Yangın Sigortaları

Yanma ve Yangın

Yangından bahsedebilmek için öncelikle yanmanın ne demek olduğunu bilmek gerekir. Yanma meydana gelebilmesi için yeterli düzeyde oksijen (hava), yeterli düzeyde sıcaklık (ısı) ve yanıcı maddenin olması gerekir. Bunlardan herhangi birinin eksik olması hâlinde yanma meydana gelmez.

Bir madde belli bir sıcaklığa kadar ısınınca tutuşur ve yanmaya başlar. Meydana gelen bu sıcaklık noktasına o maddenin “yanma sıcaklığı” adı verilir. Yangın sözcüklerde “Bir yapının, bir ormanın veya bir büyük şeyin tutuşup yanmasıdır” şeklinde tanımlanmıştır. Yangın sigortası genel şartlarında ve kanunda yangının genel bir tanımı yapılmamıştır. Alman yangın sigortası genel şartlarında yangın “ateş yakılmasına tahsis edilmiş bir ocak olmaksızın meydana gelen veya böyle bir ocağı terk edip de kendi başına yayılma kabiliyeti olan ateştir” şeklinde tanımlanmıştır.

Tasarlanmış her bir yapıda muhakkak yangın riski vardır ve kusursuz bir yangın güvenliği sağlanması mümkün değildir. Yangın güvenliğini sağlamak adına yangından korunma ve yapıların yangın güvenliği konularına ağırlık vermek bu sorunları bir bütün olarak ele almak gerekmektedir. Yangından korunma yollarını;

• Yapısal korunma,
• Örgütsel korunma,
• Tekniksel korunma,

Sigorta olarak dörde ayırabiliriz.

Yangın Sigortası

Yangın sigortası, yangın, infilak, yıldırım ve bunların neden olduğu duman, hararet, buharın sigorta kapsamındaki mallarda doğrudan neden olacağı hasarları sigorta limitleri dâhilinde karşılayan bir sigorta türüdür. Yangın sigortasında özellikle sigorta kapsamındaki mallar konusu önemlidir. Sigorta kapsamına giren mallar “eşya” ve “muhteviyat” olarak iki kısma ayrılmaktadır.

Sigortanın Konusu ve Kapsamı

Yangın sigortasının konusu, sigortalının ya da sigorta ettirenin menkul, gayrimenkul ya da maddi bir varlık üzerindeki menfaatidir. Yangın sigortası ister özel isterse ticari amaçla kullanılıyor olsun her türden bina ve muhteviyatını kapsamaktadır. Aynı zamanda meydana gelen yangına müdahaleler sonucu meydana gelen hasarlarda sigorta teminatı kapsamındadır.

Yangına Bağlı Kâr Kaybı Sigortası

Yangına bağlı kâr kaybı sigortası; ticari faaliyetlerde kullanılan menkul ya da gayrimenkul değerlerde, yangın sigortası kapsamında teminat altına alınan risklerin gerçekleşmesi ile meydana gelen hasar ve kayıplar neticesinde, ticari faaliyetlerin kısmen ya da tamamen aksaması nedeniyle oluşan kar kayıplarını teminat altına alan bir sigorta türüdür. Kâr kaybı sigortaları, yangın hasarı dolayısıyla işletmenin gerçekten bir zarar uğramış olması halinde teminat verir. Her yangın hasarı, mutlaka kâr kaybı tazminatının ödenmesini gerektirmez.

Yangın Sigortalarında Prim Tespiti

Yangın sigortalarında prim tespiti “Serbest Tarife Sistemi” ne göre sigorta şirketleri tarafından serbestçe belirlenmektedir. Serbest piyasa ekonomisi çerçevesinde belirlenen yangın sigortası primleri sigorta şirketlerinin uygulayacağı stratejilere göre hesaplanır ve primler sigorta şirketine göre farklılık gösterebilir. Özellikle ev ve işyerlerine yönelik yangın sigortaları sigorta şirketleri tarafından paket poliçe şeklinde pazarlanmaktadır. Sigorta şirketleri tarafından verilen ek teminatlarla birlikte sigortanın kapsamı ve prim tutarları şirketten şirkete değişebilir.

Yangın Sigortalarında Hasar ve Tazminat İşlemleri

Yangın sigortaları kapsamında hasar meydana geldiğinde sigortalı ya da sigorta ettiren ile sigorta şirketlerinin yükümlülükleri bulunmaktadır.

Sigortalı ya da sigorta ettiren, hasar meydana geldikten sonra poliçeden kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmez ve bunun sonucunda hasar tutarında bir artış olursa, sigorta şirketinin ödeyeceği tazminattan bu suretle artan kısım indirilir. Sigortalı ya da sigorta ettiren, hasarın meydana gelmesine kasten sebebiyet verir veya hasar tutarını kasten artırıcı eylemlerde bulunursa, sigorta poliçesinden kaynaklanan hakları düşer.

Türkiye'de Büyük Yangınlar ve Yangın Sigortasının Mevcut Durumu

Türkiye’de sigortacılığın yaygınlaşması Osmanlı döneminde meydana gelen büyük Beyoğlu Yangınına kadar uzanmaktadır. 1870 yılında meydana gelen Beyoğlu yangını ile yabancı sigorta şirketlerinin faaliyetleri yoğunlaşmış ve yabancı sermayeli sigorta şirketleri İstanbul’da şube açmaya başlamışlardır. Bu tarihten sonra kentin yangın riskini gösteren haritalar oluşturulmaya başlanmıştır. Beyoğlu Yangınında Osmanlıda yaşayan gayrimüslimler başta olmak üzere çeşitli din ve milletten 28.689 kişi zarar görmüştür.

2018 yılı baz alındığında ise sigortalanabilir tüm konutların poliçe adedine bölünmesiyle sigortalılık oranının %47 olduğu görülmektedir. Sigortalanabilir konutların %53’ü yangın sigortası sahibi olmadığı sonucu ortaya çıkmaktadır.