Havalimanı Aydınlatma Sistemleri
Havaalanlarında uçakların iniş, kalkış ve yer hareketlerini emniyetli bir şekilde yapabilmeleri gerekmektedir. Gündüz ve iyi hava koşullarında ışıklandırma sistemlerine ihtiyaç duyulmasa da gece ve düşük görüş şartlarında operasyonların kesintisiz devam edebilmesi için ışıklandırma sistemleri havaalanlarının olmazsa olmazı konumuna gelmiştir. Pist, apron ve taksiyolu üçlüsünü ifade eden PAT sahalarındaki ışıklandırma sistemlerinin uçuş emniyetine katkı sağlayabilmesi için bazı gerekliliklerin yerine getirilmesi gerekir.
Aydınlatma sistemindeki kimi ışıklar kırılabilir özellikte olmak zorundadır ve pist, durma uzantıları, taksiyolları ve apronların yüzeyine gömülmüş aydınlatma armatürleri ise uçağın tekerleklerinin üzerinden geçmesine karşı, uçağa veya ışıkların kendilerine zarar vermeyecek şekilde tasarlanmakta ve montajı yapılmaktadır.
Yoğunluğu, konfigürasyonu ve rengi nedeniyle havacılık yer ışıklarının açıkça anlaşılabilmesini önleyecek veya karmaşıklığa yol açabilecek havacılık kullanımı haricindeki bir yer ışığı söndürülmeli, gölgelenmeli ya da değiştirilmelidir.
Yükseltilmiş pist, taksiyolu, durma uzantısı ışıkları kırılabilir olmak zorundadır. Yüksekliklikleri pervaneli uçakların pervaneleri ve diğer uçakların yakıt tankları için belli bir yüksekliği muhafaza edecek kadar alçak olmak zorundadır.
Pist ışıklandırmasının yoğunluğu, pistin kullanılması öngörülen minimum görüş şartları için uygun olmalıdır. Yüksek yoğunlukta bir ışıklandırma sisteminin kullanıldığı ortamlarda ışık yoğunluğunun mevcut şartlara elverişli olacak şekilde ayarlanabilmesi için uygun bir ışık yoğunluk kontrol kumandası tesis edilmelidir.
Pist aydınlatması ile donatılmış ve ikincil bir güç kaynağı bulunmayan bir havaalanında normal aydınlatma sisteminin arıza yapması halinde minimum ana piste kurulmak üzere yeterli acil durum ışıkları kullanıma hazır şekilde bulundurulmalıdır. Acil durum aydınlatması maniaların işaretlenmesi, taksiyollarının ve apron bölgelerinin aydınlatılması için de kullanılabilir.
Acil durum ışıkları en bir pisti aydınlatmalıdır. Standart pist aydınlatması renkleriyle uyumlu olmalıdır fakat bu imkan yok ise tüm ışıklar beyaz ya da beyaza yakın bir renkte olmalıdır.
Pist ışıkları düşük görüş şartlarında uçuş emniyeti için iniş, kalkış ve taksi yapan uçakların pilotlarına referans olan ışıklardır. Pist merkez hattı ışıkları, pilot tarafından uçak pistten çıkana kadar yön kılavuzu sağlamak üzere kullanılan temel ışıklardandır. Pist kenar ışıkları ise kalkışta ve inişte önemlidir uçak pist merkez hattından önemli ölçüde sapmaya başladığında kullanılan temel ışıklardır. Pilot herhangi bir nedenden dolayı kalkış hızına ulaşmadan kalkıştan vazgeçtiğinde, pistten taksi yaparak çıkana kadar uçak durana veya merkez hattı ışıklarına ve işaretlemelerine bakmaya devam etmektedir.
Apronlar yolcuların, postanın veya kargonun bindirilmesi ve indirilmesine, uçaklara yönelik hizmetlere olanak sağlamak üzere oluşturulmalı ve görüş şartlarına göre ışıklandırılmalıdır. Işıklandırma ve toplam apron alanı, havaalanının maksimum trafik yoğunluğu için yeterli olmalıdır. Buzlanmayı giderici veya önleyici tesisler ve tecrit edilmiş uçak park yeri apronun bir parçası ise bu yerler de uygun şekilde ışıklandırılmalıdır.
Apronun projektörlerle aydınlatılması, gece kullanılması öngörülen bir apronda, varsa buzlanma giderici / önleyici tesiste ve tecrit edilmiş uçak park yerinde sağlanmalıdır. Apron projektörleri, , havaalanı ve apron üzerindeki personele, uçuş hâlinde ve yerde bulunan uçakların pilotlarına minimum göz kamaştırıcı ışıkla aydınlatma sağlayacak şekilde yerleştirilmelidir.
Bir havaalanında taksiyolları, pist ile apronu birbirine bağlayan yalnızca hava araçlarının hareket edebildikleri yol veya yollar sistemidir. Taksiyolları ışıkları uçakların emniyetli ve düzenli yer hareketlerine olanak sağlayacak şekilde düzenlenmelidir. Taksiyolu ışıklandırması uçakların pisten çıkış ve pistte giriş hareketlerini hızlandıracak şekilde yerleştirilmelidir. Trafik hacminin yüksek olduğu pistlerde hızlı çıkış taksiyolları ve ışıklandırmalarının uygun şekilde yapılması oldukça önem arz eder.