Sindirim Sistemi Hastalıkları

Sindirim sistemi ağızdan başlayıp özofagus, mide ve bağırsaklar ile devam ederek anüste sona eren, yaklaşık 8 metre uzunluğunda bir yapıdır. Sindirim sisteminin yardımcı organları karaciğer, pankreas ve safra kesesidir.

Ağızdan bazı ilaçlar, mideden su, alkol, demir, vitaminler, glukoz ve ilaçlar emilir. Temel besin öğelerinin emilimi büyük ölçüde ince bağırsaklarda gerçekleşir. Kalın bağırsaklarda az miktarda su ve elektrolit emilimi gerçekleşir.

Mide sindirim kanalının özofagus ile ince bağırsaklar arasında kalan en geniş bölümüdür. Sindirime hazırlanan gıdaları depo eder.

Midenin yapısındaki bazı değişiklikler, hastalıkların ortaya çıkmasına sebep olur. Toplumda en sık görülen mide ve duodenum hastalıkları; gastrit, peptik ülser ve mide kanseridir.

Karaciğer hastalıkları tüm vücut fonksiyonlarını etkiler. En sık karşılaşılan hastalıklar viral hepatitler ve sirozdur.

İnce bağırsağın hastalığına ve fonksiyon bozukluğuna bağlı olarak gelişen Malabsorbsiyon sendromu önemli diyare sebebidir.

Gastrit; mide mukozasının akut ve kronik inflamasyonudur. Erozif, hemorajik, erozif olmayan, özel gastritler olarak sınıflandırılmaktadır.

Bakteriyel nedenler (Helicobakter pylori), virütik, kimyasal nedenler (asit ve alkali maddeler), otoimmün hastalıklar, ilaçlar (aspirin, kortizon v.b), beslenme bozuklukları (protein yetersizlikleri), alkol, sigara, çay, baharatlı besinler, çok sıcak ve soğuk besinler, psikolojik stres etyolojide rol almaktadır. Yemekten sonra şişkinlik, epigastrik ağrı, gerginlik gibi klinik belirtiler görülür. Gasritte tedavi nedene yöneliktir.

Peptik ülser, mide duodenum ya da yemek borusunda ortaya çıkan muskularis mukozayı aşan doku kaybıdır.

Peptik ülser midede gelişirse gastrik ülser, duodenumda gelişirse duodenal ülser, özefagusta gerçekleşirse özofageal ülser olarak adlandırılır. Viral hepatit; primer olarak karaciğeri etkileyen, hepatik hücre nekrozu ve inflamasyonuyla oluşan sistemik bir enfeksiyondur. Akut viral hepatitlere A, B, C, D, E hepatotrop virüsleri neden olur. Hepatit A ve E, enfeksiyöz hepatite neden olur. Hepatit A virüsünün (HAV) yol açtığı karaciğerin enfeksiyon hastalığıdır. HAV’in kuluçka dönemi 15-50 (ortalama 30) gündür. HAV insanlara özgüdür ve hastalıklı insan dışkısı ile sağlıklılara bulaşır. Bulaşma genellikle fekal ve oral (ağız-dışkı) yolla olur, genelde virüs bulaşmış yemek veya içeceklerle vücuda girer. Hepatit B virüsü (HBV) ile oluşturulan karaciğerin enfeksiyon hastalığıdır. Tüm vucut sıvılarında bulunan HBV’nin kuluçka dönemi 28-180 (ortalama 70-80) gündür.Parenteral, perinatal, horizontal ve cinsel bulaşma yolla bulaşır. Hastalığın istirahat dışında belli bir tedavisi yoktur.

Hepatit B virüsü (HBV) ile oluşturulan karaciğerin enfeksiyon hastalığıdır. Tüm vucut sıvılarında bulunan HBV’nin kuluçka dönemi 28-180 (ortalama 70-80) gündür.Parenteral, perinatal, horizontal ve cinsel bulaşma yolla bulaşır.Hastalığın istirahat dışında belli bir tedavisi yoktur.

Korunma: İmmunizasyon: Hepatit B için temas öncesi immunizasyon uygulanması gereken kişiler; bütün yenidoğan bebekler, daha önce aşılanmamış çocuklar ve ergenlerdir.

Hepatit B aşısı önerilen kişi ve gruplar; sağlık personeli ve hastane çalışanları, hematoloji-onkoloji -hemodiyaliz ünitesi hastaları ve çalışanları, zeka geriliği olan ve bu bireylerin izlendiği merkezlerde çalışanlardır. HBsAg pozitif anneden doğan bebekler, kan bankası ve kan ürünleri yapan merkez çalışanları, mâhkumlar, intravenöz uyuşturucu ve ilaç kullananlar ve cinsel yaşantıları nedeni ile hayat kadınları ve homoseksüeller risk taşırlar.

Aşı takvimi: Erişkinlerde, adölesanlarda yaşa göre doz uygulamasındaki farklar göz önüne alınarak sıklıkla 0-1 ve 6. aylarda aşı uygulanır. Dört dozluk aşılama şeması ise 0- 1-2-12. ay şeklindedir.

Siroz karaciğerde yaygın olarak nekroz, nodüler ve fibroz doku ve rejenerasyonun bir arada bulunduğu, ilerleyici ve geriye dönüşü olmayan hastalıktır.

Viral hepatit virüsleri, kronik alkolizm, metabolik nedenler, hepatotoksik ilaçlar ve kimyasal maddeler sayılabilir. Bu etiyolojik faktörlere göre siroz sınıflandırılmaktadır.

• Alkolik siroz (Laennec),
• Postnekrotik siroz,
• Biliyer siroz,
• Kardiyak siroz,
• Wilson siroz.

Tedavi daha çok komplikasyonlara yöneliktir.

İrritabl bağırsak sendromu (İBS) aralıklı ve tekrarlayıcı barsak fonksiyonlarında bozukluktur. Malabsorbsiyon sendromu; sıklıkla ince bağırsak hastalıklarında görülen karbonhidratlar, proteinler, yağlar, mineraller ve vitaminlerin emiliminin bozulmasıdır. Crohn hastalığı, gastrointestinal sistemin herhangi bir yerini tutabilen, kökeni bilinmeyen, barsakların kronik ve spesifik olmayan inflamatuar bir hastalığıdır. Gastrointestinal sistemin alt kısmında bakteriyel, viral ya da fungal enfeksiyonlara bağlı akut enflamasyon gelişebilir