İş Hukuku Kavramı ve İş Hukukunun Kaynakları

İş hukuku,işverenin emir ve talimatları altında ve bir iş sözleşmesine dayanarak çalışan işçilerin tabi oldukları hukuk olarak tanımlanabilir. Bağımlı çalışanlar kavramına memurlar da dâhildir. Fakat yukarıdaki tanımdan da anlaşılacağı üzere iş hukukunun kapsamına sadece işçiler girmektedir.

İş hukuku, hem kamu hukukundan hem de özel hukuktan özellikler taşımasından dolayı karma hukuk dalı olarak kabul edilmektedir.

İşçinin korunması ilkesi, iş hukukunun en önemli ilkelerindedir. Çünkü işçi işverenin vereceği ücretle geçimini sağlayan bir kişidir. Yani işverene karşı ekonomik olarak bağımlı bulunmaktadır. Ayrıca işçi, işin görülmesi sürecinde işvereninin emir ve talimatları altında çalışacaktır. Dolayısıyla bu emir ve talimatlarda aşırya gidilmesine mani olacak koruyucu düzenlemelere ihtiyaç duyacaktır.

İş hukukun bir diğer ilkesi emredici olmasıdır. İş hukukunda yer alan kurallar bağlayıcı veya emredici niteliktedir.

İş hukuku gelişmeye açık bir hukuk dalıdır.

İş hukuku, Avrupa’da doğmuş bir hukuk dalıdır. İngiltere’de meydana gelen sanayi devrimi ile birlikte işçi sınıfı ortaya çıkmıştır.

Türkiye’de ise iş hukukuna ilişkin ilk düzenlemelerin Osmanlı İmparatorluğu tarafından yapıldığını görmekteyiz.

10 Haziran 2003 tarihinde yürürlüğe giren 4857 sayılı son İş Kanunumuzdur. Son olarak ise 11 Ocak 2011 tarih ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu, 20 Haziran 2012 tarih 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, 18 Ekim 2012 tarih 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu ve 12 Ekim 2017 tarih ve 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.

Resmi kaynaklar, resmi makamlar tarafından oluşturulan kaynaklardır. Bu kaynaklar arasında anayasa, kanunlar, yönetmelikler ve genelgeler gibi yazılı hukuk kuralları bulunmaktadır.

İş hukukunun özel kaynaklarının başında toplu iş sözleşmeleri ve iş sözleşmeleri gelmektedir. İşçi sendikası ile işveren sendikası veya işveren arasında yapılan bu sözleşmelere toplu iş sözleşmeleri denilmektedir.

İş hukukunun ikinci özel kaynağı işyeri iç yönetmelikleridir.

İş hukukunun özel kaynaklarından üçüncüsü işyeri uygulamalarıdır. İş hukukunun dördüncü özel kaynağı işverenin talimat verme hakkı kapsamında vermiş olduğu talimatlardır.

İş hukukunun kaynakları arasında uluslararası kuruluşlar tarafından çıkarılan metinler de bulunmaktadır. Bu metinler, iş hukukunun uluslararası kaynaklarını oluşturmaktadır. İş Hukukunun uluslararası kaynaklarını Uluslararası Çalışma Örgütü Sözleşmeleri, Birleşmiş Milletler Belgeleri, Avrupa Konseyi Sözleşmeleri, Avrupa Birliği İş Hukuku Hükümleri ve ikili anlaşmalar oluşturmaktadır.