İslam Sanatı

İslamiyet’in Ortaya Çıkışı ve İlk Mescitler başlığında, İslamiyetin ilk mimari yapılarının mimarisi, planı, süsleme, malzeme ve teknik özellikleri hakkında bilgi verilmiştir.

Hz. Muhammed ve Hulefâ -i Râşidîn Devri başlığında, Hz. Muhammed tarafından ilk mescit olarak inşa edilen Mescid -i Nebevi'den başlayıp, Halifeler döneminde inşa edilen yapılar hakkında bilgi verilmiştir.

Emeviler Devri başlığında, s on yıllarda gerçekleştirilen araştırma, inceleme ve kazı çalışmaları neticesinde büyük çoğunluğu Ürdün, Filistin ve İsrail topraklarında bina edilmiş çok sayıda yapı hakkında bilgi verilmiştir. Yerleşim alanlarında uzakta, çölün ıssız bölgelerinde, su kaynaklarına yakın kurulan kasırlar, cami -mescit, han, hamam, çeşme, ev, ahır, depo, sarnıç, kuyu, bent ve bahçe gibi çeşitli işlevli birimlerden müteşekkil kompleks yapılardır.

Endülüs Emevileri Devri başlığında Suriye’deki Emevi kültüründen aldıkları ile yerel unsurları (Roma ve Vizigot etkileri) potasında harmanlayarak, yeni bir kimlik kazanmış olan Endülüs Emevi sanatı, ince bir zevkin ürünü seçkin eserleriyle, kendine has bir karakter sunmuş, mimari, süsleme ve sanat eserleri hakkında bilgi verilmiştir. .

Abbasiler Devri başlığnda , Bağdat şehrini yeni devletin başkenti yapan Abbasiler döneminin başlangıcı, İslam medeniyeti ve kültürü açısından ortya koyduğu sanat eserleri hakkında bilgi verilmiştir. Bu dönemde İslam medeniyetinin en parlak evresini, yani altın çağını yaşadığını söylemek mümkündür. Antik Yunan ve Doğu klasikleri Arapçaya tercüme edilerek İslam dünyasına kazandırılmış ve üzerine İslami değerlerin de eklenmesiyle teşekkül ettirilmiş parlak bir medeniyet tesis edilmiştir. Abbasiler döneminde Eski Mezopotamya, Sasani ve daha sonraları da Orta Asya Türk sanatının etkileri İslam mimarisini ve sanatını şekillendiren unsurlardır. Coğrafyanın da etkisiyle tuğla kullanımı ve tuğla duvarlar üzerine alçı sıva ile oluşturulan stuko tezyinat Abbasi sanatının en belirgin özelliğidir. Kuzey Afrika’da Manastır ve Sus şehirlerinde inşa edilen ribatlar, Abbasiler devrinin önemli anıtlarıdır.

Fatımiler Devri başlığında, Fatımi kültürü ve medeniyeti hakkında bilgi verilmiştir Emevi, Abbasi, özellikle de Ağlebi ve Tolunoğullarından etkilenmiş olan Fatımiler, aslen Kuzey Afrikalı, Mağrip ve Berberi karakterlidir. Yapıların hem dış hem de iç mimarisi ve süslemelerinde kendine has Fatımi zevk ve anlayışının ortaya konulduğu görülür.

İslam Sanatında Süsleme Özellikleri başlığında, İslam Sanatının ortaya koyduğu yüksek sanat eserleri ve özellikleri hakkında bilgi verilmiştir. Mimari ve tezyinat birçok el sanatıyla birlikte gelişmiş olup, geçirdiği her üslup devresi ve yayıldığı her coğrafî alanda değişik görünümlere bürünmüştür. İslam dininin figürlü bezemeyi hoş karşılamaması dolayısıyla Türkler, Orta Asya’da geliştirdikleri, figürlü tasvirlerden uzaklaşarak motiflerde üsluplaştırma yoluna gitmişlerdir. İslam sanatçıları, hem din îamaçlarla hem de evlerde kullanılmak üzere fildişi, ahşap, maden ve camdan pek çok değerli ve güzel eşyalar yapmışlardır. Özellikle Emeviler, Abbasiler ve Fatımiler devrinde yetişen sanatçılar, İslam sanatının temel karakteristiğini oluşturmuşlardır.