Besin Ambalajlama

Ambalajlama; ürünü koruyan, güvenilir koşullarda tüketiciye ulaşmasını sağlayan, ürünün taşınmasını ve depolanmasını kolaylaştıran bir yöntemdir.

Besin Ambalaj Materyalleri

Ambalaj tasarımı ve yapımı, bir gıda ürününün raf ömrünün belirlenmesinde önemli rol oynamaktadır. Bu amaçla kullanılan ambalaj materyalleri aşağıda ifade edilmiştir.

Cam ambalaj materyalleri, şeffaflığı, şeklinin bozulmaması, birçok kimyasala karşı dayanıklı olması ürün ambalajlanmasında tercih edilme nedeni olmuştur. Cam ambalajlar, kokusuz, pürüzsüz ve kolay temizlenebilir özelliğe sahiptir. Gıda ile herhangi bir tepkimeye girmesi ve korozyona neden olması söz konusu değildir. Gaz ve buhar geçirimsizdir, bu nedenle ürünün tadını veya lezzetini bozmadan tazeliğini uzun süre korumaktadır. Isıl işleme dayanıklılığı nedeni ile, düşük ve yüksek asitli gıdaların sterilizasyonunda yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Ayrıca, cam ambalaj ekonomik ve çevre dostudur. Cam materyalin avantajları yanında bazı dezavantajları da vardır. Nakliye maliyeti yüksek olabilmektedir. Renksiz camın ışık geçirmesi sonucu gıdanın renginin bozulması da söz konusudur. Diğer bir dezavantaj ise, iç basınç, darbe veya termal şok ile kırılma riskinin olmasıdır.

Kâğıt ambalaj materyalleri: Gıda ambalajlamada kâğıt ve kartonların kullanımı oldukça yaygındır. Kâğıt ve kartonlar, oluklu kutularda, süt kartonlarında, katlanır kartonlarda, çantalarda ve ambalaj kâğıdında yaygın olarak kullanılır. Bu ambalaj materyalleri ekonomiktir, üretimi ve işlenmesi de kolaydır. Taşıma esnasında daha az yer kaplamaktadır. Ayrıca kâğıt ve karton atıkların geri dönüşümü söz konusudur. Kraft kâğıdı, taklit kraft kâğıtlar, bitkisel parşömen kâğıdı, mumlanmış kâğıt, kâğıt levhalar, lifli levha ve kâğıt laminatlar gıda ambalajlamada kullanılan kâğıt türleridir.

Metal ambalaj materyalleri, metal ambalajlar, iyi fiziksel koruma özellikleri, şekillenebilirlik, geri dönüştürülebilme ve tüketici tercihi açısından önemli malzemesidir. Gıda ambalajlamada kullanılan metal kaplar farklı metallerden veya bunların kombinasyonlarından üretilmektedir. Ambalajda en çok kullanılan metaller ise, alüminyum ve çeliktir. Metal ambalajların gıda ile reaksiyona girmemesi, gaz -buhar geçirgenliğinin olmaması, korozyona, sıcaklık ve iç basınca dayanıklı olması gerekmektedir. Ayrıca hermetik kapatılabilir özelliğe sahip olmalıdır. Başlıca metal ambalaj materyalleri; alüminyum, alüminyum folyo, laminatlar ve metalize filmler, teneke, kalaysız tenekedir.

Plastik ambalaj materyalleri, hafif ve ucuz olması, korozyona uğramaması, paslanma söz konusu olmaması, esnek ve yumuşak olmaları, yüksek ısı ve elektrik izolasyonu sağlamaları, istenilen şeklin kolayca verilebilmesi, renk ve baskı konusunda elverişli olması nedeniyle gıda ambalajlamada yaygın bir şekilde kullanılmaktır. Plastiklerin en büyük dezavantajı ise, gaz ve su buharı geçirgenliğinin olmasıdır. Gıda ambalajlamada; poliolefin, polyester, polivinil klorür, poliviniliden klorür, polistiren ve poliamid olmak üzere birçok plastik türü kullanılmaktadır.

Kompozit ambalaj materyalleri, en az iki farklı malzemenin birleştirilmesi ile elde edilen, daha dayanıklı ve esnek ambalaj materyalleridir. Bu ambalaj materyalleri metalden daha ucuz ve hafiftir, ayrıca çok çeşitli kapak kullanımına uygun malzemelerdir.

Ahşap ambalaj materyalleri, havalandırma özelliğine sahip, sert ve dayanıklı malzemelerdir.

Yenilebilir ambalaj materyalleri, gıdanın raf ömrünü uzatmak amacıyla kullanılan, doğal kaynaklardan elde edilen, tabiatta kolayca yok olabilen ve gıda ile birlikte tüketilebilen malzemelerdir. Yenilebilir ambalajlar; yenilebilir filmler, yenilebilir kaplamalar, yenilebilir tabakalar ve yenilebilir torbalardan oluşmaktadır.

Besin Maddelerinin Etiketlenmesi

Etiket, besin maddesi hakkında bilgi veren, gıda ile birlikte sunulan veya ambalaj üzerine basılan tanıtım yöntemidir. Etiket bilgileri gıdanın yasallığı ve güvenliği açısından oldukça önemlidir.

Besin Ambalajlama Yöntemleri

Çeşitli ambalaj materyalleri kullanılarak farklı ambalajlama teknikleri uygulanmaktadır. Bunlar;

• Aseptik ambalajlama
• Vakum ambalajlama
• Modifiye atmosferde ambalajlama
• Aktif ambalajlama
• Akıllı ambalajlama