Dinlenme Ve Tatil Hakkı

İşçilere çalışma süresi boyunca, 4 saat veya daha kısa süreli işlerde 15 dakika, 4 saatten fazla ve 7,5 saate kadar (7,5 saat dahil) süreli işlerde yarım saat, 7,5 saatten fazla süreli işlerde ise 1 saatten az olmamak üzere ara dinlenmesi verilmelidir.

Bir iş yerinde ara dinlenme süreleri işçilere aynı veya değişik zamanlarda kullandırılabilir. İşçi, ara dinlenme saatinde tamamen serbesttir.

Ara dinlenmeleri çalışma süresinden sayılmaz.

İşçilere 7 günlük bir zaman dilimi içinde en az 24 saat hafta tatili verilmelidir. Hafta tatiline hak kazanma bakımından, çalışmadığı halde kanunen çalışma süresinden sayılan zamanlar ile tatil günleri, ek 2. maddede sayılan mazeret izinleri ve bir haftalık süre içinde kalmak üzere işveren tarafından verilen diğer izinlerle hekim raporuyla verilen hastalık ve dinlenme izinleri çalışılmış günler gibi sayılır.

Ek 2. maddeye göre işçiye, evlenmesi, evlat edinmesi, ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü hâlinde 3 gün, eşinin doğum yapması hâlinde 5 gün ücretli izin verilir. İşçilerin en az %70 oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde, hastalık raporuna dayalı olarak ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla, bir yıl içinde 10 güne kadar ücretli izin verilir.

Yargıtay’a göre, kısmî süreli iş sözleşmesiyle çalışan işçiler hafta tatiline hak kazanmaz.

Hafta tatili izni kesintisiz en az 24 saattir.

İşveren bütün işçilere aynı gün hafta tatili kullandırmak zorunda değildir.

İşçi hafta tatilinde çalışmaksızın ücrete hak kazanır. Eğer çalışırsa bu çalışma fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma sayılır.

Ulusal bayram ve genel tatil günleri, 28 Ekim günü saat 13.00'ten itibaren 29 Ekim, yılbaşı, 1 Mayıs, 15 Temmuz, 23 Nisan, 19 Mayıs, 30 Ağustos, arife günü saat 13.00'ten itibaren 3,5 gün Ramazan Bayramı ve 4,5 gün Kurban Bayramı'dır.

Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde iş yerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılır. Kararlaştırılmamışsa söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir.

İşçilere, ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için 1 günlük ücret ödenir.

İşçilerin yıllık ücretli izin hakkından vazgeçmesi mümkün değildir.

Mevsimlik veya kampanya işlerinde çalışanlar haricinde bütün işçilerin yıllık izin hakkı mevcuttur.

İşçiler yıllık izne hak kazanabilmek için 1 yıl çalışmalıdır. Bu çalışmanın işverenin aynı işyerinde yapılması gerekmez. İşçinin çalışmasının aralıklı olması halinde, önceki dönem çalışmaları da dikkate alınmalıdır.

İş Kanunu’nun 55. maddesinde işçinin fiilen çalışmadığı bazı sürelerin yıllık ücretli izin hakkının hesabında çalışılmış gibi sayılacağı belirtilmiştir.

İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, kıdemi 1 yıldan 5 yıla kadar (5 yıl dahil) olanlara 14 günden, 5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20 günden, 15 yıl (dahil) ve daha fazla olanlara ise 26 günden az olamaz. Yer altı işlerinde çalışan işçiler için bu süreler dörder gün arttırılır. 18 ve daha küçük yaştaki işçilerle 50 ve daha yukarı yaştaki işçilerin yıllık izin süresi 20 günden az olamaz.

Yıllık izin zamanını belirlemek işverenin yönetim hakkı kapsamındadır.

Yıllık ücretli izinler, tarafların anlaşması ile bir bölümü 10 günden aşağı olmamak üzere bölümler hâlinde kullanılabilir.

İş sözleşmesi işveren tarafından feshedilirse bildirim süresiyle, yeni iş arama izinleri yıllık ücretli izin süreleri ile iç içe giremez.

İşverenin yıl içinde verdiği diğer izinler veya dinlenme ve hastalık izinleri yıllık izne mahsup edilemez ve yıllık izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmaz.

İşveren, talepte bulunan ve yıllık iznini iş yerinin kurulu olduğu yerden başka yerde geçiren işçilere, bu hususu belgelemeleri koşuluyla 4 güne kadar ücretsiz yol izni vermelidir.

İşveren, yıllık ücretli iznini kullanan her işçiye, yıllık izin dönemine ilişkin ücretini izine başlamadan önce peşin olarak ödemek veya avans olarak vermek zorundadır.

İşçilerin yıllık izin süresi içerisinde ücret karşılığı bir işte çalışması yasaktır ve bu husus tespit edilirse işveren tarafından işçiye izin süresi içinde ödenen ücret geri alınabilir.

İş sözleşmesinin, herhangi bir nedenle sona ermesi halinde işçinin hak kazanıp da kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücreti, sözleşmenin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden kendisine veya hak sahiplerine ödenir. Bu ücrete ilişkin zamanaşımı iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren başlar ve 5 yıldır. Ödenmeyen hafta tatili ile genel tatil ücretinde de zamanaşımı 5 yıldır; ancak sözleşmenin sona ermesi ile değil, bu ücretlere hak kazanılmasıyla başlar.

Hafta tatili ile ulusal bayram ve genel tatillerde çalıştığını iddia eden işçi bu iddiasını ispat etmelidir. İşveren, iş yerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izinlerini gösterir izin kayıt belgesi tutmak zorundadır. Bu sebeple işçilerin yıllık ücretli izinlerini kullandıklarını işveren ispat etmelidir.

Yıllık izin, hafta tatili ve genel tatil ücretleri işçinin temel ücreti üzerinden ödenir.

Hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatiller ile yıllık ücretli izinlere ilişkin düzenlemeler nispi emredici niteliktedir.

Yıllık izin, hafta tatili ve genel tatil ücretlerinin ödendiğini işverenin ispat etmelidir.