Giriş ve Tanımlar

Havalimanları havacılık sistemlerinin en önemli yapılarından olup diğer ulaşım çeşitleri ile hava ulaşımının arasında geçişi sağlamak ve kolaylaştırmak için içerisinde çeşitli faaliyetlerin yerine getirildiği ve hem pilotlar hem yolcular için birtakım kolaylıklar bulunan tesislerdir.

Havaalanı; Bütünü ya da bir bölümü içinde hava araçlarının, iniş, kalkış ve yer hareketlerini gerçekleştirebilmeleri için karada veya suda oluşturulan, (bina, tesis ve teçhizatla donatılmış) tanımlanmış sahadır.

Havalimanı; Uluslararası hava trafiği, geliş ve gidişlerine hizmet vermek amacıyla tesis edilmiş olup, gümrük, göçmenlik, halk sağlığı, hayvan ve bitki karantina işlemleri ve benzeri işlemlerin bünyesinde vakit kaybedilmeksizin yürütüldüğü yerdir.

Devlet Hava Meydanları İşletmesi’nin web sitesinde 24 Şubat 2012 tarihinde yayımlanan bir açıklamayla, “isim karışıklığına yol açtığı” gerekçesiyle, aşağıda ayrıntılı bir biçimde anlatılan havalimanı – havaalanı ayrımının kaldırıldığı duyurulmuştur. Havalimanları yapısal olarak iki bölüme ayrılmaktadır.

Hava tarafı; Hava araçlarının iniş, kalkış ve yerdeki manevralarını yaptıkları “PAT” sahası diye tabir edilen esas olarak uçuş faaliyetleri için kullanılan pist, apron ve taksi yollarını içeren alandır.

Kara tarafı; Yolcu ve kargo terminal binaları, diğer ulaşım türlerine erişim noktaları, park alanlarının dahil olduğu, uçuş faaliyeti için gerekli olan hizmetlerin verildiği alandır. Bunların yanında bazı havalimanı tanımları aşağıda verilmiştir.

Aletli pist; VOR - ILS gibi ekipmanlarla yatay ya da hem yatay hem dikey yaklaşma kılavuz yayını yapan aletli uçuş kurallarına uygun hava araçlarının kullanması için tasarlanmış pisttir.

Manevra sahası; havalimanının, apronlar hariç olmak üzere, uçakların kalkışı, inişi ve pistte ilerlemesi için kullanılacak bölümüdür.

Mania; uçakların yüzey hareketi için öngörülen bir alanda bulunan veya uçuş halindeki uçakların korunması için öngörülen belirli bir yüzey üzerinde uzanan veya bu tanımlanmış yüzeylerin dışında duran ve hava seyrüseferi için tehlike olarak tanımlanan tüm sabit (ister geçici olsun isterse daimi) ve hareketli cisimler veya bunların parçalarıdır.

Ana pist(ler); şartlar müsait olduğunda diğer pistlere nazaran kullanılması tercih edilen pist(ler).

Araç yolu; yalnızca araçların kullanımına ayrılmış, hareket alanında oluşturulmuş bir yüzey rotasıdır.

Araç yolu bekleme pozisyonu; araçların beklemeleri gerekebilecek, tayin edilmiş bir yerdir.

Apron;bir havalimanında hava araçlarının park etmesi, ya da indirme ve bindirmeleri, kargo yükleme ve boşaltmaları için belirlenmiş alandır.

Havalimanı sınıflandırılması ICAO tarafından referans kod tahsis edilmesi ile altı kategori şeklinde yapılmaktadır. Bu sınıflandırmanın amacı sosyal ve ekonomik planlama, çevreye olan etkilerinin tespit edilmesi ve kurulacak olan donanım özelliklerinin belirlenmesidir.

Havalimanı dörtlü kodu, Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) tarafından her havalimanına farklı şekilde tahsis edilen dört harfli alfa numerik kodlardır.

Bundan farklı olarak Uluslararası Hava Taşımacılık Birliği biletleme, rezervasyon, bagaj taşıma hizmetleri için havayollarına kalkış varış ve transfer noktaları için üçlü harf kullanma zorunluluğu getirmiştir.