Bizans Sanatı

Doğu Roma (Bizans) İmparatorluğu başlığında, 395 yılında Roma İmparatorluğu Doğu ve Batı Roma olarak ikiye bölününce, merkezi Roma olan Batı Roma İmparatorluğuna karşılık, merkezi Konstantinapolis olan Doğu Roma İmparatorluğu (Bizans) hakkında bilgi verilmiştir. 476’da Batı Roma İmparatorluğu'nun çökmesiyle birlikte, Bizans, Roma İmparatorluğu'nun tek temsilcisi olarak kalmıştır. Bizans İmparatorluğu, Roma kültür mirası ve Anadolu kültürü ile Hristiyan inancının kaynaşması sonunda, yerli medeniyetlerden de kalıntıları alarak meydana gelen Bizans medeniyeti, bin yılı aşkın bir süre boyunca Ortaçağ dünyasında varlığını göstermiştir. Roma İmparatorluğu'nun 395'de resmen ikiye ayrılması ile Doğu Roma İmparatorluğu, İlk Çağ'ın bu büyük devletinin Hristiyanlaşmış devamcısı olmuş ve 1453'de yıkılışına kadar muhafaza etmiştir. Önceleri Roma İmparatorluğu’nun dili olan Latince, doğudaki toprakların birleştirici dili olan Grekçe ile birlikte kullanılırken 4.yüzyıldan itibaren yalnız Grek dili hakim olmuş ve öyle kalmıştır.

Bizans Sanatı da bu topluluğun Doğu Akdeniz çevresinde meydana getirdiği çeşitli sanat ürünleridir. Bizans İmparatorluğu üç ana ve üç ara dönemden oluşur:

395-527 İntikal ve Geçiş Dönemi
527-726 Erken Bizans Dönemi
726-842 İkonoklazma Dönemi
842-1204 Orta Bizans Dönemi
1204 -1262 Latin İstilası
1261 -1453 Son Bizans Dönemi

Bizans Resim Sanatı başlığında genel olarak din îtemalı olan Bizans sanatı, mozaik, fresk, ikon, minyatür dallarında da önemli eserler hakkında bilgi verilmiştir. Bizans sanatında sürekli iki güçlü akım egemen olmuştur. Birincisi, özellikle saray ve ileri gelen çevrelerce tutulan, kökü eski sanat geleneklerine bağlı ince, hassas hatta bazı durumlarda Hristiyanlığa yabancı unsurların bile göze batmadığı görkemli, zengin ve göz kamaştırıcı bir sanat akımı olan Başkent üslubudur. İkincisi ise, form güzelliğine önem vermeyen, dini konuları esas alan ve sanatı dinin bir anlatımı olarak kabul eden ilkel ve kuru bir sanat akımı olan Eyalet üslubudur. Ancak bu akımları, adlarında geçtiği gibi, kesin bir biçimde bölgelere ayırmak olanaksızdır. Sonuçta Bizans sanatı için, İlk Çağ ve Roma sanatından aldığı bilgileri, doğu beğenisi ve deneyimlerini Hristiyanlıkla kaynaştırarak uygulayan ve yerli geleneklerden de faydalanarak, Doğu Akdeniz çevresinin bütün Orta Çağ'ı kaplayan Hristiyan sanatıdır, denebilir.