Acil Tıbbi Durumlara Müdahale ve İlk Yardım

İlk Yardımda Temel Kavramlar

Herhangi bir kaza veya hayatı tehlikeye düşüren bir durumda, sağlık görevlilerinin yardımı sağlanıncaya kadar, hayatın kurtarılması ya da durumun kötüye gitmesini önleyebilmek amacı ile olay yerinde, tıbbi araç gereç aranmaksızın mevcut araç ve gereçlerle yapılan ilaçsız uygulamalardır .

İlkyardımın amacı; olay yeri ve anında ilaç ya da herhangi bir tıbbi araç - gereç kullanmadan tıbbi yöntemlere başvurmadan yapılan müdahalelerle kazazedenin; Durumunu kontrol altına almak, durumunun iyiye gitmesine yardımcı olmak ve hayatını korumak, kurtarmak, sakat kalmasını ve sekonder yaralanmaları önlemektir . Bu bağlamda ilk yardımın temel uygulamaları : Koruma, Bildirme, ve Kurtarma olarak ifade edilir .

İnsan Vücudu ve Yaşamsal Bulgular

Vücut Isısı: Vücut işlevlerinin sürmesi için gerekli enerjidir. Org. Vücut Isısı: Vücut işlevlerinin sürmesi için gerekli enerjidir. Organizma 34- 43°C arasında canlılığını sürdürebilir. Sağlıklı yetişkin bir bireyin vücut sıcaklığı 36,5° C’dir. Bebeklerin ise 37,5° C normal değer kabul edilir.

Nabız: Kalbin kasılmasıyla ortaya atılan kanın damar duvarına yaptığı basıncın deri yüzeyinden hissedilmesidir. Ritmik atımlar şeklinde hissedilir. Nabız hız, ritm ve volüm açısından değerlendirilir.

Sağlıklı yetişkin bir bireyin nabzı; 60- 100/dakika,

Sağlıklı çocuk için normal nabzı; 80- 100/dakika,

Bebek nabzı ise; 100- 140/dakika normal değer olarak kabul edilir.

Solunum Sayısı: Solunum değerlendirilirken, solunum sıklığına, solunum aralıklarının eşitliğine ve solunum derinliğine bakılır. Normal sağlıklı bireylerde solunum sayısı aşağıdaki gibidir:

Sağlıklı yetişkin bireylerde 12- 20 kez/dakika,

Sağlıklı çocuklarda 16- 22 kez/dakika,

Sağlıklı bebeklerde ise 18- 24 kez/dakika’dır.

Kan Basıncı : Kalbin sistol fazında sol ventrikülün aortaya attığı kanın aort duvarında yaptığı basınca karşılık aort duvarının verdiği direncin mmHg değeridir.

Sistolik kan basıncı: Kanın sol ventrikülden aorta geçerken arter duvarında oluşturduğu maksimum basınçtır.

Diastolik kan basıncı: Sol ventrikül gevşediği sırada arter duvarında mevcut olan en minimal basınçtır.

Özel Durumlarda İlk Yardım Uygulamaları

İlk yardım uygulamaları özellikle sara (epilepsi), hipoglisemi (kan şekerinin düşüklüğü), göğüs ağrısı ve koma gibi bilinç kaybı oluşturan durumlarda büyük önem arz eder. Buna ek olarak kırıklarda ve zehirlenmelerde yapılacak ilk yardım uygulamaları ve müdahaleleri hayati önem taşımaktadır. Özellikle kırık meydana gelen bireylerde kazazedenin taşınmasındaki hatalar ve zehirlenmelerde uygulanan hatalı müdahaleler hasta ya da kazazedelerde geriye dönüşü olmayan sorunlar oluşturabilir.

İlk yardım uygulamalarında, hasta/kazazedenin rahat nefes alıp vermesine engel teşkil eden veya boynunu ve belini sıkan giysiler varsa gevşetilir veya çıkartılır. Yaralı/kazazedenin solunumu, yaralı/kazazedenin kalp atımları kontrol edilir. Kanama kontrolü yapılır. Kanama var ise uygun yöntemle durdurulur. Yaralı/kazazede kendini iyi hissetse bile, kesin emin olmadan ayağa kalkmasına izin verilmez. Baygınlık ya da şok gibi tablolar gelişebilir. Yaralı/kazazedenin bilinci açık ise iletişim sağlanarak sakinleştirilirek en yakın sağlık kuruluşuna sevki sağlanır.