Temel Gümrük Rejimleri

Gümrük Rejimi, kanunla belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde gümrüklerde yapılacak işlemler için tespit edilen kurallar bütünüdür.

Serbest dolaşıma giriş rejimi, yurtdışında üretilmiş malların Türkiye'ye ithal edilmesi ve ithal edilmiş olan bu malların Türkiye'de üretilmiş mallar ile aynı şartlarda, Türkiye Gümrük Sınırları içerisinde ticari faaliyetlere konu olmasını sağlayan gümrük rejimine verilen isimdir.

Türkiye gümrük bölgesine giren ya da gümrük bölgesinden çıkan bir eşyanın herhangi bir gümrük rejimine konu olabilmesi, beyan sahibinin talebine bağlıdır.

Gümrük rejimleri genel olarak ekonomik etkili gümrük rejimleri ve ekonomik etkili olmayan gümrük rejimleri olmak üzere iki başlık altında incelenir.

Ekonomik etkili olmayan gümrük rejimleri, eşyaların gümrük gözetiminde olduğu süre boyunca tarifelerini değiştirecek, eşyanın niteliğini ya da niceliğini değiştirip dönüştürecek ya da eşya üzerinde katma değer yaratacak herhangi bir işleme izin verilmeyen rejimlerdir.

Ekonomik etkili olmayan gümrük rejimleri, Serbest Dolaşıma Giriş Rejmi, Transit Rejimi ve İhracat Rejimidir.

Serbest dolaşıma giriş; mevcut ticaret politikası önlemlerinin uygulanması, ithalat için gerekli diğer işlemlerin tamamlanması ve gümrük vergisi dahil tüm mali yükümlülüklerin yerine getirilmesini gerektirir.

Serbest Dolaşıma Giriş rejimine tabii tutulan eşya başta gümrük vergisi olmak üzere bazı mali yükümlülüklere sahiptir.

İthali yasak eşyalar serbet dolaşıma giriş rejimine tabii tutulamaz. İthali belli kurum ve kuruluşların iznine tabii eşya izinler alındıktan sonra, kontrol ve muyene gerektiren eşya ise ilgili işlemler tamamlandıktan sonra rejime tabii tutulabilir.

Serbet dolaşım statüsü, beyannamenin iptali,Dahilde İşleme kapsamında işlenmiş ürünün ihracına bağlı olarak vergilerin iadesi ve gümrük vergilerinin geri ödenmesi veya kaldırılması durumlarında kaybedilir.

Transit Rejimi, ithalat vergileri ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmayan serbest dolaşıma girmemiş ve ihracatla ilgili gümrük işlemleri tamamlanmış eşyanın gümrük gözetimi altında Türkiye Gümrük Bölgesi içindeki bir noktadan başka bir noktaya taşınması ile ilgili uygulamaları kapsar.

Türkiye'nin 2003 yılında AB ortak transit düzenlemelerine taraf olması ile birlikte T1 ve T2 rejimleri kullanılmaya başlanmıştır.

İhracat Rejimi, serbest dolaşımda bulunan eşyanın ihraç amacıyla Türkiye Gümrük Bölgesi dışına çıkışına ilişkin hükümlerin uygulandığı rejimdir. Türkiye Gümrük Bölgesinden ihraç edilecek eşya, ihracata ilişkin gümrük beyannamesi ile yetkili gümrük idaresine beyan edilir.

İhracat rejiminin işleyişinde taraflar esas olarak firmalar, ihracatçı birlikleri ve gümrük idareleridir.

İhracat rejimi, ihracat beyannamelerinin gümrüğe sunulması ile başlar. Beyanname sunulduktan sonra gümrük gözetimi altındadır. Fiili ihracat gerçekleştikten sonra beyanname kapatılır.

Serbest Dolaşımda olmayan eşyanın yeniden ihracı mümkündür ve bununla alakalı esaslar yönetmelikle belirlenir.

Serbest dolaşımda olmayan eşya gümrük gözetimi altında imha edilebilir veya gümrüğe terkedilebilir.

İmha edilecek eşyanın tescil edilmiş bir gümrük beyannamesi olması durumunda, gümrük idaresi beyanname üzerine imhaya ilişkin şerh düşer ve beyannameyi iptal eder.