İş Kazalarına Giriş

Çalışma ortamında iş sağlığı ve güvenliği konusunda gerekli önlemler alınmadığı takdirde iş kazalarının meydana gelmesi kaçınılmazdır. İş kazası meydana geldiğinde ise iş yerinde maddi ya da manevi birçok kayba neden olmaktadır. Tüm önlemler alınsa dahi kazalar meydana gelebilmektedir. İşte bu noktada gerçekleşen kazanın iş kazası olup olmadığı oldukça önemlidir. Meydana gelen olay iş kazası olarak kayıtlara girdiği andan itibaren hukuksal süreç diğer kazalardan farklı ilerlemektedir. Olay iş kazası olarak nitelendirilmediği takdirde çalışan, kanunlar tarafından kendisi için sağlanan haklardan yararlanamamaktadır. Bu nedenle olay detaylı analiz edilmeli ve iş kazası olma durumu doğru yorumlanmalıdır. Bunun için de iş kazasının kapsamı iyi bilinmelidir.

İş kazası terimi dünyada ve ülkemizde çok detaylı bir şekilde tanımlanmış ve yaşanan örnekler üzerinden de zamanla kapsamı değiştirilmiştir. Örneğin, geçmişte iş yerinde çalışanın kalp krizi sonucu ölümü iş kazası olarak kabul edilmezken artık bu durum iş kazası sınıfında yer almaktadır. Bu durum kazaya sebep olan faktörlerin farklılaşmasıyla meydana gelmektedir. Ayrıca bir olayın iş kazası olabilmesi için belirli unsurlara sahip olması gerekmektedir.

Yaşanılan kazanın iş kazası olabilmesi için kişinin sigortalı olması şarttır. Çünkü kanunlar karşısında sigortası olmayan kişiler çalışan olarak kabul edilmemektedir. İş kazası kabul edilen olaylar iş yerinde ya da iş yeri sayılan yerlerde ve işin yapıldığı sırada meydana gelen olaydır. Ayrıca kazanın iş kazası olabilmesi için, işveren tarafından verilen bir işin yapılması gerekmektedir. Yani kişinin kendi şahsi işini yaptığı esnada başına gelen kaza iş kazası kabul edilmemektedir. Kaza ile yapılan iş arasında bir bağın olması gerekmektedir. Fakat kaza ile iş arasındaki nedensellik bağı; mücbir sebep, çalışanın ve üçüncü kişilerin ağır kusuru durumunda kesilebilir. Tüm bu durumların yanı sıra kaza, kişide bedenen ya da ruhen bir özre neden olmalıdır. Bu unsurların tamamının bir arada olduğu durumlar iş kazası olarak kabul edilmektedir.

Kaza, iş kazası olarak nitelendirildikten sonra çalışan, kanunlar karşısında sahip olduğu haklardan yararlanabilmektedir. Bu haklar kişinin kaza sonrası durumu göz önüne alınarak değişiklik göstermektedir. Geçici iş görmezlik, sürekli iş görmezlik gelirleri, malullük aylıkları, cenaze ödenekleri, yakınlarına verilen ödenekler gibi kısa ya da uzun vadeli sigorta kolları kapsamında yer alan haklardır. Çalışanın bu haklardan yararlanabilmesi ancak ve ancak kazanın iş kazası sayılması ile mümkün olmaktadır. Aksi taktirde bu haklardan yararlanılması mümkün olmamaktadır.

Çalışanın iş kazası sonrası sahip olduğu haklarını kullanabilmesi için iş kazasının işveren tarafından ilgili makamlara bildirilmesi gerekmektedir. İş yerinde bir kaza meydana geldikten sonra gerekli belgeler ile kaza 2 iş günü içinde, yazılı olarak Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Bölge Müdürlüğüne, 3 iş günü içinde Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlüğüne bildirilmelidir.