Kurgu Estetiği

Sinemada Kurgu ve Tarihsel Gelişimi

Kurgu (editing) vemontaj (montage) kavramları Türkçe’de eşanlamlı olarak kullanılır .Türkçe sözlükte kurgu yadamontaj ;“bir filmin değişik süre ve yerlerde çekilen bölümlerinin, biruyum veanlam bütünlüğü sağlayarak birleştirilme”si işlemini tanımlar .Sinemada kurgu görüntüler arasından seçim yapma vebunları düzenleme işlemini tanımlar ancak kurgu sıradan bir dizme vedüzenleme işlemi değildir .Filme özgü zaman vemekân kavrayışı, anlam veduygu evreni dekurgu aracılığı ileoluşturulur .Bunedenle kurgu bir filme ;tanımlama, anlatma veya yansıtma gücünün yanında olayları yeniden yaratma, yeni anlamlar üretme gücü deverir .Dramatik bağlamda film kurgusuna aittemeller Edwin S.Porter'ın Amerikan İtfaiyecisinin Yaşamı ve Büyük Tren Soygunu (1903 )filmi ileortaya çıkmıştır .Kurguyu biröykü bütünlüğü oluşturmak amacı ileilkkez düzenli vebilinçli şekilde kullanan yönetmen iseDavid W.Griffith olmuştur .Sinemada kurguyu ilkkullananlar Amerikalı yönetmenler olsa dakurguyu geliştirip ona kuramsal temel kazandıranlar ise Rus sinemacılar olmuştur .Rus sinemacılar içerisinde Kuleshov’un ilkörneklerini verdiği montaj sineması akımı, Pudovkin, Eisenstein veVertov gibiaynı zamanda teorisyen olan yönetmenlerin montaj tekniği vekuramına getirdikleri farklı yaklaşımlarla gelişmiştir .Kurgu söz konusu olduğunda Griffith’in BirUlusun Doğuşu ,Amerikan kurgusunun başlıca örneğini oluşturur .Eisenstein’nın Potemkin Zırhlısı filmindeki Odessa Basamakları sahnesi deRus montaj anlayışına temel olan örnek olarak kabul edilir .

Hollywood Film Estetiği ve Devamlılık Kurgusu

Gerçeklik yanılsamasının oluşturulması vefilm süresince devam ettirilmesi anlayışına dayalı olan Hollywood estetiği içerisinde kurgunun işlevi debu gerçeklik yanılsamasının kesintisiz olarak devam ettirilmesini sağlamaktır .Bu nedenle film boyunca seyirci kurgunun varlığını, müdahalesini hissetmemeli ancak dramatik etkilerinin farkında olmalıdır .Hollywood sinemasının yetkinleştirdiği estetik yaklaşım, montaj aracılığı ile parçalar arasındaki izlerin ortadan kaldırılması ile yaratılır ;böylece filmde sunulan kurgusal dünyanın kendi kendini anlatmakta olduğu illüzyonu oluştulur .Bu illüzyonun yaratılması devamlılık kurgusuna özgü teknikler aracılığı ile sağlanır . Devamlılık kurgusunun temel işlevi ;art arda gelen çekimlerde, zaman, mekân veaksiyonun kesintisiz akışını pürüzsüz birşekilde oluşturmaktır .Bu akışı, pürüzsüz bir şekilde oluşturmak seyircide yaratılan gerçeklik illüzyonunun önkoşuludur .

Devamlılık Kurgusunda Temel Geçiş Türleri

Devamlılık kurgusu olay örgüsünün nasıl düzenleneceğinin doğrudan kendisiyle ilgili olduğu gibi çekim süresince gerçekleştirilen sinematografik yaklaşımla dadoğrudan ilgilidir .Kurgu aracılığı ileöykü olaylarının dizimleri ikiye ayrılmaktadır .Bunlar "normal dizilim” ve“anakronik dizilim”dir . Sinematografik yaklaşıma bağlı olarak görüntülerin birbirlerine bağlanması açısından çok sıkkullanılan altıçeşit kesme (geçiş) yöntemi bulunmaktadır . Bunlar ;içeriksel bağlama, hareketten bağlama, görüş açısından bağlama, benzerine bağlama, kavramsal bağlama, sıfırdan bağlamadır .

Kurguda Kullanılan Temel Geçiş Teknikleri

Geçiş kısaca, ikigörüntünün biraraya getirilme şeklidir .Görüntü geçiş türleri “görüntü dilinin noktalama işaretleri” olarak adlandırılırlar .Planlar arasındaki geçişlerde kullanılan temel geçiş yöntemleri, kesme (cut), açılma (fade in)- kararma (fade out), zincirleme (dissolve), silme (wipes) vebindirme (superimposition)'dir .