Grup Dinamikleri

Grup dinamikleri grubun oluşumu ve grup süresince üyelerin birbirleriyle etkileşimini şekillendiren güçleri ifade eder.

Grup Oluşumu

Grubun oluşum aşaması grup dinamiğinin şekillendiği aşamadır. Grup sürecine başlamadan önce grup lideri olarak sosyal hizmet uzmanlarının iyi bir planlama yapmaları gerekir. Grup çalışmasına başlamadan önce ihtiyacın belirlenmesi gerekir.

İhtiyacın Belirlenmesi

Grup çalışmasına başlamadan önce ihtiyaç olup olmadığının ya da hangi konuda ihtiyaç olduğunun belirlenmesi gerekir.

Üyelerin Seçimi

Üye seçimi grup çalışması için önemli konulardan biridir. Gruba üye seçiminde üyelerin yaş, cinsiyet, kişilik özellikleri, sosyoekonomik düzeyleri gibi değişkenlerin yanı sıra grubun amaçları gibi kriterler dikkate alınır.

Grubun Duyurulması

Grubun oluşturulma biçimine telefon, e mail, mektup, afiş, yazılı duyuru, yüzyüze görüşme vb. yollarla duyurusu yapılır.

Grup Kompozisyonu

Grup büyüklüğü grup dinamiklerinin önemli bir değişkenidir. Benimsenen yaklaşıma ve çalışılan kişilerin özelliklerine göre grubu oluşturan üye sayısı değişiklik gösterir.

Oturumların Sıklığı, Uzunluğu Ve Süresi

Grubun türüne, üyelerin özelliklerine (yaş, cinsiyet vb.), grubun ortamına göre farklılık gösterir.

Açık-Kapalı Gruplar

Kapalı gruplarda gruba yeni üye alınmaz. Açık gruplarda üyeler değişebilir. Gönüllü üyeler kendi istekleri ile gruba katıldıkları için grup sürecinden daha fazla yarar sağlar.

Homojen-Heterojen Gruplar

Grup lideri olarak sosyal hizmet uzmanı gruptaki homojenliğin ya da heterojenliğin derecesine karar vermelidir.

Grubun Fiziki Ortamı

Grup çalışmasının yapılacağı fiziksel koşullar özellikle grubun başlangıç aşamasında üyelerin kendilerini rahat hissetmesi açısından amaca uygun olarak düzenlenmelidir.

Üyelerde Zor Davranışlar

Grupla çalışmada süreci aksatan üyeler olabilir. Grup oturumlarını yöneten liderlerin üyeleri olası zor davranışlara hazırlıklı olması gerekir.

Gruplarda Transferans (Aktarım)

Grup üyelerinin geçmişte kendisini olumlu ya da olumsuz etkileyen bir kişiye karşı hissettiklerini başka bir üyeye ya da lidere aktarmasıdır. Karşıt transferans (karşıt aktarım) grup liderinin kendi yaşantısında yer alan ve kendisini olumlu ya da olumsuz etkileyen birine karşı hissettiklerini gruptaki bir üyeye ya da üyelere aktarmasıdır.

Grup Kültürü, Normları, Güç Yapısı

Gurup kültürü, grup üyelerinin açıkça anladığı ve paylaştığı ortak değerler, inançlar, gelenekler ve görenekler. Grup normları düzenli grup davranışlarını belirleyen kurallar sistemidir. Güç, diğer insanları etkileme yeteneğini ifade eder. Gruplarda güç meselesi her zaman görülmektedir.

Grup Rolleri

Roller bireyin grup içinde nasıl davranması gerektiğini belirleyen, grup üyelerince ortaklaşa paylaşılan beklentilerdir. Roller grubun varlığına düzen getirme işlevine sahiptirler.

Gruplarda Karar verme

Grup dinamiğinin en önemli unsurlarından biri de karar verme sürecidir. Karar verme süreci ya da sonucu grubun üstlendiği görev ve ulaşmaya çalıştığı amaçtan etkilenir.

Grupta Direnç ve Çatışma

Grupta direnç görülmesi doğal bir süreçtir. Güven ve güvensizlik ortamı direnç gelişmesi ya da gelişmemesini belirler. Direncin göstergeleri arasında abartılı davranışlar, tekelleştirme, ya çok konuşma ya da hiç konuşmama, sorunlarla ilgili konuşmaktan kaçınma, savunucu davranış geliştirme vb. yer alır.

Grupta Liderlik

Bir liderin grup üyelerini etkileyerek belli amaçlara ulaşmaya çalışması sürecine “liderlik” denir.

Grup Liderinin Kişilik Özellikleri ve İşlevleri

Grup liderinin özellikleri gruba yansır. Liderden beklenen kişilik özellikleri arasında sıcaklık, empati, kabul edici tutum, saygı, esnek olabilme, motive edici, mizah becerisi, kolaylaştırma yer alır.

Liderlik Tarzları

Liderlik tarzları arasında otoriter liderlik, demokrat liderlik, serbest liderlik yer alır.

Eş Lidelik ve Yardımcı Liderlik

Eş liderlik bir ya da daha fazla liderin grup sürecini yönettiği liderlik türüdür ve özellikle yeni başlayanlar için avantajlı olabilir. Yardımcı lider ise grup liderine yardımcı pozisyondadır.