Turizm ve Ulaştırma

Ulaştırma sektörü; sağlık, savunma, eğitim gibi birçok alana hizmet etmesinin yanı sıra bir yer değiştirme hareketi olan turizmde de tamamlayıcı bir rol oynamaktadır. İnsanların ulaştırma araçlarını kullanarak bulundukları yerden farklı yerlere turizm amaçlı seyahat etmeleri turizm ulaştırması kavramını ortaya çıkarmıştır.

Teknolojinin hızlı ve sürekli bir şekilde gelişme kaydetmesi sayesinde ulaşım araçlarının ve ulaşım sistemlerinin kalitesinin artması turist talebini de artırmaktadır. Turist sayısında yaşanan artış ile birlikte ulaştırma sektörünün gelişimi de desteklenmektedir.

Ulaşım, insanların veya eşyaların bir amaç doğrultusunda bir yerden başka bir yere gidebilmesidir. Ulaştırma ise canlı ya da cansız varlıkların bir yerden başka bir yere taşınması ile ilgili bütün faaliyetleri kapsamaktadır.

Ulaştırma zaman içerisinde birçok unsuru barındıran bir sistemler bütünü haline gelmiştir. Ulaştırma sistemini oluşturan elemanlar şu şekilde açıklanabilmektedir; yol, yolcu/yük, ulaşım aracı, terminaller, teknoloji ve enerji, iletişim ve denetim sistemleri, işletmeler ve insan kaynağı, taşıma sözleşmesi ve düzenlemeler.

İlk ulaşım aracının kullanımı, tekerleğin icadına kadar dayanmaktadır. Karayolları, gelişim sürecinden itibaren insanlar tarafından en çok yararlanılan ulaşım türü olmuştur.

Buhar gücünün gemilerde ve trenlerde kullanılmasıyla birlikte denizyolu ve demiryolu taşımacılığı ticaret, turizm gibi birçok alana katkıda bulunan bir ulaşım türü haline gelmiştir.

Havayolları taşımacılığı ise teknolojinin de etkisiyle ilerleyerek günümüzde; turizm endüstrisinde özellikle uzun mesafeli seyahatlerde en çok tercih edilen ulaşım türü haline gelmiştir.

Türkiye’de ulaştırma sektörüne yönelik yapılan çalışmalar Cumhuriyet’in ilk yıllarında başlamıştır.

Turizm endüstrisinde kullanılan ulaştırma türleri; karayolu, demiryolu, deniz yolu ve havayolu ulaşımı olarak dört grupta incelenebilir.

Turizm ve Karayolu Ulaştırması

Karayolu ulaştırmasının tarihi, yaya olarak yapılan seyahatlerle başlamış ve tekerleğin icadıyla devam etmiştir. Karayolu ulaşım araçları kullanılarak en ücra yerlere dahi gidilebildiğinden turizm endüstrisi için karayolu taşımacılığının önemi büyüktür.

Karayolu taşımacılığı; maliyetinin ucuz olması, zaman ve güzergâh esnekliği sunması, ulaşım ve taşıma kabiliyetine sahip olması, araç kiralama imkânları gibi özellikleri sebebiyle turizm ulaştırma hizmetlerinde yoğun olarak tercih edilen bir ulaştırma türüdür.

Turizm ve Demiryolu Ulaştırması

İlk olarak İngiltere’de ticari olarak gerçekleştirilen demiryolu yük ve yolcu taşımacılığının ardından modern anlamda ilk turizm hareketi, Thomas Cook tarafından ilk organize seyahat ile Leicester -Loughtborough arasında demiryolu hattı kullanılarak 15 Temmuz 1841 tarihinde gerçekleştirilmiştir.

19. yüzyılın sonlarına doğru Şark Ekspresi -Orient Express olarak adlandırılan uzun mesafeli, yataklı ve yemekli lüks tren yolculuğu güzergâhındaki şehirlerde lüks oteller açılmaya başlanmıştır.

Türkiye’de inşası tamamlanan ilk demiryolu hattı 1866 yılında İzmir -Aydın arasında yapılmıştır. 1950- 2000 yılları arasında demiryollarına gereken önem verilmemiş ve demiryollarının devlet politikası haline gelmesi 2003 yılından sonra gerçekleşmiştir.

20. yüzyılda ulaşım teknolojilerinin ilerlemesinin yanı sıra özellikle son yıllarda mevcut demiryolu hatlarının yenilenmesi, yeni hatların eklenmesi ve teknoloji ile birlikte yüksek hızlı tren sisteminin geliştirilerek tren yolu ağının genişlemesi ile iç turizm hareketlenmiştir.

Ülkelerarası yapılan işbirlikleri sayesinde turistlere daha uygun fiyata bilet satışı yapılarak uluslararası turist akışı güçlenmektedir.

Turizm ve Denizyolu Ulaştırması

İngiltere’de 1866 yılında Thomas Cook tarafından turistik amaçla gerçekleştirilen ilk gemi seyahatinin başlangıcından günümüze kadar denizyolu ulaşımı önemli bir yere sahip olmaya devam etmiştir.

Türkiye’de 1982 yılında yayımlanan 2634 Sayılı Turizmi Teşvik Kanuna göre denizyolu ulaştırmasında turizme yönelik kullanılan d eniz turizmi araçları; gezi, spor, eğlence ve turizm amaçlı olarak, denize elverişlilik belgesine sahip gerçek ve tüzel kişilere ait özel ve ticarî yatlar, kruvaziyer gemiler, dalabilir deniz araçları ve günübirlik gezi tekneleri olarak sınıflandırılmıştır.

Denizyolu araçlarından biri olan kruvaziyer gemiler ile yapılan seferler, 20. yüzyıl ortalarında modern anlamda gelişme göstermiştir. Bu gemilerde seyahat eden turistler farklı destinasyonları ziyaret ederken bir taraftan da boş zamanlarını gemide sunulan dinlenme, yeme -içme, eğlence, spor gibi imkân ve hizmetler dâhilinde geçirmektedirler. Kruvaziyer gemilerle yapılan seyahatler, uğranılan destinasyonların turizm ekonomisine doğrudan ve dolaylı olarak katkı sağlamaktadır.

Turizm ve Havayolu Ulaştırması

Havacılık, sivil hizmet ve askeri amaçla başladıktan sonra giderek yolcu taşımacılığına doğru bir eğilim göstermiştir. Havayolu taşımacılığı zaman içerisinde uluslararası turizm talebindeki artış ve kitle turizminin yaygınlaşması ile birlikte turizm endüstrisine de hizmet etmeye başlamıştır.

Turizm endüstrisinde yaşanan hareketlilik ise havayolu ulaşımına yönelik talebin günden güne artmasını sağlamış ve uluslararası seyahat eden turistlerin en çok kullandıkları ulaşım türü havayolu taşımacılığı olmuştur. Özellikle ucuz bilet satışı sunan charter (tarifesiz) havayollarının hizmet vermeye başlaması ile birlikte kitle turizmine katılan turist sayısı da artmıştır. Havayolu ulaştırma sistemleri hizmet dağıtımı ve tüketicilerin ihtiyaç ve isteklerini karşılamak amacıyla bilgi ve iletişim teknolojilerinden aktif ve sürekli bir şekilde faydalanmaktadır.