Halkla İlişkilerin Planlanması

Halkla ilişkiler, örgütsel amaçların gerçekleştirilmesine yönelik olarak hedef kitlelerle gerçekleştirilen iletişim yönetimidir. Bir işletme fonksiyonu ve yönetim görevi olan halkla ilişkiler, açık bir sistem olan örgütün iç ve dış çevresiyle etkileşimini olanaklı kılmakla, bu etkileşimin örgütsel etkinlik ve verimliliğe katkıda bulunmasını sağlamakla yükümlüdür.

Örgüt ile kamu grupları arasında karşılıklı anlayış, iyi niyet ve güven ortamı oluşturarak sürekli kılma gerekliliği; planlı ve programlı faaliyetler bütünü olan halkla ilişkilerin görece önemini her geçen gün arttırmaktadır. Bir disiplin ve bir meslek olarak halkla ilişkiler; fark yaratmak ve rekabet üstünlüğü elde etmek isteyen örgüt yönetimleri için anahtar konumdadır.

Küreselleşmenin etkisiyle şekillenen yeni dünya düzeninde halkla ilişkiler çalışmalarının etkili ve verimli olabilmeleri, stratejik olarak yönetilmeleri ile mümkündür. Halkla ilişkiler, dinamik ve evrimsel çizgiye sahip bir faaliyet alanıdır. Bu anlamıyla çağcıl halkla ilişkiler, mükemmellik algısını temel almaktadır. Mükemmel halkla ilişkiler, stratejik halkla ilişkilerdir. Stratejik halkla ilişkiler; stratejik olarak planlanan, yönetilen ve değerlendirilen halkla ilişkiler olarak ifade bulmaktadır.

Halkla ilişkiler, belirli evrelerden oluşan bir süreçtir. Halkla ilişkiler süreci; sorunun ya da fırsatın tanımlanması, planlama, uygulama ve değerlendirme aşamalarından oluşmaktadır. Halkla ilişkiler çalışmalarının ilk adımı olan durum analizinde, mevcut durum mercek altına alınarak halkla ilişkiler problemi ya da fırsatı tanımlanmaktadır. Halkla ilişkiler çalışmalarının ikinci adımı olan strateji, planlama ve programlama odaklıdır. Durum analizi aşamasında saptanan ve tanımlanan problemi ortadan kaldırmak veya fırsattan yararlanabilmek için nelerin yapılması, nasıl ve ne zaman hareket edilmesi gerektiği bu aşamada belirlenmektedir. Halkla ilişkiler çalışmalarının üçüncü adımı olan uygulama ise, eylem ve iletişim tabanlıdır. Uygulama, stratejinin hayata geçirilmesi anlamına gelmektedir. Bu aşamada, düşünce hâlindeki strateji somutlaştırılmakta ve uygulanmaktadır. Halkla ilişkiler çalışmalarının son adımı olan değerlendirme ise, elde edilen sonuçların başarısının sorgulanması anlamına gelmektedir. Değerlendirme aşamasında ise, halkla ilişkiler çalışmasının ne denli etkin gerçekleştirildiği ya da gerçekleştirilemediği saptanmaktadır.

Planlama, stratejik yönetimin temel aracıdır ve halkla ilişkiler çalışmalarında da etkili bir rol üstlenmektedir. Halkla ilişkilerde planlama, bir sorunun nasıl çözüleceği ya da bir fırsatın nasıl değerlendirileceği ile ilgili ayrıntılardan oluşan bir süreç olarak ifade bulmaktadır. Örgütün ve uygulayıcıların halkla ilişkiler algısı birbirinden farklı olabilmekle ve farklı değişkenler uyarınca işleyen farklı halkla ilişkiler türlerinden söz edilebilmekle birlikte halkla ilişkiler çalışmaları, ‘reaktif’ ve ‘proaktif’ olmak üzere iki şekilde hayata geçirilebilmektedir. Reaktif halkla ilişkiler, tepkisel bir üsluba sahiptir ve sorun çözmekle ilgilidir. Proaktif halkla ilişkiler ise, savunmacı tarzdadır. Örgüt ile bağlantılı olası bir olumsuzluğu oluşmadan önce yok etmeyi amaçlamaktadır.

Halkla ilişkiler açısından planlama, ikili bir anlam ifade etmektedir. Bu anlamlardan ilki, halkla ilişkilerin örgüt yönetimine iç ve dış çevreye ilişkin verdiği destek işlevi ile ilgilidir. Diğeri ise, halkla ilişkiler kampanyalarının planlı ve programlı etkinlikler dizisi olarak yürütülmesi ile ilgilidir. Halkla ilişkiler planlama süreci ; ‘sorun ve fırsat belirleme’, ‘durum analizi’, ‘amaçların saptanması’, ‘hedef kitlenin tespit edilmesi’, ‘hedeflerin belirlenmesi’, ‘iletişim ve etkinlik stratejilerinin geliştirilmesi’, ‘uygulama planlarının yapılması’, ‘ölçümleme ve değerlendirme’ ve ‘geri bildirim ve kurumsal yenilenme’ aşamalarından oluşmaktadır.

Planlama, stratejik halkla ilişkiler sürecinin öncel ve önemli bir adımıdır. Bu bağlamda halkla ilişkilerde planlama; sorun ya da fırsatın analiz edilmesi ve tüm boyutlarıyla detaylandırılması ile başlamaktadır. Ardından örgütün iç ve dış çevresine yönelik olarak durum analizi gerçekleştirilmektedir. Bu aşamada örgüte ilişkin güçlü ve zayıf yönler, çevreye yönelik olarak ise fırsat ve tehditler gerçekçi bir bakış açısıyla ortaya konmaktadır. Durum analizi sonrasında, sorunun çözümüne ya da fırsatın değerlendirilmesine yardımcı olacak amaçlar saptanmaktadır. Saptanan amaçları gerçekleştirmek üzere odaklanılacak hedef kitlelerin tespit edilmesini takiben amaçlara koşut hedefler belirlenmektedir. Uygulama planlarının yapılması, gerçekleştirilecek halkla ilişkiler etkinliğine ilişkin tüm ayrıntıların belirlenmesi anlamına gelmektedir. Halkla ilişkilerde planlama; sürecin başında belirtilen amaçlara ulaşılıp ulaşılmadığının, etkinlik ile performansın ölçümlenerek değerlendirilmesi ve kurumsal yenilenme ile son bulmaktadır.