Kasların Yapısı ve İşlevleri

İskelet Kası Yapısı ve İşlevi

Dersin amacı kas dokusunun fizyolojik, anatomik ve kinesiyolojik özelliklerinin öğrenilmesidir.

Kaslar vücutta iskelet sisteminin oluşturduğu segmentlerin birbirine göre hareket ettirilmesinden (osteokinematik ve artrokinematikler) sorumludur.

Kas Kasılması (Kontraksiyon)

Kaslar tendonlar vasıtası ile kemiklere tutunmaktadırlar. Doğal olarak kas kontraksiyonda kısalmakta, iki ucundaki tendonları birbirine doğru çekmektedir.

Kas kasılması, kas hücresi içerisinde yan yana dizilen sarkomerlerde bulunan kontraktil elemanlar olan aktin ve miyozin miyoflamentlerinin birbiri üzerinde kayması ile sarkomer boyunun kısalması olarak açıklanabilir. Buna kayan flamentler teorisi denilir.

Kassal Terminoloji

Hareket gerçekleştirilirken üstlendikleri kasılma görevleri, birbirileri ile olan ilişkileri, kasılma türleri vb. nedenlerden dolayı kas sistemi, spesifik bir terminolojiye sahiptir.

Orijin : Genellikle hareketsiz segment üzerinde kasın kemiğe tutunma noktasına verilen addır.

İnsersiyo : Genellikle hareketli segment üzerinde kasın kemiğe tutunma noktasına verilen addır.

Proksimal ve Distal Tutunma Noktaları : Kasın orta hatta, mediale, core bölgeye, gövdeye yakın tutunma noktası proksimal tutunma noktası iken gövdeden uzak, lateralde bulunan tutunma noktasına distal tutunma noktası denilir.

Agonist : Belirli bir hareketi yaptıran kas ve kas gruplarına agonist kaslar denir.

Antagonist : Eklemde agonislerin zıddı yönde hareket yaptıran kas ve kas gruplarına verilen isimdir.

Stabilizör : Bazı durumlarda agonist ve antagonistlerin ko- kontraksiyonu (birlikte kasılması) gerçekleşmektedir. Bu durumda eklem izometrik bir kasılma ile stabilize edilmiş olur ve bu kaslar stabilizör olarak adlandırılır.

Sinerjist : Belirli bir eylemi gerçekleştirmek için birlikte çalışan kaslar sinerjist olarak bilinir.

Kas Aktivasyon Çeşitleri

Aktif bir kas, dış yüke karşı koyarken aşağıdaki üç yoldan sadece birinde kuvvet üretiyordur;

1. Kısalma (konsantrik) : Kasın distal ve proksimal tutunma noktaları arası mesafesinin azaldığı, yani boyunun kısaldığı kasılma türüdür.

2. Uzamaya karşı koyma (eksantrik) : Eksantrik kasılma kas boyunun uzaması esnasında kuvvet üretmesidir.

3. Sabit uzunlukta kalma (izometrik) : İzometrik diğer bir adıyla statik kasılma, kas boyunda ve eklem açısında bir değişim olmadan gerilim oluşması ve enerji harcanması olayıdır

Kasların Şekli ve Biçimi

Kasın fonksiyonel potansiyelini üç şey belirler; kas enine kesiti, kasın şekli ve kasın çekme hattı (yönü)

1.Kas Enine Kesiti: Bir kasın fizyolojik kesit alanı, kalınlığını açıklar.

2.Kasın Şekli : Fuziform (iğ şeklinde), Kanatlı (pennate –kanat tüyü şeklinde), Üçgen Rhomboidal (paralel kenarlı –baklava biçiminde).

3.Kasın Çekme Hattı: Kasın kuvvet oluşturduğu yön çekme hattı olarak tanımlanır.

Kaslara İlişkin kinesiyolojik genel kurallar aşağıdaki gibi sıralanabilir;

1.Kaslar yalnızca çekerler, itmezler:

2.Kontraksiyonda daha serbest segment hareket eder (çekilir):

3.Kaslar yalnızca üzerinden geçtikleri eklemde hareket yaratırlar:

4.Kaslar lif yönelişine göre (çekme hattı) harekete neden olurlar :

Uzunluk -Gerilim İlişkisi

Kasın en çok kuvvet üreteceği pozisyon optimal uzunluğudur. Aşırı kısa veya uzun olması kuvvet üretimini düşürür. Buna kasın aktif uzunluk -gerilim ilişkisi denilir.

Kas Dokusunun Esnetilmesi : Kas, ekleme yaptırdığı birincil osteokinematiğin tersinde yapılan hareket ile esner- gerilir.

Kas Dokusunun Aktive Edilmesi : Kasın aktive edilmesi bir kasın eklemde yarattığı hareketin bir dış dirence karşı yapılması ile gerçekleştirilir.

Kaslarda Kuvvet– Hız İlişkisi : Kuvvet -hız eğrisi, hareketin hızını değiştirmenin kasın kuvvet üretim yetenekleri üzerindeki etkisini gösterir. Konsantrik bir kasılma sırasında, kasılma hızı arttıkça bir kas daha az kuvvet üretir. Bunun tersine eksantrik egzersizlerde hareket hızı arttıkça üretilen kuvvet de artar.