Ulaşım Kaynaklı Afetlerin Yönetimi

Ulaşım, insanların ve nesnelerin yararlı olduğu varsayılan belirli bir amaca yönelik olarak yer değiştirmeleridir. Bu yer değiştirmeler ulaşım sistemleri aracılığı ile gerçekleşmektedir. Ulaşım sistemleri; kara yolu, demir yolu, deniz yolu, hava yolu ve boru hatları olarak gruplandırılmaktadır. Ulaşım sistemlerinin sağladıkları fayda, insan ve eşyaların yer değiştirmesidir.

Bir ulaşım sistemi;

Ekonomik,
Emniyetli,
Hızlı,
Elverişli (taşıma kolaylığı sağlayacak),
Konforlu,
Çevreyi kirletmemeli,
Az enerji tüketen olmalıdır.

Ulaşımın çevre ve ülkeye sağladığı faydalar:

Üretici malını daha çabuk ve daha uygun fiyatla pazarlama imkânı bulur.

Kolay ve ekonomik taşıma sonucu, her çeşit mal tüm bölgelere ulaştırılmış olur. Bu da tüketim talebini ve arzı artırmış olur.

İhracat imkânı artmış olur.

Yatırımların tüm ülkeye yayılmasının ve ülkenin kalkınmasının dengeli olmasını sağlar.

Büyük yerleşim merkezlerinde gidiş -dönüş hareketleri artar, bunun sonucu olarak bölgeye canlılık gelir, sosyal gelişme ve kültür birliği sağlanır.

Devletçe sağlanan eğitim, sağlık, haberleşme gibi kamu hizmetleri daha fazla yaygınlaşır. Ayrıca devlet otoritesi ve ülkenin savunma gücü artar.

İç ve dış turizm hızlanır.

Ulaşım Sistemlerinin Olumsuz Sonuçları

Kazalar sonucu sakat kalma, can ve mal kaybı
Trafik sıkışıklığı ve zaman kaybı
Hava kirliliği, özellikle sera gazı oluşumu
Gürültü
İnsan, bitki ve hayvan yaşantısı ile ilgili ekolojik dengenin bozulması

Ulaşım Kazaları

Kazalar, beklenmedik bir anda karşılaşılan; ölüm, yaralanma ve sakatlanmalara yol açan durumlardır. Uluslararası verilere göre bir kaza sonucu en az 10 kişi hastaneye yatar ve en az 25 kişi zarar görürse bu kaza afet niteliği kazanmaktadır. Ulaşım kazaları, başta kara yollarında meydana gelen kazalar olmak üzere günümüzde en sık karşılaştığımız insan kaynaklı afetlerdir.

En fazla kaza, kara yolunda meydana gelmektedir. Dünyada her yıl 1.17 milyon insan trafik kazaları sonucunda hayatını kaybetmektedir. Kara yolu kazalarından sonra, en fazla kazalar demir yolu, deniz yolu, hava yolu kazaları olarak sıralanır.

Ulaşım Kaynaklı Hava Kirliliği

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), ulaştırma kaynaklı hava kirliliğinin, kentsel hava kirliliğinin büyük kısmına neden olduğunu belirtmiştir. Hava kirliliği kanser, olumsuz hamilelik doğum sonuçları ve erken doğum gibi geniş kapsamlı sağlık sorunlarına neden olmaktadır.

Trafik Kaynaklı Hava Kirleticiler

Karbon monoksit
Partikül maddeler (PM10(PM<10 mikro metre çap) ve PM2.5)
Azot oksitler
Uçucu organik karbonlar
Polisiklik aromatik hidrokarbonlar (PAH’s)
Yaz aylarında ozon
Karbon dioksit (küresel ısınma gazı)

Hava Hirliliğinin Sebep Olduğu Hastalıklar

Akciğer hastalıkları
Solunum fonksiyonlarında düşme
Sitogenetik bozukluklar
İmmunolojik hastalıklar
Endokrin bozuklukları
Kanda biyomarker
Spesifik olarak benzen, kurşun ve PAH’ların etkileri
Kanser
Stres

Ulaşım Kaynaklı Gürültü

Trafik kaynaklı gürültü kirliliği ile ilgili yapılan çalışmada, deneklerin %5'inin işitme kabiliyetlerinin ortalamanın altında olduğunu hissettikleri görülmüştür. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) çalışmaları, trafik kaynaklı gürültü kirliliğinin, yılda 1 milyon insanın erken ölümüne neden olduğunu ortaya koymuştur.

Kaza Öncesi Yapılacak Çalışmalar

Mühendislik çalışmaları
Eğitim çalışmaları
Yaptırım çalışmaları
Devlet tarafından yapılacak çalışmalar

Kaza Anında ve Sonrasında Yapılacak Çalışmalar

Kaza anında trafik polisi, jandarma ve sağlık kuruluşlarını bilgilendirecek ve birlikte hareket etmelerini sağlayacak bir iletişim ağı oluşturulmalı

İlk yardım müdahalesinde bulunacak sağlık ekiplerinin olay yerine duruma göre deniz, hava ve karadan ulaşma imkânı sağlanmalı