Temel Yaşam Desteği

Temel Yaşam Desteği (TYD) herhangi bir ekipman kullanılmaksızın hava yolu açıklığının, solunum ve dolaşımın devamlılığının sağlanmasıdır. TYD basamakları sıralamasında yetişkinler ve pediyatrik hastalar için “A‐B ‐C” uygulaması “ C‐A‐B” (Dolaşım, Havayolu, Solunum) olarak değiştirilmiştir. “C‐ A‐B” sıralamasıyla, kalp masajı daha kısa sürede başlamış olacak ve ventilasyon çok az gecikmiş olacaktır. “Bak, Dinle, Hisset” uygulaması faydasız ve zaman alıcı bulunmuş bu nedenle 2010 yılı TYD akış şemasından çıkarılmıştır. Temel yaşam yetişkinve çocuklarda farklılık gösterir.

Yetişkinlerde sağ kalım zinciri halkaları şunlardır:

1.Halka, Kardiyak arrestin erken tanınması ve acil sağlık hizmetlerinin erken aktivasyonu,

2.Halka, Olay yerinde bulunan ilk yardımcının yaptığı temel yaşam desteği,

3.Halka, Erken defibrilasyonu,

4.Halka, Etkili yetişkin ileri yaşam desteği uygulamalarını,

5.Halka, Kardiyak arrest sonrası bakımı ifade etmektedir.

Çocuklarda sağ kalım zinciri halkaları şunlardır:

1.Halka, Arrestin ve oluşabilecek zararların önlenmesini,

2.Halka, Erken kardiyopulmoner resüsitasyonu,

3.Halka, Acil yanıt sisteminin aktive edilmesini,

4.Halka, Hızlı pediyatrik ileri yaşam desteğini,

5.Halka, Kardiyak arrest sonrası bakımı ifade etmektedir.

TYD gerektiren hastaya yaklaşım, Avrupa Resüsitasyon Derneği tarafından iç içe geçmiş olan halkalar ile tariflenmiştir.Buna göre temel hedef, “erken” yaklaşımıdır. “Erken tanıma ve yardım çağırma”,“Erken Kardiyopulmoner Resüsitasyon (KPR)”,“Erken Defibrilasyon” u içermektedir.

Temel Yaşam Desteği uygulama protokollerinde her 5 yılda bir yenilenmeye gidilmektedir.

Bilinç kontrolü: Hasta veya yaralı sert bir zemine sırt üstü yatırılmalıdır. Sırt üstü pozisyona getirilirken baş‐ boyun ve gövde ekseni bozulmadan çevrilmelidir, ancak baş boyun yaralanma şüphesi varsa çok gerekli olmadıkça pozisyon değiştirilmemelidir. Hasta /yaralının omzuna yavaşça dokunulmalı “Nasılsınız?” “İyi misiniz?” diye sorulmalıdır.

Bildirme: Olay / kaza mümkün olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir. Çocuğun bilinci yoksa ve çevrede birileri varsa 112 aratılmalıdır. İlk yardımcı yalnız ise 30:2 göğüs basısı ve suni solunumu 5 tur uyguladıktan sonra 112’yi kendisi aramalıdır.

Dolaşımın değerlendirilmesi (C): Dolaşımın olup olmadığının anlaşılmasının en etkin yolu 10 saniye içinde karotis nabzının kontrolüdür. Karotis arterin lokalizasyonu için, bir el ile başın geriye pozisyonu sürdürülürken, diğer elin 2 ‐ 3 parmağı ile trakea lokalize edilmeli, sonra parmaklar trakea ile sternokleidomastoid kası arasındaki oluğa doğru kaydırılmalıdır. Her iki karotis arterin aynı anda palpasyonu, beyin kan akımını etkileyebileceğinden önerilmemektedir.

Hava Yolu Açıklığının Değerlendirilmesi (A): Bilinci kapalı bütün yaralılarda hava yolu açıklığı kontrol edilmeli ve aşağıdaki işlem basamakları uygulanmalıdır

Solunumun Değerlendirilmesi ( B): Solunumun kontrolü için “Bak, dinle, hisset” yöntemi zaman kaybı olarak düşünülmesi nedeniyle kullanılmamaktadır. İlk yardım uygulayacak kişi kardiyak arrest işaretlerini belirlemek için bilinç durumunu kontrol ederken kısaca solunumu da kontrol eder. 30 göğüs basıncından sonra tek kurtarıcı hastanın hava yolunu açar ve 2 soluk verir.