Turistik Yoğunlaşma

Turistik Yoğunlaşma Kavramı ve Türleri

Turistik yoğunlaşma, turistik talebin belli bir zaman diliminde ya da mevsimde veya belli yörelerde yoğunlaşması olarak tanımlanmaktadır. Turistik talebin belli bir dönemde yoğunlaşması “turizm mevsimi” ya da “turizm sezonu” kavramlarını ortaya çıkarmaktadır.

Zaman İçinde Turistik Yoğunlaşma

Turizm hareketlerinin belli bir zaman diliminde yoğunlaşması zaman içinde turistik yoğunlaşma olarak tanımlanmaktadır.

Mek ân İçinde Turistik Yoğunlaşma

Turizm hareketlerinin belli bir alanda ya da bölgede yoğunlaşması mekân içinde turistik yoğunlaşma olarak tanımlanmaktadır.

Turistik Yoğunlaşmanın Nedenleri

Turistik yoğunlaşma talebe bağlı nedenlerle ortaya çıkabildiği gibi, arz faktörleri de yoğunlaşma üzerinde etkili olabilmektedir. Arz ve talep yönlü faktörler doğal ve kurumsal faktörler olarak da ele alınabilmektedir.

Doğal faktörler turist çeken bölgenin hava sıcaklığı, yağış miktarı, kar miktarı, deniz suyu sıcaklığı vb. iklim koşullarından oluşmaktadır. Kurumsal faktörler ise insanların sahip olduğu din, etnik köken, kültür ve sosyoekonomik özelliklerinden meydana gelmektedir.

Turistik yoğunlaşma üzerinde etkili olan faktörler arz ve talep yönlü olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Talep faktörleri arasında; talebin mevsimsellik etkisi, kurumsallaşmış tatiller, seyahat eğilimleri ve değişen beğeniler yer almaktadır. Arz faktörleri ise iklim koşulları, fiziksel çekicilikler, aktivite olanakları, sosyokültürel çekicilikler ve etkinliklerden oluşmaktadır .

Turistik yoğunlaşmaya neden olan arz ve talep faktörlerinin önüne; turizm işletmeleri, destinasyon yöneticileri ve kamu yöneticileri tarafından yapılabilecek çeşitli müdahaleler ile geçilebilmektedir. Farklı fiyatlandırma ve vergilendirme, yeni çekicilik ve etkinlikler geliştirme ve pazar çeşitlendirme turistik yoğunlaşma ile mücadele yöntemleri arasında yer almaktadır .

Turistik Yoğunlaşmanın Etkileri

Turistik Yoğunlaşmanın Ekonomik Çevre Üzerindeki Etkileri

Turistik yoğunlaşmanın en önemli etkileri ekonomik çevre üzerinde gözlemlenmektedir. Turistik yoğunlaşmanın en önemli ekonomik etkisi, işletmelerin sahip olduğu kaynak ve olanakları sezonun dar bir zamana sıkışmasından dolayı verimsiz olarak kullanmak durumunda kalması ve bu durumun kâr kayıplarına ve nakit akışı problemlerine yol açmasıdır.

İşletmelerin sezon dışında kapalı olması nedeniyle çalışanlar da geçici olarak işten çıkarılmakta ve mevsimlik istihdam sorunu ortaya çıkmaktadır.

Turizm sezonunun birkaç aya sıkışmasının tüketiciler açısından olumsuz ekonomik etkileri bulunmaktadır. Bunların başında ulaşım ve konaklama maliyetlerinin artması gelmektedir .

Turizm bölgesinde yoğunlaşmaya bağlı olarak sadece konaklama fiyatları değil diğer ürünlerin fiyatları da artış göstermektedir. Bu durum ise mevsimlik enflasyon sorununa işaret etmektedir.

Turistik yoğunlaşmanın yerel yönetimler ve merkezi yönetimler açısından da ekonomik sonuçları bulunmaktadır.

Turizmin alan içinde yoğunlaşması ile birlikte arazi fiyatlarında meydana gelen “spekülatif artışlar” da bir başka olumsuz ekonomik etki olarak ön plana çıkmaktadır.

Turistik Yoğunlaşmanın Sosyokültürel Çevre Üzerindeki Etkileri

Sosyokültürel etkilerin hem yerel halk hem de turistler üzerinde etkileri olsa da alanyazında daha çok yerel halk üzerindeki etkilere odaklanıldığı görülmektedir.

Turistik yoğunlaşma nedeniyle ortaya çıkan trafik sorunu, aşırı kalabalık nedeniyle hizmetlere erişim problemi ve yoğunluk nedeniyle oluşan kuyruklar sonucunda yaşam kalitesinde meydana gelen düşüş turistik yoğunlaşmanın sosyokültürel çevre üzerindeki etkileri en önemli etki olarak görülmektedir. Aynı zamanda bu dönemlerde bölgenin ağırladığı insan sayısına bağlı olarak suç oranının artması bir başka sorun olarak karşımıza çıkmaktadır.

Turistik Yoğunlaşmanın Doğal Çevre Üzerindeki Etkileri

Turizmin doğal çevre üzerindeki etkileri arasında; aşırı kalabalıklaşma, görüntü kirliliği, betonlaşma, atık ve çöp sorunları, aşırı enerji tüketimi, doğal kaynaklara aşırı yüklenme, yaban hayatın bozulması, altyapının yetersiz kalması yer almaktadır. Turistik yoğunlaşmaya bağlı olarak turizmin doğal çevre üzerindeki baskısı daha da artmaktadır. Zira doğal kaynakların kıt olması, talebin yoğun olduğu dönemlerde fiziksel taşıma kapasitesinin zorlanmasına, hatta aşılmasına neden olabilmektedir.

Turistik Yoğunlaşmayı Azaltmaya Yönelik Stratejiler

Turistik yoğunlaşmayı azaltmaya yönelik stratejiler; işletme düzeyinde uygulanabilecek stratejiler (mikro) ve kamu yönetimi düzeyinde uygulanabilecek stratejiler (makro) olmak üzere iki başlık altında incelenebilir.

Mikro Yönetim Stratejileri

Mikro stratejiler, işletme düzeyinde uygulanabilecek stratejilerden meydana gelmektedir. Mikro yönetim stratejilerini; arz kapasitesini değiştirmeye yönelik stratejiler ve talep seviyesini değiştirmeye yönelik stratejiler olarak iki başlık altında ele almak mümkündür. Arz kapasitesini değiştirmeye yönelik stratejiler; hizmet zamanını ve yerini değiştirme, üretken kapasiteyi zorlama veya uyarlama, üretken kapasitenin kiralanması veya paylaşılması, tüketici katılımının artırılması, geçici veya yarı zamanlı personel çalıştırma, çalışanların çok yönlü eğitimi, personelin çalışma saatlerinin ayarlanması, rezervasyon sistemi ve kapasite fazlası yer ayırtma ve düşük sezonda bakım onarım ve eğitimden oluşmaktadır.