Küçük ve Orta Büyüklükte İşletmeler (Kobi’ler)

KOBİ Tanımı

Küçük ve orta büyüklükte işletmeler, iki yüz elli kişiden az yıllık çalışan istihdam eden ve yıllık net satış hasılatı ya da mali bilançosu yirmi beş milyon Türk lirasını aşmayan ve bu ilgili yönetmelikte mikro işletme, küçük işletme ve orta büyüklükteki işletme olarak sınıflandırılan ve kısaca "KOBİ" olarak adlandırılan ekonomik birimler biçiminde tanımlanmaktadır.

Yine bu yönetmelikte KOBİ’ler aşağıdaki gibi sınıflandırılmaktadır.

Mikro işletme: On kişiden az yıllık çalışan istihdam eden ve yıllık net satış hasılatı veya mali bilançosundan herhangi biüç milyon Türk lirasını aşmayan, çok küçük ölçekli işletmelerdir.

Küçük işletme: Elli kişiden az yıllık çalışan istihdam eden ve yıllık net satış hasılatı veya mali bilançosundan herhangi biri yirmibeş milyon Türk lirasını aşmayan işletmelerdir.

Orta büyüklükteki işletme: İki yüz elli kişiden az yıllık çalışan istihdam eden ve yıllık net satış hasılatı veya mali bilançosundan herhangi biri yüz yirmi beş milyon Türk lirasını aşmayan işletmelerdir.

KOBİ’lerin Temel Özellikleri

Ekonomik birim olarak küçük işletmeler; bağımsız olma ve girişim yeteneği gibi iki temel ortak niteliğe sahiptir.

İşletmelerin sınıflandırılmasında ve dolayısıyla KOBİ’lerin tanımlanmasında nitel ve nicel ölçütlerden yararlanılmaktadır. Bu nicel ölçütlerin önemlileri şunlardır:

Personel Sayısı

İşletmede çalışan personel, sabit varlıklarla beraber ikinci potansiyel faktörü oluşturur. Bu nedenle, işletmenin ölçek büyüklüğünü veya faaliyet hacmini belirleme özelliğine sahiptir. Ayrıca nicel olarak kolayca ölçülebilir.

Makine Sayısı

KOBİ’lerin faaliyet konusu olan işlerinde kullandıkları makine veya teçhizat sayısıdır. KOBİ’lerin ölçek büyüklüklerinin ifade edilmesinde de kullanılan makine sayısı, tespitinin kolay olması gibi bir avantaja da sahiptir.

Üretim Kapasitesi

Genelde işletme büyüklüğü ile aynı anlamda kullanılan üretim kapasitesi, büyüklükle beraber, nicel olarak belirlenebilme sorunuyla karşı karşıyadır. Buna ilaveten, üretim kapasitesi denilirken kastedilen kapasitenin hangi kapasite çeşidi olduğu da önemlidir. Çünkü fiili kapasite miktarı çoğu kez teorik kapasite miktarına eşit olmaz.

Sabit Varlıkların ve Makine Parkının Değeri

Sabit varlıklar, üretim faaliyetinde kullanılan makine, tesis, arazi, bina vb.dir. Hatta diğer gayrimenkuller de bu çerçevede sabit varlıklardır. Makinelerin fiziki birimleriyle değil parasal değer olarak ele alınmaları, toplama sorununu da ortadan kaldıracaktır. Özellikle enflasyonist ortamlarda, makinelerin parasal değerleri deflete edilebilirse makine parkı değeri KOBİ’lerde önemli bir nicel ölçüt olarak ifade edilebilir.

Satış Tutarı ve Katma Değer

Satış tutarı, belli bir dönemde yapılan satış miktarının para ile ifadesidir. Ölçek büyüklüğünün belirlenmesinde en fazla kullanılan ölçütlerden biridir.

KOBİ’lerin Faaliyet Alanları

Eskiden KOBİ'lerin perakendecilik, toptancılık, inşaat, zirai hizmetler, balıkçılık ve ormancılık, finans, gayrimenkul gibi alanlarda yoğunlaşırken son zamanlarda KOBİ'lerin ülkenin tedarik ve dağıtım şebekelerine dâhil oldukları ve hızlı büyüyen endüstrilere doğru yöneldikleri ve hatta yasal hizmetler, petrol ve gaz çıkarma, madencilik, ormancılık, boru hattı taşımacılığı, haberleşme, çeşitli işletme hizmetleri ve sağlık hizmetleri alanlarında da faaliyet gösterdikleri görülmektedir.

Küçük işletmeler faaliyetlerine göre üç temel grupta toplanabilir. Bunlar;

• ticaret,
• hizmet,
• üretimdir.