resmî olmayan kuruluşları da içerecek şekilde genişlemiştir. Bu oluşan kurul ve kuruluşların amacı, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili olarak öncelik, politika ve stratejiler için öneriler geliştirerek kişilerin görüş ve düşüncelerini açıklamalarını sağlayacak bir ortam oluşturmak, tavsiyelerde bulunmaktır.

Yönetmelik; iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili kurulların kurulması zorunluluğu, devamlı olarak en az 50 işçi çalışan ve altı aydan fazla süreli işlerin yapıldığı iş yerleri ile sınırlanmıştır. Bu sınırlandırma küçük ölçekli iş yerlerinde katılımcılığa gerek olmadığı biçiminde değerlendirilmemelidir. Ayrıca iş sağlığı ve güvenliği kurulu olan iş yerlerinde, kurulun etkili ve verimli çalışmasını sağlamak da iş sağlığı ve güvenliği uzmanlarının görevleri arasındadır.

İşverenin bilgilendirme yükümlülüğünün devamı niteliğindeki eğitim zorunluluğu da önemlidir. İşçi sağlığı, iş güvenliği ve yapılmakta olan iş nedeni ile işçinin eğitimi, uygulamalı olarak bilgilerin aktarımı ve öneminin kavratılması ile sağlanabilir.

İş güvenliğinin sağlanması ile ilgili yasal düzenlemelerde, devlet, işveren ve işçi olmak üzere iş ilişkisi taraflarına düşen görevler belirtilmektedir. Kural koyma, kuralın uygulamalarını denetleme, kuralın uygulanması durumunda yaptırım uygulama devletin görevleri arasında iken işveren için belirlenen görevler iş sağlığı ve güvenliği mevzuatının ana yapısını teşkil eden iş sağlığı ve güvenliği yükümlülükleri biçiminde ortaya koyar.