Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi, Transit Rejimi

Bazı gümrük rejimleri istihdam, ödemeler bilançosu, ekonomik büyüme ve diğer birçok ekonomik büyüklüğü doğrudan veya dolaylı olarak etkileme amacına sahipken, bir kısım rejim de doğrudan bir ekonomik etki gerçekleştirmeksizin ilgili dış ticaret işlemlerinin mevzuat hükümlerine uygun olarak gerçekleşmesi maksadıyla geliştirilmiştir.

Doğrudan ekonomik etkiye sahip olmayan rejimler serbest dolaşıma giriş ve transit rejimidir.

Serbest dolaşıma giriş; mevcut ticaret politikası önlemlerinin uygulanması, ithalat için gereken tüm işlemlerin tamamlanması ve ilgili ürün için geçerli gümrük vergisi dâhil tüm mali yükümlülüklerin gerçekleştirilmesiyle mümkün olan gümrük işlem sürecine verilen addır. Serbest dolaşıma giriş, mevzuatta belirtilen beyan işlemlerinin ve kambiyo yükümlülüklerinin bütünüyle yerine getirilmesi ile gerçekleşmektedir. Herhangi bir ticaret politikası önlemine tabi olmayan eşyaya mevzuat hükümlerinin uygulanması hâlinde, taşıma belgesi içeriği eşyanın cins, tür, miktar, kıymet ve gümrük tarife istatistik pozisyonunu içeren listenin beyannameye eklenmesi zorunludur. Ticaret politikası önlemlerinin uygulanmasında serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil tarihi esas alınır.

Serbest dolaşıma giriş rejiminde izin hak sahibinin izin belgesinde öngörülen sürenin sona ermesinden itibaren otuz gün içerisinde izni veren gümrük idaresine müracaatı üzerine yerinde yapılan denetimlere ilişkin bilgilerin bulunduğu mevzuatta yer alan Nihai Kullanım Denetim Formu esas alınarak izin belgesi kapsamına giren işlemler itibarıyla, izin hak sahibinin mali kayıtları üzerinden nihai kullanıma konu eşyanın nihai kullanım amacına uygun kullanımda olup olmadığının tespiti ve teminat iadesine ilişkin diğer iş ve işlemler; yetkilendirilmiş gümrük müşavirince düzenlenecek rapora istinaden yerine getirilir.

Nihai kullanım; belirli eşyaların ithâlinde, Gümrük Kanunu ve Gümrük Yönetmeliği'nde belirlenmiş şartlara bağlı olarak indirimli ya da sıfır gümrük vergisi uygulanmasıdır.

Asıl sorumlu kişi beyanda bulunulan bilgilerin doğruluğundan, beyana ilişkin belgelerin gerçekliğinden ve eşyanın transit rejimine tabi tutulmasıyla ilgili tüm yükümlülükleri yerine getirmekten sorumludur. Bu bağlamda asıl sorumlu eşyayı transit rejimine tabi tutan beyanın kabul edildiği gümrük idaresi olan hareket gümrük idaresinden asıl yükümlüye tanınan güzergâh üzerinden ve yine kendine tanınan süreler içerisinde eşyanın bütünlüğünü koruyarak varış gümrüğüne ulaştırılması ve varış gümrüğüne sunulması adına gereken faaliyetleri koordine eden ve yapılmasını sağlayan kişidir.

Transit rejim, ithalat vergileri ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmayan, serbest dolaşıma girmemiş veya ihracatla ilgili tüm gümrük işlemleri tamamlanmış eşyanın gümrük gözetimi altında Türkiye Gümrük Bölgesi içindeki bir noktadan diğerine taşınması sürecinde uygulanan gümrük rejimidir.

Transit rejimi kapsamında gerçekleştirilecek beyan, Türkçe yazılmaktadır. Hareket idaresinde eşyanın transit beyannamesinde belirtilen taşıma aracından farklı bir taşıma aracına yüklenmesi veya gönderileceği yerin değişmesi veya transit edilecek eşyanın tamamının taşıma aracına yüklenememesi gibi nedenlerle transit beyannamesi üzerinde düzeltme yapılması gerektiği durumda, ilgililer bilgisayarlı transit sistemi üzerinden düzeltme talebinde bulunur veya dilekçe ile gümrük idaresine başvururlar.