Dünyada Yaşlı Bakım ve Destek Hizmetleri

Şifa yurdu olarak da adlandırılan bakımevlerinde öz bakımlarını yapamayan, bağımlı, bakıma muhtaç yaşlılar kalmaktadır. Bakımevleri huzurevi ve hastane arasında bir yerdedir ve yaşlı bakımında önemli rol oynamaktadır. Bakımevlerinin yirmi dört saat bakım ve gözetim gerektiren yerler olması nedeniyle bu kurumlarda ağırlıklı olarak sağlık personeli ve yardımcı hizmet elemanları çalışmaktadır.

Güçsüzler yurdu herhangi bir sosyal güvencesi, bakacak kimsesi ve gidecek yeri olmayan, yoksul yaşlı ve diğer yaş gruplarından bireylere devlet desteğiyle bakım veren yatılı sosyal hizmet kurumudur. Daha çok kimsesiz kadınlar, fakirler, özürlüler gibi her yaş grubundan bakıma muhtaç kişilerin toplu hâlde bakıldığı bu kurumlarda asgari düzeyde hizmet sunulmaktadır. Konuyla ilgili yapılan araştırmalarda, güçsüzler yurtlarında istismar, yetersiz bakım, dengesiz beslenme gibi sorunlara diğer bakım kurumlarına oranla daha sık rastlandığı yer almaktadır.

Huzurevi, yaşı ve güçsüzlüğü nedeniyle kendi başına kalamayan, birlikte olabileceği bir yakını olmayan kişilere toplu yaşam tarzında bakım, yeme içme, barınma ve sosyal yaşam sağlayan yatılı kurumdur. Huzurevi terimi yemek ve barınak gibi temel fizyolojik ihtiyaçları karşılayan bir kuruluştan, her hizmeti ve tam bakım sunan kuruluşa kadar geniş bir yelpazeyi kapsar. Birinci türde kurum bakımı kişinin bireyselliğini yok etme, topluluğa indirgeme anlamını da beraberinde getirir.

Korumalı meskenler, yaşlıların takibi için birçok teknolojik olanağa sahiptir. Alarm sistemleri, telsiz ve telefon ağı, internet bağlantısı aracılığıyla yaşlı gerekli durumlarda bina personelini haberdar edebilmektedir. Korumalı meskenlerden yalnızca günlük yaşamını kendi başına yardım almadan devam ettirebilecek yaşlılar yararlanabilmektedir. Herhangi bir hastalık ya da başka sebeple yaşlının bakım ve tedavi desteğine ihtiyaç duyması hâlinde korumalı mesken yaşamı sona ermektedir.

Bazı yaşlı bireyler için yalnızca kendi yaş grubundan bireylerle aynı yerleşkede olma, sosyal yaşam aktivitileri üzerinde olumlu bir etkiye sahiptir. Yaşlı köyleri, uzun yıllar çalışma hayatı ve emeklilikten sonra kendilerine doğal ve sakin bir ortam arayan, diğer yaş gruplarıyla toplumda ortak yaşamaktan kaynaklanan sorunlardan uzaklaşmak (örneğin, çocuk ve gençlerin gürültüsü) isteyen yaşlıların tek kat müstakil ev ya da küçük kulübelerde akranlarıyla birlikte şehir merkezlerinden uzak, sınırları belirli, korumalı bir ortamda yaşamlarını sürdürdükleri küçük köylerdir. Daha çok Kuzey Amerika orijinli olan bu yaşlı köyleri, Avrupa’nın da bir çok bölgesine yayılmış vaziyettedir.

Gündüzlü hizmetler; yaşlının kendisine olan saygısını arttırarak güçlenmesini, bağımsız yaşamasına yardım ederek iyilik hâlinin yükseltilmesini amaçlar. Yaşlıların toplumla bağlarını koparmadan sosyal, eğitsel, mesleki ve serbest zaman değerlendirme faaliyetleri aracılığıyla gelişmelerine destek olur. Bu hizmetlerin verildiği kurumlardan birisi gündüz merkezi (day centre)’dir. Bu merkezler değişik amaçlara yönelik olduğu gibi, tek bir amaca (örneğin; serbest zaman değerlendirme, rekreasyon, hobi ce çeşitli kurslar gibi.) yönelik olarak da hizmetlerini planlayabilmektedirler.