Görsel İletişimde Sembol ve Yazı

Görsel Kültür ve İletişim

İletişim araçlarını sıcak ve soğuk şeklinde tanımlayan Mc Luhan'a göre sıcak araçlar: düşük düzeyli katılımı ön gören; fotoğraf, film ve radyo gibi araçlardır. Soğuk araçlar ise yüksek düzeyli katılımı ön gören karikatür, televizyon ve telefon gibi araçlardır. İnternetin multimedya (hem sıcak hem soğuk) özelliği sayesinde oluşan görselliği herkesi büyülemektedir.

Günümüzün başat kültürel sistemi olan post -modern kültürde her şey eklektik (çeşitli sistem ve kaynaklardan derlenmiş, Tureng Sözlük) bir şekilde kendini gösterirken insanı, tarihi ve değerleri (adalet, sevgi, kardeşlik, güven, dayanışma, inanç vb.) nesneleştirerek (ticarileştirerek) bireyin yaşamına aktarmaktadır.

Jean Baudrillard'ın "simülasyon" ve "hipergerçeklik" diye tanımladığı; Mihail Bakthtin ve Julia Kristeva'nın ise "metinlerarasılık" diye tanımladığı post - modern kültür bilgisayar teknolojileri ile kültürün tüketim olgusunun merkezinde şekillendiği bir yapıya işaret etmektedir.

Görsel Kültür Tanımları ve Görsel Kültürün Temel Özellikler

Görsel kültüre yönelik konu başlıkları ayrıca ( 1) kültürel çalışmalar, ( 2) maddi kültür çalışmaları ve ( 3) çağdaş sanat uygulamaları olmak üzere üç başlık altında sınıflandırılmaktadır.

Görsel kültürün incelenmesinde bir diğer kavramlaştırma çabası da görsel okuryazarlık konusunda ortaya konmaktadır, bunlar; “görsel retorik ”, “görsellerin grameri ”, “görsel okuryazarlık ”, “görsel metin ” şeklindeki tanımlanır.

Görsel Kültürün Özellikleri

Günümüzün görsel kültürünün özelliklerini maddeler hâlinde belirtmek gerekirse şöyle bir yol izlenebilir: ( 1) Görülmek veya gösterilmek istenen şeyler yeteneklerle ilgili olmaktan çok sosyal tarihsel ve kültürel bir iz düşüm amacı taşır. ( 2) Yaşadığımız çağ göstermek ve görünmek üzerine başat özellikler taşır, araçken amaca dönüşmüştür. ( 3) Görsel kültür sanat (felsefe) tarihini imgelerin tarihine indirger. ( 4) Görsel kültür, yazılı metin ile resim arasındaki farklılığı ortadan kaldırır; bir bakıma sorun olmaktan çıkarır.

Yazının Görselliği: İdeolojiler

Yazının icadı görsel bir temsil olarak iletişim dilinin doğmasına yol açmıştır. Kitap ve gazeteler, kitabeler, ticarette yapılan anlaşmalar, tabletlere yazılan kanunlar, yazıtlar, mühürler, papir üslerdeki anlatılar, kemikler, kabuklara kazınmış kehanet yazıları amaçlarına ve içeriklerine göre birbirinden farklı bir iletişim ortamına aracılık (medium/media) ederler.

Görsel Kültürde Sembollerin Anlamları

Mondadori ve Gauguin, sanatı, duygusal bir aktarım değil sadece, düşüncelerin iletilmesi olarak görmektedir. Renkler bu bakımdan ona göre simgesel bir güçtaşımaktadır. “Hayal ” ve “simgesel anlamlılık ” gibi kavramların ortaya çıkmasının nedeni insanların inanç dünyasıyla, mitolojiyle sıkı ilişkileri vardır . Gardner ise Goodman'ın, Semboller Teorisi ’ni ortaya atan araştırmacılardan biri olduğunu belirtirken bilişselliğe vurgu yapmaktadır.

Farklı Mecra ve Kültürlerde Yazı İle Sembollerin Kullanımı

Sinemada Yazı ve Semboller

Her ülkenin sinemada sembolleri ve kullandığı bir dil vardır. Amerika'da Hollywood, Fransa'da Yeni Dalga, Hindistan'da Bollywood, Rusya'da Sinema - Gerçek, Nijerya'da Nollywood, Latin Amerika'da 3. Sinema, İtalya'da Yeni Gerçekçilik, Almanya'da Dışavurumcu sinema, Türkiye'de de Yeşilçam ardında belli bir takım sosyal, kültürel ve politik bir yapı barındırdığından farklı dillere ve sembollere gönderme yaparlar. Her akımın sembol filmleri, oyuncuları, konuları ve üretim koşulları vardır. Kırel (2006, s.62) İran ve Amerikan sineması üzerine yaptığı çalışmasında iki ülke sinemasının karakteristik özelliklerini incelemektedir. Bunu diğer ülke sinemaları açısından da yapmak mümkündür.

Tarihte Yazı ve Semboller

Batı kültürünün tarihsel gelişimine bakıldığında Batı'nın gelişmesinin en temel nedeninin Rönesans kültürüne; onun dil ve sembollerine sahip olması görülür. Bu semboller, ulus -devlet, kentler (şehir devletleri), matbaa (yazı) ile birlikte gelen laik toplumsal düzen ile kapitalizmin öncülü sayılabilecek kolonyalist ve ihracata dayalı merkantalist ekonomik sistemdir. Rönesans’ın nitelikleri şu şekilde özetlenmektedir:

Edebiyatta Yazı ve Semboller

Batı'nın Kilise'nin etkisinden kurtulduktan sonra iki limana sığındığı görülür. Bunlardan biri Pagan Yunan, diğeri de laikliktir. Bu bakımdan edebiyatta, tarihte, bilimsel keşiflerde, resim, heykel ve mimaride antik Yunan referans alınmaya başlamıştır. Bu yönelimin sembol karakterleri Herkül, Herakles ve Promete'dir. Erasmus, Voltaire, Heine ve Nietzsche gibi modern Batılı düşünürlerin temel amacı Kilise tarafından ideolojileştirilmiş dinsel otoriteye başkaldırmak ve sembollerini eleştirmektir. Eleştiri, Ortaçağı yaşatan ideolojileştirilmiş Hristiyanlığa karşıdır. Sokrates'in Antik dünyanın gelenekçiliğe ve otoriteye karşı gelen bir sembole dönüştüğü vurgulanır. Sokratesi'in savunusu ezilen ve sömürülen halk kitlelerine karşı dinsel ve siyasal otoritenin sorgulanması üzerinedir. Sokratesi'in bu amaca yönelik geliştirdiği metot "diyalog"tur.

Reklamlarda Yazı ve Semboller

"Tükendim Ben" adlı reklama bakıldığında blokajların olduğu görülür. Levi - Strauss'a göre reklamların arındaki mitler birer blokajdır. Bu kavramın anlamı toplumsal veya kültürel ortamda mevcut "türlü -çeşit, parça -buçuk unsurları" bir araya getirerek yeni bir ürün ortaya çıkarmak demektir. Türkçe'de "yaptakçılık" şeklinde isimlendirilen bu kavram yukarıda açıklanan post - modern kültürün ürettiği kavramlardan biri olup sistemin (Twiter/sosyal medya) eleştirisini de kendisi yaparak kapitalist ideolojinin görünürlüğünü zayıflatmaktadır.