İletişim ve Görsel İletişim

İletişim Olgusunun Kavramsal Çerçevesi

İletişim temelde, duyguları, düşünceleri, ihtiyaçları, becerileri, talepleri, beklentileri ve türevleri pek çok edimin simgeler aracılığı ile iletimidir. İletişim kavramı Latince kökenli ‘’Communica’’ kelimesinden dilimize yerleşmiş olup, birliktelik, ortaklık ve paylaşma anlamlarına denk gelmektedir.

İletişim Sürecinin Temel Öğeleri

Kaynak, mesaj, kod unsurları, kanal, alıcı, geri bildirim ve gürültü unsurlarının taşıdıkları özelliklerin niteliğine bağlı olarak iletişimin verimliliği ve etkinliğinin belirlenmesisöz konusudur.

Kaynak: İletiyi (mesajı) gönderme davranışını sergileyerek, iletişim sürecini başlatan, verici niteliğinitaşıyan temel unsurdur.

Mesaj: İletişim sürecinin başat unsurlarından biri olan mesaj yani kanal tarafından oluşturulan ve hedef olarak seçilen alıcıya iletilmek istenen bilgi, tecrübe, beceri, düşünce, duygu, istek, öneri, talep gibi örneklerini çoğaltmamızınmümkün olabileceği ileti olarak addedilen savdır.

Kod (Kodlama-Kod Açılımı): Kültürel paylaşımların ve sosyal olguların anlamlandırdığı kod, belirli göstergelerden oluşmaktadır.

Kanal: Kaynak tarafından biçimlendirilen alıcıya ulaştırılmak üzere oluşturulan mesajın hedefe nakli durumu, kanal öğesi vasıtası ile gerçekleştirilmektedir.

Alıcı: İletinin/mesajın ulaştırılmasının hedeflendiği kişi, grup veya topluluktur.

Geri Besleme (Bildirim): İletişim sürecinin tamamlanması adına, iletinin doğru ve etkin şekilde aktarıldığının teyit edildiği, mesajı oluşturan kaynağın hedef niteliğini haiz alıcıdan tepki aldığı, iletişim sürecinin temel öğelerinden biridir.

Gürültü: İletilmek istenen mesajın hedefe ulaşımı sırasında, değişikliklere, tahribata ve eksikliğe uğrama ihtimalleri sebebi ile iletişimin öğeleri arasında yer bulması gereken bir yapıdır.

İletişim Türleri

Farklı tasniflere tabi tutulmasına ve farklı ölçütler ile sınıflandırılmasına rağmen iletişimin temelinin bilgi/mesaj aktarımı ölçütü ile değerlendirilmesi gerekliliği açıktır.

Sözsüz İletişim: Seslerin anlamlı bir bütün oluşturması sürecinden öncesine ve dahi insanlık tarihine değin dayanan, sosyal bir varlık olan birey tarafından geliştirilen, vücut dili (iletişimi) olarak addedilen yüz, göz, el ve kol hareketlerinden oluşan sözsüz iletişim, insan olmanın temel koşuludur.

Sözlü İletişim: En etkili iletişim tarzı olan sözlü iletişim, kullanılan sözcüklerin yapısı, sesin niteliği, sözcüklerin vurgusu, ses tonu, sesin şiddeti ve hızı ile bütünlük arz etmektedir. Sözlü iletişimde, söylenen sözcükler kadar ne şekilde söylendikleri de önemli bir husustur.

Yazılı İletişim: Yazılı iletişimin temeli, ilk insanların mağara ve tapınak duvarlarına çizdikleri resimlerine değin uzanmaktadır. İnsanlığın toplumsal evrim sürecinin kanıtı olma özelliğini taşıyan yazı, birey ve toplumların mekan, zaman ve güven sınırlılıklarını aşmaları konusunda fayda sağlayan bir iletişim çeşididir.

Görsel İletişim: Görsel iletişime konu olan simgelerin, işaretlerin, görsellerin ve metaforların kullanımı evrensel nitelikte bilinirlik arz ettiğinden, sözsüz, sözlü ve yazılı iletişime oran ile daha etkin bir yapıya sahiptir.

Araç Kullanımı Açısından İletişim Çeşitleri

Aracı kullanımı açısından dolaylı (araçlı) ve dolaysız (araçsız) olarak ayırımının yapılmasının mümkün olduğu iletişim olgusu, temelde yüz yüze ve aracılı iletişim olmak üzere iki bölüme ayrılmaktadır.

Yüz Yüze (Doğrudan) İletişim: Birey ve grupların ve dahi kitlelerin aynı zaman dilimi içerisinde, aynı mekanda ve benzer amaç ile bir araya gelerek, aracı kullanmadan, doğrudan doğruya, her hangi bir araç kullanmadan sözlü ve sözsüz iletişim biçimleri vasıtası ile mesaj alışverişi içerisinde bulunmaları şeklidir.

Aracılı (Dolaylı) İletişim: Birey ve gruplar arasında tesis edilecek olan iletişimin aynı mekan dahilinde, aynı zaman diliminde içerisinde gerçekleşme zorunluluğu olmadan, bir araç kullanımı vasıtası ile gerçekleştirilebilen iletişim şeklidir.

İletişim Sürecinde Karşılaşılan Engeller

Gürültü faktörü ile birlikte, mesaj odaklı, dil güçlükleri, teknik engeller, iletişim araç ve kanalları kaynaklı olmak üzere teknik engeller iletişim güçlüklerine sebebiyet verebilir iken, bilgi düzeyi, sosyal ve kültürel farklılıklar, algılama yapıları, önyargılar, tutum ve davranış değişiklikleri, kişisel görüş kaynaklı engeller, dinleme eksikliği ve iletişime dair isteksizlikler psikolojik ve sosyal temelli iletişim engelleri olarak sayılabilir.

Görsel İletişim

İletilerin ağırlıklı olarak im, imge, simge, görüntü ve metaforlar ile simgeleştirilerek üretilmeleri, çağımızın bireylerini etkisi altına almış ve görsel iletişim öğesini birey ve toplumların günlük yaşam pratiklerinin vazgeçilmez unsuru olmasını sağlamıştır. Görsel iletişimin temelini oluşturan görme yetisi bireyin çevreyi algılama çabası ile gelişerek, iletişim disiplininin alt dalını oluşturmuştur.

Görsel İletişimin Diğer İletişim Biçimlerinden Farklılıkları

Görsel İletişimin en önemli farkı, klasik tanımları ile iletişimin gerçekleşebilmesi adına iki veya daha fazla kişinin varlığına ihtiyaç duyulur iken, görsel iletişim bir bireyin zihninde tasarladığı fikir, düşünce, bilgi ve tecrübenin izdüşümü niteliği taşıdığından, görsel iletişimin varlığından bahsedebilmek için tek bir bireyin mevcudiyeti yeterlidir.

Görsel İletişim ve Göstergebilim

Görüntülerin temel alındığı ve görsel öğeler ile görme duyusunun işitme duyusu yerine geçerek, duyguların, düşüncelerin, bilgi ve tecrübelerin karşılıklı olarak iletildiği görsel iletişim, yaratıcı, yenilikçi ve analiz temellerine dayanan bilgi formlarıdır. Görsel iletişimin temelinde gösterge yer almaktadır. Göstergebilim ise işaretleri inceleyen bir disiplindir. Sesleri, sözcükleri, sembolleri, imgeleri ve görüntüleri bireylerin ne şekilde anlamlandırdıklarını açıklamayı hedefleyen göstergebilim, bir gösteren ve gösterilen olmak üzere, gösterge metaforunu merkezine alan bir bilim dalıdır.