Ticari Hava Taşıma İşletmeleri Kuralları

1983 yılında çıkarılmış olan 2920 sayılı TSHK uyarınca uçakla ticari hava taşıma işletmeciliği yapacak olan kuruluşların uyacağı kuralları belirleyen kurum Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’dür.

Genel Kurallar

Bir hava aracı işleticisi, tüm çalışanlarının bulundukları ülkenin (yurt içi ya da yurt dışı olsun) kanunlarına ve uygulamalarına uygun hareket etmesini sağlamak zorundadır. İşletici, özellikle uçucu ekip olan kokpit ekibinin yasalar ve uygulamalara aşina olmasını; görevlerini verimli bir şekilde gerçekleştirebilmeleri için meslekli donanımlarının üst düzeyde olmasını sağlamalıdır.

ICAO üyesi ülkeler ülkelerinde yetki vermiş oldukları tüm hava aracı ticari işleticilerinin “emniyet yönetim sistemi” kurmuş olmalarını sağlamalıdır.

İşletme Ruhsatı

Bir hava aracı sahibi kuruluşun ticari hava taşımacılığı yapabilmesi için bağlı olduğu ülke otoritesi tarafından onaylanmış geçerli bir işletme ruhsatına sahip olması gerekmektedir.

ICAO üye ülkeleri farklı bir üye ülkenin otoritesinin onaylamış olduğu işletme ruhsatını kendi ülke sınırları içerisinde de geçerli olarak kabul etmek zorundadır.

Uçuş Operasyonları

Bir işletici, tüm organizasyon içinde görev alacak olan personelin görev ve sorumluluklarını eksiksiz olarak yerine getirebilmeleri için gerekli eğitim programlarını sunmuş olmalıdır.

İşletici hava aracının ve operasyonun özelliğine göre uygun kontrol listeleri (check lists) hazırlamalıdır.

Uçuş Öncesi Hazırlıklar

Ticari hava taşımacılığı yapılabilmesi için uçuş öncesinde yapılması gereken özel durum kontrolleri bulunmaktadır. Kaptan pilotu tatmin edecek şekilde yapılması gereken hazırlık uygulamaları bulunmaktadır.

Uçağın uçuşa elverişli olması gerekmektedir. Uçuş operasyonuna uygun olarak gereken ekipmanlar ve donanımlar uçuş için yeterli olmalıdır.

Uçuş Esnasındaki Uygulamalar

Uçuş esnasında iniş meydanında, operasyonel minimum değerlerinin altında bir durum olması bilgisi alındığında iniş için alçalma istenmemelidir. Hassas yaklaşma minimum değerlerinin altında bir görüş olması durumunda iniş yapılmamalıdır.

İniş ve kalkış esnasında tüm kabin ve kokpit ekibi yerlerinde oturmalı ve emniyet kemerlerini bağlamış olmalıdır. Gerekli görüldüğü durumlarda kabin ekipleri tarafından ikazlar yapılarak uçuş güvenliği sağlanır.

Hava Aracı Gereklilikleri

Ticari hava taşımacılığı yapacak olan bir uçağın belirli teknik donanımlara sahip olmadığı sürece işletici tarafından uçuş operasyonlarına verilmesi yasaktır.

Bu donanımlar; kokpit cam sileceği, irtifa ikaz sistemi, yere yakınlık uyarı sistemi (GPWS), havada çarpışmayı önleyici sistem (ACAS), meteorolojik radar donanımı, uçuş ekibi dâhili telefon sistemi, ekip üyeleri dâhili telefon sistemi , anons sistemi, tıbbi yardım malzemeleri, yangına müdahale donanımları, çocuk yolcu emniyet gereçleri, acil durum tahliye araçları, can yelekleri ve acil durum aydınlatma sistemi, transponder donanımı vb.dir.Uçak Işıkları

Bir işletici uçuş filosunda bulunan uçaklarda standartlara göre belirlenmiş olan ışıklar olmadan uçuş yapmasına izin veremez. Bu ışıklar gece ve gündüz şartları için ayrı ayrı belirlenmiştir.

Seyrüsefer Donanımları

Uçuş operasyonlarına göre (IFR – VFR) hava araçlarının belirli donanımları olmadan uçuş yapması yasaktır.

VFR operasyonlar

VFR operasyon gerçekleştirecek olan bir hava aracı belirli şartlar mevcut olmadan uçuş gerçekleştiremez.

IFR operasyonlar

VFR operasyonlar için gereken tüm donanımlara ilaveten bir adet daha hassas basınç göstergesi, suni ufuk göstergesi bulunmalıdır.

Veri Kaydediciler

Uluslararası hava trafiği güvenliğinin sağlanması amacıyla hava araçlarının karışabileceği olası bir kaza ya da olayın araştırılması amacıyla veri kaydedici donanımları bulundurması gerekmektedir.

Uçuş Ekibi Gerelilikleri

Tüm hava yolu işleticileri belirli gereklilikleri sağlayan kişileri hava yolu pilotu olarak istihdam etmekte ve bu personelin düzenli olarak uçuş bilgisi, İngilizce bilgisi kontrol etmekte ve sağlık testlerini gerçekleştirmektedir.

Uçucu ekibin görev yapacağı hava aracının tipine göre yeterli eğitimi almış olması, bu hava aracıyla ilgili olası motor, yazılım ya da sistemsel hatalara karşı tedbirli olmasını sağlamalıdır.

Kabin Ekibi Gereklilikleri

Uçucu(kokpit) ekip üyesi olmayıp uçuş emniyeti ve güvenliği için görev yapmakta olan personel kabin ekibi olarak değerlendirilir. Kabin ekibinin de ulusal ve uluslararası özel standartları bulunmaktadır. SHGM SHT OPS talimatları uyarınca uçakta yer alan her 50 yolcu için bir kabin ekibi üyesi görevlendirilmiş olacak şekilde planlama yapılmalıdır.

Uçuş Güvenliği Standartları

Kokpit Güvenliği

Kokpit kapısı bulunan tüm uçaklarda bu kokpit kapıları kilitlenebilir olmalıdır. Kokpit kapıları tabanca ile ateş edilmesi ya da el bombası şarapneline dayanabilecek standartta tasarlanmış olmalı ve uçuş ekibinin açıp kapatabileceği şekilde tesis edilmelidir.

Diğer Uygulamalar

Herhangi bir kanunsuz girişim olayının ardından uçuştan sorumlu kaptan pilot gecikmeden tanımlanmış otoritelere bu durumu rapor etmekle sorumludur.