Anatomi ve Kinesiyolojinin Temel Prensipleri 2

Kinetik

Kinetik, kuvvetlerin beden üstündeki etkilerini tanımlayan bir mekanik dalıdır. Kinetik, bir bütün olarak vücudun veya tek tek vücut segmentlerinin hareketini üreten, durduran veya değiştiren kuvvetlerle ilgilenir. Beden hareketleriyle ilişkili olarak kuvvetler iç ve dış kuvvetler olarak sınıflandırılmaktadır.

İç kuvvetler, beden içinde üretilen kuvvetlerdir. Genel olarak bunlar kas kontraksiyonu (kasılması) ile oluşan aktif kuvvetlerdir (enerji harcadığımız)

Dışkuvvetler, bedenin dışında üretilen yer çekimi ve cisim taşımayla etki edebilen kuvvetlerdir.

Hareketin Değişkenleri

Hareket, basitçe bir gövdenin (cismin) veya onun segmentlerinin bir noktadan diğerine yer değiştirmesidir. Gövde ve segmentlerinin hareketini 5 değişken belirler ve tanımlar.

1) Hareket türü: Geçiş (translatory - aktarma) ve rotasyonel hareketlerdir. Geçiş hareketleri tek bir doğrusal hat üzerinde meydana gelir..

2) Hareketin yeri: Vücut segmental hareketleri üç hareket ekseni ve düzleminde gerçekleşir. Bir segmentin hareket ettiği düzlemlerin sayısı öncelikle eklemin şekline bağlıdır.

3) Hareketin büyüklüğü: Yer değiştirme, cismin veya segmentin kuvvet uygulandığında meydana gelen hareketidir. Mesafe ise bir kuvvetin gövdeyi ya da segmenti ne kadar hareket ettirdiğidir.

4) Hareketin yönü: Hareket yönü uzaysal referans sistemine göre hareket esnasında pozisyonun belirlenmesi için kullanılır (Kartezyen koordinat sistemi - X-Y-Z eksenleri üzerinde).

5) Hareket hızı ve hareket değişim hızı

Hız, bir cismin veya segmentin hareket etme oranıdır (zamana göre yer değiştirme büyüklüğü). Hızlanma ise hızdaki değişim oranıdır.

Kuvvet

Kinetik, vücuda etki eden kuvvetlerin incelenmesidir. Kuvvet, bir nesnenin hareketinin başlamasına, durmasına, hızlanmasına, yavaşlamasına veya yönünü değiştirmesine neden olabilen bir şeydir.

Yer değiştirme: Kuvvet uygulandığında meydana gelen, cismin veya segmentin hareketidir.

Vektör: Kuvvetlerin iki boyutu vardır - büyüklük ve yön. Bu iki boyuta vektör denilir.

Bileşke kuvvet: Farklı kuvvet vektörlerinin birleştirilmesi sonu ortaya çıkan hareketin büyüklüğü ve yönünü verir.

Kuvvet Türleri

Yer çekimi kuvveti: Yer çekimi kuvveti genellikle bir nesnenin, vücudun veya vücut segmentinin "ağırlığı" olarak adlandırılır.

Kasların oluşturduğu kuvvet: Kaslar ya aktif kasılma ya da pasif germe ile kemik segmentleri üzerinde kuvvet üretirler.

Dışarıdan uygulanan dirençler: Kasların kuvvet üretirken ve bir hareketi yaratırken karşılaştıkları her türlü dış direnç üreten cihaz, alet, malzeme olarak sayılabilir.

Sürtünme kuvveti: Sürtünme, birbiriyle temas hâlinde olan iki nesne arasındaki harekete karşı dirençtir.

Tork

Kuvvet momenti olarak da bilinen tork, kuvvetin bir eksen etrafında dönme üretme yeteneğidir.

Bir eklemde üretilen tork miktarı iki şeye dayalıdır, bunlar; harcanan kuvvet ve kuvvet ile rotasyon ekseni arasındaki mesafedir.

Kuvvet × Moment kolu = Tork

Kas kuvveti × İç moment kolu = İnternal tork

Eksternal kuvvet × Eksternal moment kolu = Eksternal tork

Yer Çekimi Merkezi (Ağırlık Merkezi): Bir cisimdeki bir noktayı ifade eder. Yer çekimi kuvvetinin etki ettiği bu nokta etrafında, bu cismin kütlesinin veya ağırlığının eşit olarak dağıldığı veya dengelendiği varsayılır.

Biyomekanik Kaldıraçlar: İnternal ve eksternal kuvvetlerin etkileşimi, sonuç olarak hareketlerimizi ve duruşumuzu etkiler. İnternal kuvvetler genellikle kassal aktivasyonla oluşurlar; buna karşılık, eksternal kuvvetler yer çekimi ya da diğer dış kaynaklarla oluşurlar.

Birinci Sınıf Kaldıraçlar: Birinci sınıf kaldıraçta, rotasyon ekseni internal ve eksternal kuvvetler arasında konumlanır. Boyunda atlantooksipital eklem, başın ekstansörleri ve başın ağırlığı bu yapıdadır.

İkinci Sınıf Kaldıraçlar: İkinci sınıf kaldıraçlarda, iç kuvvet moment kolu uzun, dış kuvvet moment kolu daha kısadır. Gastroknemius ve soleus gibi plantar fleksör kaslar bu kaldıraç sistemi vasıtası ile vücut ağırlığı gibi büyük bir yükü kaldırabilirler.

Üçüncü Sınıf Kaldıraçlar: Üçüncü sınıf kaldıraçlarda da ise dış kuvvet moment kolu uzun, iç kuvvet moment kolu daha kısadır. Üçüncü sınıf biyomekanik kaldıraç sistemlerinde, yer çekimi yükü moment kolunun uzunluğundan dolayı yüksek tork ortaya çıkarır. Dirsek eklemi gibi kemiğin distal ucunun daha fazla hıza ve eklem açıklığına sahip olmasını gerektiren kas ve eklem sistemleri, genellikle üçüncü sınıf kaldıraçlar olarak bulunurlar.

Çekme Hattı: Bir kasın bazen kuvvet hattı da denen çekme hattı, tipik olarak bir vektör olarak temsil edilen kassal kuvvetin yönünü tanımlar. Bir kasın çekim hattı ve bir eklemin rotasyon ekseni arasındaki ilişki, belirli bir kasın meydana getireceği osteokinematiği belirler.