Hava Seyrüsefer Yardımcı Cihazları

İnsanoğlu hayallerini gerçekleştirdiği veuçmaya başladığı sene 1903 senesidir .Bukeşifle beraber insanoğlu ulaşım sorunun çözülmeye başladığını düşündü çünkü uçak biryerden bir yere gitme süresini oldukça azaltacaktı .Fakat biryerden biryere hava aracıyla gitmek düşünüldüğü kadar kolay değildi .Pilotlar kısa mesafeler için kara yollarını venehirleri talip ederek yönlerini bulabiliyordu fakat busadece gündüz veiyihava şartlarında geçerli olan bir durumdu ayrıca uzun uçuşlarda varış yerini debulmak gerçekten zordu .Buparametreleri hesaba katığımızda seyrüsefer yani yer vehızın tespiti kavramının önemi daha daaçığa çıkmış oldu .

Seyrüsefer cihazları hava araçları için en önemli yardımcılar olarak görülürler. Kötü hava koşullarında veya gece şartları altında emniyetli bir şekilde uçmalarına yardımcı olurlar.

Seyrüsefer Çeşitleri 4’e ayrılır bunlar;

Hesabi Seyrüsefer(Dead Reckoning)
Pilot Seyrüseferi(Pilotage)
Radar ve Radyo Seyrüseferi
Yıldızlarla Seyrüsefer(Celestial Navigation)

Hava Seyrüseferi uçağın bir noktaya yöneltmesi ve her an bulunduğu yerin bilinmesi durumudur.

En çok kullanılan seyrüsefer cihazları VOR, NDB, DME VE TACAN dır.

NDB: Amacı yön belirlemektir.

VOR: VOR istasyonu kendi etrafında bir derecelik aralıklarla 360 adet, radyal adı verilen doğrusal hat üretmektedir ve kullanıcıya manyetik kuzeye göre yönünü, seçilen radyale göre pozisyonunu bildirir.

DME: Mesafe ölçme cihazıdır. Pilota yer istasyonu ile uçak arasındaki uzaklığı verir.

TACAN: Sadece askeri havacılıkta kullanılan bir radyo seyrüsefer sistemidir. VOR/DME sisteminin sivil uçaklar için sağladığı yön ve uzaklık bilgisini TACAN askeri uçaklar için sağlar.

Emniyetli bir iniş için çeşitli cihazlar geliştirilmiştir. ILS en çok kullanılan sistemdir.

ILS (Instrument Landing System): Yatay ve düşey olarak uçağa kılavuzluk görevi yaparak, uçağın piste elektronik cihazlarla emniyetle iniş yapmasını sağlayan bir sistemdir. Bu sistem iki ana elemandan oluşur bunlar;

Localizer: Havaya yayılan elektronik sinyaller vasıtasıyla uçağın pist merkez hattı doğrultusunda yaklaşmasını ve tam olarak karşılamasını sağlar.

Glidepath: Aynı şekilde havaya yayınlanan elektronik sinyaller vasıtasıyla uçakların piste uygun süzülme açısında yaklaşmasını ve inişini sağlar.

Mikrodalga İniş Sistemi’nde de yatay ve düşey olmak üzere iki tür tarama yapılır. Yatay yayın, merkez hattının her iki yanında bulunan 40 derecelik paternleri tanıyacak şekilde soldan sağa doğru gerçekleştirilir. Uçaktaki alıcı yatay yayına göre pist orta hattının neresinde olduğunu, zaman farkını ölçerek bulur. Eğer ölçülen zaman uzun ise uçak, pist orta hattının sağında, zaman kısa ise bu hattın solunda demektir.

GNSS (Global Navigation Satelite System)

A.B.D. GPS, Rus GLONASS ve AB Galileo uydu sistemleri ile bunların desteğinde her türlü navigasyon gereksinimlerini karşılamak amacıyla oluşturulmuş uzay ve yer tesislerine (WAAS, EGNOS vb.) GNSS (Global Navigation Satellite Systems) adı verilmektedir.

Amacı, hassas PVT (position, velocity, time) bilgisi gerektiren uygulamaların ihtiyacını karşılamaktır. Uzay (uydu), Kontrol (yer istasyonları), Kullanıcı ekipmanlarından oluşmaktadır.

Hava seyrüseferinde GPS, hassas yaklaşmaya yakın doğrulukta havaalanına ulaşmaya olanak tanımaktadır. Hassas olmayan yaklaşmaların gerçekleştirilmesinde, pilot ya da otomatik pilot uçağı piste doğru uygun bir pozisyonda aletli yaklaşma haritalarına göre alçaltır.

Yaklaşmanın her bir evresinde en düşük güvenli yükseklik dikkate alınarak alçalma gerçekleştirilir.

GPS, FAA tarafından hassas olmayan yaklaşmalar için sertifikalandırılmıştır.