Havalimanı Hava Sahası Tesisleri

Tesis edilecek pist ya da pistlerin konumu sayısı ve yönü/yönlerini belirlerken dikkat edilmesi gereken birçok etken bulunmaktadır. Bunlardan en önemlileri ise:

• Uçuş operasyon tipi,
• Meteorolojik koşullar,
• Havaalanı ve çevresindeki yüzey şekilleri,
• Havaalanı ve çevresindeki hava trafiği ve
• Çevresel sorunlardır.

Pist konumu, yönü ve sayısını belirleyen en önemli unsurlardan diğeri ise meteorolojik koşullardır. Meteorolojik koşullardan en önemlisi ise rüzgâr durumudur. Pist kurulumundan rüzgârın hangi yönlerden ve ne kadar şiddetli estiği belirlenmelidir. Ana pist her zaman hâkim rüzgâr yönünde, yani rüzgârın en çok estiği yönde olacak şekilde konumlandırılmalıdır.

Pist konumu, yönü ve sayısını belirlemede hesaba katılan en önemli faktörlerden diğeri mânia sınırlama yüzeylerine uymanın gerekliliğidir. Yeni bir aletli pist yapılırken, uçakların aletli yaklaşma ve pas geçme prosedürlerini uygularken üzerinden uçmaları gereken hava sahasında uçuşun emniyetli şekilde gerçekleştirilmesine engel olacak bina, direk gibi insan yapımı veya dağ, tepe gibi doğal maniaların bulunmamasına dikkat edilmelidir.

Trafik yoğunluğu özellikle pist sayısını belirlemede en önemli faktördür. Trafiği az olan hava alanlarında tek bir pist yeterli olabilecekken, tek pist kapasitesini aşan trafik talebi olduğunda ise pist sayısını arttırma gereksinimi kaçınılmazdır

Bir uçağın emniyetli bir şekilde piste inebilmesi ve kalkış yapabilmesi için ihtiyaç duyduğu pist uzunluk değerleri pistin eğim ve yüzey koşulları, havaalanının denizden yüksekliği, eğim ve yüzey durumu gibi topoğrafik şartlar, hizmet verilen uçağın performans özellikleri ve ağırlığına göre değişim göstermektedir.

Yüzey rüzgarı ve sıcaklık durumu, pist uzunluğunu etkileyen meteorolojik şartlar içinde en önemli iki faktördür. Karşı rüzgâr ne kadar şiddetli eserse bir uçağın kalkış ve inişte ihtiyacı olan pist uzunluğu o kadar kısalmaktadır. Bunun tersine arka rüzgâr şiddeti arttıkça ihtiyaç duyulan iniş ve kalkış mesafesi ise uzamaktadır.

Hava sıcaklığı arttıkça iniş ve kalkış için daha uzun bir piste ihtiyaç duyulmaktadır. Çünkü sıcaklık artışı beraberinde düşük hava yoğunluğunu getirir, bu ise uçağın itiş gücünde ve havanın kaldırma kuvvetinde düşüşe neden olur. Bu nedenle uçak pist üzerinde harekete başladığı andan sonra kalkış hızına ulaşabilmesi için pist üzerinde daha fazla zaman ve dolayısıyla daha uzun mesafe gerekecektir.

Bir pistin genişliğinin belirlenmesinde;

• Uçağın inişte tekerlek koyduğu noktanın merkezden uzak kalması,
• Yan rüzgâr koşulları,
• Yağmur, kar, buzlanma gibi pist yüzey koşulları,
• Pist üzerindeki lastik tortusu,
• Uçak yaklaşma hızları,
• Pist görüş mesafesi ve
• İnsan faktörü gibi birçok etken belirleyici rol oynamaktadır.

Uluslararası ticari hava taşımacılığında kullanılacak bir pist için bazı mesafe değerlerinin belirlenip ülkelerin Havacılık Enformasyon Yayınlarında (AIP) ilan edilmesi önerilmektedir.

Taksiyolları, uçakların üzerinde hareket etmesi suretiyle havaalanın farklı bölümlerine ulaşmalarını sağlayan hava tarafı elemanlarıdır.

Taksiyolları işlevlerine, geometrik yapısına ya da konumlarına göre isimler alabilmektedir.

Her havaalanının güncel ve gelecekteki tahmini trafik yoğunluğu, hizmet verilecek uçakların tipi gibi unsurlara göre ihtiyaç duyulan taksiyolu türü, miktarı ve tasarım özellikleri değişim göstermektedir.