Kadın Sağlığı

Kadın Sağlığı Göstergeleri

Halk sağlığı bakış açısı ile kadın cinsiyet erkek cinsiyete göre daha fazla önem arz etmektedir. Uluslararası kadın sağlığı durumunun kıyaslanmasında ve uygulanana sağlık programının etkisinin izlenip değerlendirilmesinde sağlık göstergelerinden yararlanılır. Bunlardan sıklıkla kullanılanlar; anne ölüm oranı, toplam doğurganlık hızı, doğum öncesi bakım alan gebe oranıdır.

Toplumsal Cinsiyet

Toplumsal cinsiyet, kadının ve erkeğin cinsiyetleri nedeniyle toplumdaki sosyal rollerini ve sorumluluklarını ifade eder. Toplumsal cinsiyet kadın ve erkeğin biyolojik farklılıklarını ifade etmez. Bu biyolojik farklılıkların toplumdaki yansımasıdır. Soyut bir kavram olan toplumsal cinsiyet kadın ve erkek olarak toplumun bize verdiği değer, gelenek, görenek ve inançların toplumun cinsiyete dayalı algısını ifade eder.

Üreme Sağlığı

“Üreme sistemi, işlevleri ve süreci ile ilgili sadece hastalık ve sakatlığın olmaması değil, tüm bunlara ilişkin fiziksel, zihinsel ve sosyal yönden tam bir iyilik hâlinin olmasıdır”. Üreme sağlığı aynı zamanda, insanların tatmin edici ve güvenli bir cinsel yaşamlarının olması, üreme yeteneğine sahip olmaları, üreme yeteneklerini kullanmada karar verme özgürlüğüne sahip olmaları demektir. Üreme sağlığı hizmetler, süreklilik ve bütünlük çerçevesinde birinci basamak sağlık hizmetleri kapsamında ele alınmalıdır. Kolay ulaşılabilir olan birinci basamak sağlık hizmetleri gerektiğinde ikinci basamak ve üçüncü basamak sağlık hizmetleri ile desteklenmelidir. Tüm ülkelere, Temel Sağlık Hizmetleri (TSH) kapsamında değerlendirilen ve geniş bir hizmet alanı olan "Üreme Sağlığı Hizmetleri"ni ulaşılabilir kılmaları önerilmektedir.

Anne Ölümleri

Özellikle gelişmekte olan ülkelerin önemli bir sağlık sorunu olan anne ölümleri, bütüncül bir kadın sağlığı yaklaşımı ile ele alınmalıdır. Kadınların gebelikten önceki sağlıklarından başlanarak riskli gebeliklerinin önlenmesi, gebelikleri süresince, doğum esnasında ve doğum sonu dönemde sağlık hizmetlerinden yararlanmaları sağlanabilirse anne ölümleri önemli ölçüde azaltılabilir.

Güvenli Annelik

Gebelere temel obstetrik bakım hizmetlerinin sağlanarak, kendi ve bebeklerinin sağlığı için gebelik zamanlamasını, sayısını, aralığını belirleyebilmeleri adına gereken sağlık hizmetinin sunulmasıdır. Anne -bebek paketinde yer alan hizmetler; aile planlaması hizmetleri, doğum öncesi, doğum anı ve doğum sonu bakım, komplikasyonlar için temel obstetrik bakım ve özellikli yenidoğan sağlık hizmetidir.

Aile Planlaması

Anne ve çocukların sağlığını bozmayacak şekilde, ailelerin istedikleri zaman, bakabilecekleri ve yeterince sevgi gösterebilecekleri sayıda çocuk sahibi olabilmeleridir. Tüm dünyada en yaygın kullanılan kontraseptif yöntemi %19 oranı ile tüp ligasyonudur. Bunu rahim içi araçlar (RİA) (%14), oral kontraseptifler (%9) ve erkek kondomu (%6) izlemektedir.

Ülkemizde 2013 TNSA verilerine göre %47.4 oranında modern yöntemler kullanılmaktadır. Bu yöntemler içinde en sık kullanılan %16.8 oranı ile RIA’dır. Geleneksel yöntemlerden en sık kullanılan ise %25.5 oranı ile geri çekmedir.

Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar

CYBE'ler önemli bir halk sağlığı sorunudur; bazı CYBE'ler semptom vermeksizin mevcut olabilir. CYBE'ler özellikle kadınlarda önlenebilir infertilitenin önemli bir nedenidir. Hızlı bulaşmaları, neden oldukları akut sağlık sorunları, infertilite, ektopik gebelik, ölüm, yeni doğanda körlüğe neden olması ile bu hastalıklar yaşamsal sonuçlara yol açar.

Kadına Yönelik Şiddet

Kadına yönelik şiddet, temeli toplumsal cinsiyete dayanan, kadını inciten, ona zarar veren, fiziksel, cinsel, ruhsal hasarla sonuçlanan, toplum içinde ya da özel yaşamında kadına baskı uygulanması ve özgürlüklerinin kısıtlanmasına neden olan her türlü davranıştır. Kadına yönelik şiddet, temel bir insan hakkı ihlalidir.