Giysi Konstrüksiyonunda Temel Kavramlar
Giysi konstrüksiyonu, giysiyi meydana getiren parçaların ölçüye dayalı malzeme, materyal ve teknolojiye bağlı olarak yapılandırılması işlemleridir. Başka bir deyişle konstrüksiyon, bir giysinin, ham maddelerden türetilen bileşenlerini sentezleyerek, kesip biçerek, değiştirerek yapısının oluşturulmasıdır. Konstrüksiyon sadece giysiye şekil vermek değil, aynı zamanda giysiyi oluşturan parçaları birleştirmek için yapılan mühendisliktir.
Malzemeye Yönelik Kavramlar
Yüzeyler
Tekstil yüzeyleri: Tekstil yüzeyleri, hayvansal, bitkisel, yapay liflerden veya bu liflerin eğrilmesiyle oluşturulan ipliklerden dokuma, örme vb. yöntemlerle elde edilen yüzeylerdir.
Deri: Hayvan derisinden veya postundan elde edilen, giysi veya aksesuara dönüştürülmeden bir dizi işlemden geçen tekstil hammaddesidir.
Plastik: Plastik, oldukça geniş bir kullanım alanı olan çok sayıda sentetik veya yarı sentetik malzemeyi tanımlar.
Metal: Metal, tekstil alanı için metalik lifler olarak ele alınabilir. Bu lifler, altın, gümüş, bakır vb. madenlerden üretilen çubukları, çekerek ve minimum derecede incelterek elde edilmektedir.
Alet ve Makineler
Aletler: Giysi konstrüksiyonunda kullanılan aletler genel anlamda form oluşturmada, kalıp hazırlamada, ölçme ve çizimde kullanılan aletler olarak sınıflandırılabilir.
Makineler: Giysi konstrüksiyonu oluşturmada temel olarak dikiş makineleri kullanılırken teknolojinin gelişmesiyle birlikte üretim tekniklerinin değişmesi üç boyutlu vücut tarayıcıların, üç boyutlu yazıcıların, dijit makinelerinin kullanımını artırmıştır.
Ölçü -Oran ve Dengeye Yönelik Kavramlar
Sayısal Ölçü: Giysi konstrüksiyonunda sayısal ölçü doğrudan vücut üzerinden alınan ölçüleri tanımlar.
Estetik Ölçü: Giysi konstrüksiyonunda estetik ölçü, giysi parçalarının estetik açıdan birbirleri arasındaki oran -orantıyı tanımlamakla beraber, giysinin görünümündeki bütünlüğü de ifade eder.
Mamul Ölçü: Tasarım ve üretim süreçleri tamamlanmış, pazarlamaya hazır hale getirilmiş bitmiş ürün ölçülerini tanımlar.
Oran: Giysi kalıbını oluşturan parçalar arasındaki boyutsal ilişkidir.
Orantı: Bir giysinin bütünündeki farklı parçaların birbiriyle karşılaştırmalı ilişkilerine ve boyutlarına işaret eder.
Denge: Kalıbın genel görünüşü itibarıyla; figürün postür -form özelliklerine ve ölçülerine uygun olması, omuzlardan itibaren form üstünde yumuşak, pürüzsüz şekilde salınımı/düşüşü, dikey, yatay, kavisli hat/kup/dikişlerinin ve düz boy, en boy ve verev iplik yönlerinin doğru, düzgün ve yerinde olmasıdır.
Bütünlük: Giysiyi oluşturan tüm öğelerin uyumlu olarak bir araya gelmesidir.
İplik Yönleri: Çözgü, atkı ve verev iplik olarak üç gruba ayrılabilir.
Form ve Kesim Stiline Yönelik Kavramlar
Form: Giysinin belli estetik değer ve öğeler doğrultusunda iki boyuttan üç boyuta geçirilmesidir.
Strüktür: Bir giysiye şekil veren unsurlar, onun yapısal olarak ikinci ve üçüncü boyutunu oluşturan alt yapılardır.
Yapıbozum: Geleneksel giysi stili ve yapısını çeşitli yöntemlerle bozarak ve farklılaştırılarak alışılmışın dışında, yenilikçi bir giysi strüktürü, formu ve yüzeyinin oluşturulmasıdır.
Modülerlik: Bir giysinin bileşenlerinin parçalara ayrılabilip, farklı amaçlar için yeniden bir birleştirilebilme derecesidir.
Sıfır Atık: Giysi konstrüksiyonu oluşturmada, israfın önlenmesini, hammaddelerin daha verimli kullanılmasını; atık malzeme oluşumunun engellenmesi veya minimize edilmesi için yapılan kesim tekniğidir.
Bitmemiş Stil: İzleyenlere giysinin yapısı ve görünümü itibarıyla tamamlanmamış- bitmemiş ürün görüntüsü ve hissini yaratma yöntemidir.
Zamansız Stil: Bir giysi stilinin sürekli değişim halinde olan modadan ve trendlerden bağımsız olarak her dönemde kullanılabilmesidir.
Minimal Stil: Bir giysinin stil, form, strüktür özellikleri bakımından en asgari düzeyde tasarım ve üretim süreci gerektirecek şekilde düşünülerek hazırlanmasıdır.
Serbest Stil: Serbest stil, tam oturan, klasik, rahat ve bol stil dışında; yeni giysi formlarının oluşturulmasında kullanılır.
Giysi Üretim Amacına Yönelik Kavramlar
Kullanışlılık: Tasarım ve işlev açısından son kullanıcı tarafından bir giysiyi en kolay ve hızlı kullanabilme özellikleridir.
Satılabilirlik: Bir giysinin son şekli verilip piyasaya sürülebilir halde olmasıdır.
Performans: Bir giysinin ondan beklenen formunu koruma, dayanıklılık, kolay temizlenme ve bakım gibi özellikleri karşılamasıdır.
Konfor: Kişinin hem fiziksel hem de psikolojik rahatlığını sağlamak adına giysiye elastikiyet ve hareket rahatlık payının katılmasıdır.
Kalıp Tasarımına Yönelik Kavramlar
Anatomi: Giyim alanında vücut analizi hakkında ve vücudun dış şekli konularında bilgi kaynağı olur.
Pens (Sason) ve Çeşitleri
Giysi konstrüksiyonunda çoğunlukla elastikiyeti olmayan veya elastikiyeti düşük olan yüzeylerde, yüzeyin vücudun formuna uydurulması için üçgen şeklinde oluşturulan formlu yapılardır
Pens: Giysi konstrüksiyonunda çoğunlukla elastikiyeti olmayan veya elastikiyeti düşük olan yüzeylerde, yüzeyin vücudun formuna uydurulması için üçgen şeklinde oluşturulan formlu yapılardır.
Hat/Kesik: Giysiye şekil verme araçlarından birisidir ve giysi konstrüksiyonunda stil yaratmak, giysiyi vücudun şekline uygun forma sokmak, pensleri saklamak gibi birden fazla nedenle kullanılan dikey, yatay, verev ya da farklı şekillerdeki kesiklerdir.
Drape: Kumaşın verev iplik istikametinin dökümlülük özelliğinden faydalanılarak oluşturulan tasarım detayıdır.
Volan: Daire sistemi ile çalışan büzgü paylı veya büzgü paysız kumaş kesimidir.
Pili: Kumaşa bolluk, rahatlık vermek ya da giysiye model özelliği kazandırmak amacıyla, kumaşı düzenli aralıklarla üst üste getirerek yapılan katlama işlemidir.