Kitle İletişim Hukukuna İlişkin Temel Kavramlar

İletişim Kavramı

Biyolojik bir varlık olan insanı sosyal bir varlığa dönüştüren iletişim, bireyin yaşamını sürdürmesinde ve çevresiyle etkileşim içinde bulunmasında çok büyük bir öneme sahiptir. İnsanların bir topluma aidiyet duyması, topluma ait katmanlarda ve toplumla birlikte yaşaması, toplumsal ilişkilerin sorunsuz bir şekilde sürdürülmesi ancak iletişimle mümkün olur. İletişim; bilgi, inanç, sanat, hukuk, örf -adet gibi kültürel ögelerin kuşaktan kuşağa taşıyıcısıdır.

İletişim kavramına yönelik yapılan tanımların ortak noktası temelde, kişilerin iletişim yolu ile yalnız bilgileri değil fakat düşünce ve tutumları da birbirlerine ulaştırmalarıdır. İnsanlar arasında duygu ve düşüncelerini bazı yol ve tekniklerle aktarımını sağlayan bir etkiletişim faaliyeti olarak adlandırabileceğimiz iletişimin, oluşabilmesi için bazı ögelerin bir arada olması gerekmektedir. Kaynak, ileti ve alıcının yer olmadığı bir iletişim kurgusu eksik olacaktır.

Kitle İletişim Kavramı

Kitle iletişim kavramının açıklamasına geçmeden önce kitlenin tanımını yapmak yararlı olacaktır. Genel olarak kitle, “aralarında benzerlik (özdeşlik) ilişkisi bulunan insan yığını” olarak tanımlanabilir. Türk Dil Kurumu kitle iletişimini “dağınık insan topluluklarının örgütlenmiş bir kaynaktan iletilen haberlere veya uyarılara aynı anda maruz kalması, birtakım kaynaklardan elde edilen bilgi ve haberlerin değişik araçlarla geniş halk topluluklarına yaygın olarak duyurulması, kitle haberleşmesi” şeklinde tanımlamıştır.

Kitle İletişim Araçları

Kitle iletişim araçları, genel bir tanımla “kitlesel bir boyutta ileti dağıtabilen araçlar” olarak tanımlanabileceği gibi, “haber ve bilgi verme amacı başta olmak üzere, eğitmek ve eğlendirmek gibi amaçlar taşıyan, belirli bir okuyucu kitlesine, belirli aralıklarla ya da sürekli olarak ulaşan araçlar” olarak da ifade edilebilir.

Basılı Araçlar

Gazete

Türk Dil Kurumu gazeteyi, “politika, ekonomi, kültür ve daha başka konularda haber ve bilgi vermek için yorumlu veya yorumsuz, her gün veya belirli zaman aralıklarıyla çıkarılan yayın” olarak tanımlamaktadır.

Dergi

Süreli yayın olarak da ifade edilen dergi belirli bir alanda ve belirli periyotlar dâhilinde haftalık, aylık, altı aylık, yıllık gibi zaman dilimlerinde yayımlanan basılı yayınlardır.

Kitap

Kitap, “ciltli veya ciltsiz olarak bir araya getirilmiş, basılı veya yazılı kâğıt yaprakların bütünü” olarak tanımlanmaktadır.

İşitsel Araçlar

Radyo

Radyo, elektrik dalgalarının özelliğinden yararlanarak seslerin iletilmesi sistemi olarak tanımlanmaktadır. Radyonun gazete ve derginin aksine okuma yazma bilmeyi gerektirmediği dikkate alındığında görsel kitle iletişim araçlarına kıyasla daha hızlı bir şekilde yayılmıştır.

Görsel -İşitsel Araçlar

Televizyon

Televizyon, vericiden iletilen dalgaların görüntü ve ses olarak görünmesini ve duyulmasını sağlayan aygıt olarak tanımlanmaktadır. Günümüzde en yaygın kitle iletişim aracı olduğunu söyleyebiliriz.

Sinema

Sinemayı en genel tanımıyla “herhangi bir hareketi düzenli aralıklarla parçalara bölerek bunların resimlerini belirleme ve sonra bunları gösterici yardımıyla karanlık bir yerde, bir ekran veya perde üzerinde yansıtarak hareketi yeniden oluşturma işi” olarak ifade edebiliriz.

İnternet

İnternetin icadı ve yaygın olarak kullanıma başlanması şüphesiz yaşadığımız çağın en büyük dönüm noktalarından bir tanesidir. Hayatın her alanını etkilediği gibi, diğer kitle iletişim araçlarını ve var olan iletişim biçimlerini derinden etkilemiştir. İnternet, bilgisayar sistemlerini birbirine bağlayan bir elektronik iletişim ağıdır.