Sonlandırma Aşaması
Giriş
Grup çalışması sürecinin sonunu belirten bir sembol olma özelliğinden çok tüm sürecin ayrılmaz bir parçasıdır. Üyeler, bireysel amaçlarına ulaşmaya başlayıp gruba olan ilgileri azalınca sonlandırma safhası başlar.
Sonlandırmanın Amacı
Sonlandırma safhasının amacı grup sürecindeki önemli fikirleri, kararları ve üyeler tarafından tecrübe edilen kişisel değişimleri belirlemektir. Bu üyelerin, grupta kendi gelişim süreçlerine bakmaları ve grubun başındaki hedefleri ile sonundaki başarıları karşılaştırmaları için gerekli bir uygulama aşamasıdır. Uzmanın, grup dinamiğinin kendi içinde kapsamına odaklanması gerekirken çoğu grupta odak her üyenin gelişimi ve büyümesidir.
Sonlandırmanın Nedenleri
- Başarılı bir grubun sonlandırılması
- Başarısız bir grubun sonlandırılması
- Grup üyelerinden birinin ayrılması
- Grup üyelerinden birinin havale edilmesi
- Grup sürecini yöneten sosyal hizmet uzmanın ayrılması
Sonlandırmanın Türleri
Planlanmış sonlandırma: Hedeflere ulaşılarak ya da hedeflere ulaşmanın imkânsızlığı durumunda ilişki planlı bir şekilde sonlandırılabilir.
Planlanmamış sonlandırma: Birtakım nedenlerden dolayı profesyonel ilişkinin bitirilmesine karar verilebilir.
Planlanmamış Sonlandırma
Grup süreci boyunca müracaatçı hiçbir ilerleme ve değişim göstermemiş olabilir. İlerleme ve değişim için müracaatçının aktif katılımı gerekir. Eğer müracaatçı gruba hiçbir katkı sunmuyorsa grup sürecindeki ilişkisi sonlandırılabilir.
Müracaatçı ile sosyal hizmet uzmanı arasında çatışma yaşanıyorsa müracaatçıyı başka bir sosyal hizmet uzmanına yönlendirerek ilişki sonlandırılabilir.
Sosyal hizmet uzmanı, karmaşık bir durumunun içinden çıkamazsa ilişki sonlandırılabilir.
Müracaatçı-sosyal hizmet uzmanı arasında iletişim sorunları varsa ilişki sonlandırılabilir.
Sonlandırmada Grup Özellikleri
Sonlandırma safhası gruptan gruba farklılık gösterebilir:
Örneğin sorun çözücü gruplarda sonlandırma aşamasında güçlü duygusal tepkiler görülür. Diğer taraftan eğitim amaçlı gruplarda ise sonlandırma güçlü duygusal ifadelerle olmaz.
Grubun açık ve kapalı olması özelliği sonlandırma aşaması ile bire bir bağlantılıdır. Kapalı gruplarda sonlandırmayı tüm üyeler birlikte yaşarken açık gruplarda ise grup üyelerinin bazıları sonlandırma safhasını yaşarken, bazı üyeler ise daha başlangıçta olabilir.
Sonlandırma, grup üyeleri açısından grubun çekici değerlendirilip değerlendirilmediğine göre değişebilir. Eğer grup üyeleri tarafından grup çekici olarak değerlendirildi ise sonlandırma safhası üyeler tarafından olumlu bir olay gibi karşılanmaz.
Grubun tedavi veya görev grubu olması da sonlandırmayı etkiler. Örneğin tedavi gruplarında üyeler kendileri ile ilgili çok gizli gördükleri bilgilerini paylaşmış olduklarından, kendileri için çok önemli olan, güven duydukları bir ortamdan ayrılmak grup üyelerine zor gelebilir. Bu da sonlandırmayı etkileyebilir.
Sonlandırma Sürecinde Yapılması Gereken İşler
Yarım kalan işlerin tamamlanması
- Grup üyelerinin değişim çabalarını korumak ve genelleştirmek
- Grubun çekiciliğini azaltmak
- Sonlandırma safhası ile ilgili grup üyelerinin duyguları
- Geleceği planlama
- Havale etme
Uygulama İçin Rehber
Sonlandırma, sadece bir son nokta değil, dinamik ve önemli bir süreçtir .Bu süreç yeterli şekilde anlaşılırsa ve başarılı bir şekilde yönetilirse duygu, düşünce ve davranışlardaki değişikliklerin entegrasyonunda önemli bir güç hâline gelir. Başarılı bir sonlandırmanın gerçekleştirilmesi karmaşık bir süreçtir. Öncelikle başarılı bir sonlandırma, insan davranışı ve sosyal çevre hakkında derin bilgi gerektirir. Ayrıca kişilerin hayatlarında meydana gelen çeşitli sonlandırma süreçleri ile başa çıkmalarına nasıl yardım edileceği ile ilgili de derin bilgiye sahip olmayı gerektirir.