Ekonomik Etkili Gümrük Rejimleri
Gümrük rejimleri, “ekonomik etkili olmayan gümrük rejimleri” ve “ekonomik etkili gümrük rejimleri” şeklinde iki kısma ayrılmaktadır.
Ekonomik etkili gümrük rejimleri, ihracatın artırılması yolu ile ülke ekonomisine bir katkı sağlar.
Ekonomik etkili gümrük rejimleri, Antrepo Rejimi, Dahilde İşleme Rejimi, Gümrük Kontrolü Altında İşleme Rejimi, Hariçte İşleme Rejimi Ve Geçici İthalat Rejimidir.
Antrepo rejimi, serbest dolaşımda bulunmayan ithal eşyasının ve ihraç eşyasının gümrük vergilerine tabii tutulmadan depolanmasına imkan sağlar.
Antrepoda saklanmak üzere ülkeye giren mallardan bir gümrük vergisi alınmaz. Ancak söz konusu mallar daha sonra ev sahibi ülke tarafından ithal edilirse normal gümrük rejimi uygulanır.
Dahilde işleme rejimi, ihracat yapan firmaların üretimlerinde kullandıkları ithal ara mal ya da hammaddelerin gümrük vergilerinden muaf olarak ithal edilebilmesine imkan sağlayan bir rejimdir.
Dahilde İşleme uygulaması sayesinde, ihracata dönük üretim yapan firmalar, üretimde kullandıkları ithal girdiler için gümrük vergisi ödemedikleri ya da ödedikleri vergiler ihraç sırasında kendilerine geri ödendiği için ihracat yapmayan firmalara göre bir maliyet avantajı elde etmiş olurlar. Dahilde işleme rejimi bu yönüyle önemli bir teşvik mekanizmasıdır.
Dahilde işleme rejiminin "şartlı muafiyet sistemi" ve "geri ödeme sistemi"olarak iki farklı uygulama şekli vardır.
Şartlı Muafiyet Sistemi kapsamında, ithalatı gerçekleştirilen eşyanın, işlem görmüş ürünlerin üretiminde kullanılmasından sonra Türkiye Gümrük Bölgesinden yeniden ihraç edilmesi amacıyla, gümrük vergileri ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmaksızın ve vergileri teminata bağlanmak suretiyle, dahilde işleme rejimi kapsamında geçici olarak ithal edilebilir. Eşyanın işlem görmüş ürünler şeklinde ihracı halinde, teminat iade olunur.
Geri Ödeme Sisteminde ise serbest dolaşımda bulunan eşyanın işlem görmüş ürünlerin üretiminde kullanılmasından sonra Türkiye Gümrük Bölgesinden ihraç edilmesi halinde, bu eşyanın serbest dolaşıma girişi esnasında tahsil edilmiş olan ithalat vergileri, dahilde işleme rejimi kapsamından geri verilir.
Gümrük kontrolü altında işleme rejimi, serbest dolaşıma girmemiş eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesinde, ithalat vergilerine veya ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmaksızın, niteliğini veya durumunu değiştiren işlemlere tabi tutulmaları ve bu işlemlerden elde edilen ürünlerin ithalat vergileri üzerinden serbest dolaşıma girmelerine ilişkin hükümlerin uygulandığı rejimdir.
Hariçte işleme rejimi, serbest dolaşımda bulunan eşyanın yurt dışında işleme faaliyetlerine tabii tutulduktan sonra, tekrar yurda getirilmesi esnasında tahsil edilmesi gereken vergilerden muaf tutulmasıdır. Muafiyet, tam veya kısmi muafiyet şeklinde uygulanır. Hariçte işleme faaliyetlerinde amaç, yurt dışındaki düşük işçilik maliyetlerinden ve yurt içinde gerçekleştirilemeyen üretim ya da işleme faaliyetlerinden yararlanmaktır.
Geçici İthalat Rejimi, Türkiye'ye belirli bir süre için getirilen ve tüketilebilir olmayan eşyanın gümrük vergilerinden kısmen ya da tamamen muaf olarak Türkiye Gümrük Bölgesine girmesi için kullanılan bir uygulamadır.