Özgün Serigrafi Baskı

Yüzyıllar boyunca farklı amaçlara hizmet eden serigrafi baskı, kimi zaman ev dekorasyonunda, kimi zaman oyun materyalleri oluşturmada, kimi zaman sanatsal üretimlerde kimi zamansa sanayii üretimlerinde kullanılmıştır. Modern sanat akımlarına mensup birçok ressam serigrafi baskı tekniğini çalışmalarında kullanmış hatta serigrafi kalıplarını kullanarak orijinal eserler üretmişlerdir.

Yapılan araştırmalar Fiji Adası ’nda farklı yüzeylerde şablon baskı örneklerini ortaya çıkarmıştır. Adada yaşayan yerli halk özellikle muz yapraklarını delerek kalıp haline getirip, kumaşları renklendirmişlerdir. Bu teknikle çok renkli uygulamalar da yaptıkları bilinmektedir.

Orta Çağ ’da şablon tekniğinden oyun kartı üretiminde faydalanıldı. 1950 ’den sonra ipek baskı tekniği birçok sanatçı tarafından kullanılırken, Ben Shahn ve Jackson Pollock gibi sanatçılar bu tekniği kullanarak eserler üretmişlerdir. Robert Ranchenberg expresif fotoğraf çalışmalarını serigrafi baskı tekniğiyle aktarır. Jasper Johns, Roy Lichtenstein, Andy Warhol, James Roserquist, George Hamilton gibi ünlü pop -art sanatçıları bu tekniği kullanmışlardır.

Bu baskı tekniği “elek baskı ”, “serigrafi baskı ”, “ipek baskı ” ya da “şablon baskı ” olarak da adlandırtılmıştır. Serigrafi bilinen diğer baskı tekniklerinden daha çok uygulama alanı olan yaygın bir baskı tekniğidir. Bu yöntemle hemen hemen her yüzeye, bilinen biçim, kalınlık ve boyutta üretilmiş birçok malzemeye basım yapılabilmektedir. Bu nedenle serigrafi sürekli gelişen bir baskı tekniğidir.

Fotokopiler, kauçuk damgalar, kaşeler, fotoğraflar, afişler, t -shirt yazıları, yazıcımızdan aldığımız baskılar vb. Baskı çalışmalarının temel amacı hazırlanan tasarımları farklı yüzeyler üzerine aktarmaktır. Hazırlanan tasarımları yüzeylere aktarırken özel kalıplar kullanılır. Farklı baskı yöntemi için farklı kalıp teknikleri geliştirilmiştir. Bir şablon baskı tekniği olan serigrafi (Stencil Printing), şablonla üretim yöntemlerinin kullanıldığı zamanlardan itibaren karşımıza çıkan ve birçok baskı yüzeyi üzerinde denenmiş bir tekniktir.

Serigrafi kalıbı doğal, sentetik veya madensel ipliklerle dokunmuş bezlerin madeni veya ahşap şasilere gerilmesiyle elde edilen elekler yardımıyla tasarımın yüzeylere aktarılması ile oluşur. Tasarım doğrudan veya fotomekanik yöntemlerle elek yüzeyine geçirilir. Bezde tasarıma karşılık olmayan bölgelerdeki gözeneklerin kapatılması, tasarıma karşılık gözeneklerin ise acık kalmasıyla sağlanır. Tasarım aktarılmış ekranın altına üzerine baskının yapılacağı obje yerleştirilir.

Serigrafi baskı, birçok endüstri kolunda kullanılmasının yanı sıra, sanatsal çalışmalarda da yoğunlukla kullanılan bir tekniktir. Seramik, porselen ve çini sektör ü̈serigrafi tekniğinin yoğun olarak kullanıldığı önemli alanlardır. En eski serigrafi denemeleri bu alanda yapılmıştır. Günümüzde özellikle kulüp ya da okul arması, t -short, forma, spor çantası vb. tekstil ürünlerinde, yöresel örtü̈, yazma, kumaş vb. yöresel dokumaların üzerlerinde serigrafi baskı tekniği kullanılır.

Özellikle basma, emprime vb. dokumalarda özel imal edilmiş serigrafi tezgâhları yardımıyla baskı yapılır. Ürünlerin paketleme ve taşıma ambalajları olan oluklu mukavva kutular, ahşap, cam, polietilen, polimer ambalajlar vb. malzemeler üzerine serigrafi baskı çalışmaları yapılabilir. Asitle İndirme yapılacak yüzeylerde ve Elektronik Devre üretiminde bu teknik kullanılır.

Yapılacak çalışmaya göre organik, polyester, polyemid ve metal gazeler kullanarak farklı malzemelerden oluşan baskı yüzeylerine baskı yapabilme imkânı sunan özel bir baskı tekniğidir. Gerek manuel tezgahlarda gerek otomatik ve yarı otomatik makinalarla gerekse silindir yüzeyli baskı makinalarıyla üretim yapabilen bir baskı tekniğidir.