Geçici Depolama Yeri ve Antrepo İşletmelerinin Yükümlülükleri
Geçici depolama yeri ve antrepolar; açılışları, işletilmesi ve kapatılması gümrük mevzuatınca öngörülen kurallara tabidir. Buraları açıp işletmek isteyenlerin bu kurallar gereği görev sorumluluk ve yükümlülükleri bulunmaktadır.
Gümrük mevzuatında bu yükümlülükler geçici depolama yerleri ile ilgili hükümler, antrepolar ile ilgili hükümler ve ortak hükümler olarak buraların açılışı işletilmesi ve kapanması ile ilgili kurallar şeklinde belirtilmiştir.
Geçici depolama yerlerine koyulan eşya geçici depolanan eşya statüsünde bulunur. Eşya bir işlem veya kullanıma tabi tutuluncaya kadar geçici depolanan eşya statüsünde bulunur ve bu şekilde adlandırılır.
Geçici depola yeri; geçici depolanan eşyanın her türlü dış etken ve müdahalelerden korunmasını sağlayacak şekilde yapılmış ve taşıtların durduğu, yanaştığı veya indiği yerlerdeki ambar, depo, ardiye veya hangar gibi yerler geçici depolama yerleridir.
Geçici depolanan eşya statüsünde kalış süresi, geçici depolama yerinin açılması, işletilmesi, devri ve kapanması Gümrük Mevzuatı hükümleriyle belirlenmiştir.
Geçici depolama yerinde kalış süresi eşyanın hangi taşıma aracıyla gümrüğe geldiğine göre değişiklik gösterir. Gümrük Kanunu'na göre deniz yoluyla gelen eşyanın geçici depolanan eşya statüsünde kalış süresi 45 gün, diğer yollarla gelen eşyanın geçici depolanan eşya statüsünde kalış suresi 20 gündür.
Geçici depolama yeri açıp işletmek isteyen gerçek veya tüzel kişilerin Gümrük Yönetmeliği'ndeki şartları taşıması gerekir. Bu şartları taşıyan gerçek veya tüzel kişiler bir dilekçe ve Gümrük Yönetmeliği'nde istenen belgelerle gümrük müdürlüğüne izin başvurusu yapar.
Gümrük müdürlüğü ve gümrük bölge müdürlüğü gerekli kontrolü yapar. Nihai kararı ise bakanlık verir.
Geçici depolama yerlerinin devredilmesi ancak devredecek olan ve devralacak olan gerçek ve tüzel kişilerin gerekli şartları taşıması ve bakanlığın nihai olarak devri onaylamasıyla mümkün olabilir.
Geçici depolama yerlerinin kapatılması da ancak gerekli şartlara uyması ve gümrük müdürlüğünün onayı ile mümkün olabilir.
Geçici depolama yeri işletmecisi, mevzuatça belirlenen taahhüt ve yükümlülüklerini yerine getirmediğinde verilen açma ve işletme izni geri alınır.
Geçici depolama yeri işletmecisi; gümrüğe karşı taahhüt ve yükümlülüklerini yerine getirmek durumundadır. Bu taahhüt ve yükümlülükler yerine getirilmediği durumlarda doğacak vergi ve cezalardan sorumludur.
Antrepoya koyulan eşya antrepo rejimine tabidir.gümrük antrepo rejimi; İthalat vergilerine ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmamış ve serbest dolaşıma girmemiş eşyanın, gümrük antreposuna alınması halinde ihracata ilişkin önlemlerden yararlanabilecek serbest dolaşımda bulunan eşyanın, Bir gümrük antreposuna konulmasına ilişkin hükümleri belirler.
Eşyanın belli istisnalar dışında antrepo rejiminde kalış süresi sınırsızdır.
Gümrük antreposu: Gümrük gözetimi altında bulunan eşyanın veya izin verildiği durumlarda serbest dolaşımda bulunan eşyanın ihraç edilmek kaydıyla konulduğu yerlerdir.
Gümrük antrepoları işleticilerin sadece kendi eşyalarını koyduğu özel antrepolar ve herkezin eşya koyabildiği genel antrepolar olarak ikiye ayrılır. Her iki antrepo tipide uygulama özelliklerine göre kendi içinde 3 e ayrılırlar.
GENEL ANTREPO
- A tipi antrepo
- B tipi antrepo
- F tipi antrepo
ÖZEL ANTREPO
- C tipi antrepo
- D tipi antrepo
- E tipi antrepo
Antrepo açmak ve işletmek isteyen gerçek ve tüzel kişilerden, genel antrepo ve özel akaryakıt antreposu açıp işletmek isteyenlerin öncelikle yatırım izni almaları gerekir.
Antrepo açma ve işletme izni isteyen; Yatırım izni alan ve mevzuat gereği yatırım izni almasına gerek olmayan gerçek ve tüzel kişilerin Gümrük Yönetmeliği'nde belirtilen bilgi, belgelerle ve taahhütname ile antreponun bağlı bulunacağı gümrük müdürlüğüne başvuruda bulunmaları gerekir.
Antrepo açma ve işletme izni talebinin nihai kararını bakanlık verir.
Gümrük antreposunun işleticileri ve kullanıcılarının; eşyanın bulunduğu antrepo tipi, eşyanın tabi olduğu gümrük rejimi ve antrepo açma ve işletme iznindeki şartlara göre farklı yükümlülükleri vardır.
Antrepo işleticisi, hak ve yükümlülüklerini başka bir kişiye devredebilir fakat devir için bakanlıktan izin alınması gerekir.
Antrepo işleticilerinin, antrepo açma ve işletme izni almak için taşımaları gereken şartlardan Gümrük Yönetmeliği'nde belirtilen şartları taşıyıp taşımadıkları sadece başvuru yaptıklarında değil işletme faaliyetlerini sürdürdükleri her yıl ocak ayı itibariyle kontrol edilir. Yapılan kontrol sonucunda şartları kaybettikleri görülen işletmelerin antrepo açma izni geri alınır.
Antrepo ve geçici depolama yeri Eşyanın koyulduğu yerler olarak aynı gibi görünse de gümrük mevzuatı bakımından birbirinden farklı işlevlere sahiptir. Geçici depolama yerindeki eşya bir statüye tabi iken gümrük antrepolarındaki eşya bir rejime tabidir. Dolayısıyla mevzuatta farklı hükümlere tabidirler. Bu farklılıklara rağmen mevzuatta geçici depolama yeri ve gümrük antrepolarıyla ilgili ortak hükümlerde vardır. Geçici depolama yeri ve gümrük antrepolarına ilişkin ortak hükümler gümrük yönetmeliği 9. kitap birinci kısım üçüncü bölümde 7 alt başlık halinde açıklanmıştır.