Hareketlilik

Hareketlilik, bireylerin hareketlerini eklemlerin müsaade ettiği oranda farklı yön, açılarda yapabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır. Esneklik ise eklem hareketlerini gerçekleştiren kasların ve eklemleri destekleyen dokuların uzayıp kısalabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır. Hareketlilik eklemlerle esneklik ise eklemi destekleyen ve hareket ettiren dokularla ilgilidir. Ancak Türkçe literatürde ikisi de birbirlerinin yerine sıkça kullanılmaktadır. Sportif ve günlük yaşamda kullanılan hareketler yalnızca eklemlerin müsaade ettiği açılar ve yönlerde gerçekleştirilebilmektedir. Hareketlilik, hareketlerin rahat ve sağlıklı bir şekilde amaca uygun olarak yapılabilmesinin ön şartlarından biridir. Bir bireyin kuvvet performansı ne kadar iyi düzeyde olursa o kadar iyi diğer motorik özelliklerini ve sportif becerilerini geliştirebilmektedir. Genel hareketlilik, günlük yaşam aktivitelerini sağlıklı bir şekilde gerçekleştirebilmesi için ihtiyaç duyulan eklem hareketlilik sınırıdır. Herhangi bir sportif hareket ve beceriye özgü değildir. Sağlıklı ve hareketli bir yaşam için önemli bir özelliktir. Özel hareketlilik, belirli spor branşlarının becerilerini yapmayı sağlayan eklemlerin hareketlilik sınırı olarak tanımlanmaktadır. Sporcu ve sportif faaliyetlere katılan bireylerin genel hareketliliğe ek olarak daha fazla geliştirmesi gereken bir özelliktir. Yapılan spor branşına özgü performansı maksimum düzeye taşıyabilmek ve hareket konforunu sağlamak için oldukça önemlidir. Pasif hareketlilik, bireyin eklem hareketliliğini dış bir dirençten yardım alarak gerçekleştirmesi olarak tanımlanmaktadır. Pasif hareketlilik ile eklemlerimizin ulaşabilecekleri açılar daha fazla olmaktadır. Ancak pasif hareketlilik çalışmalarında bilinçli olarak hareket edilmesi kas ve eklem yaralanmalarının önüne geçmekte önemlidir. Kişisel özellikler ve eklem özellikleri göz önünde bulundurularak yeterli düzeyde dış direncin oluşturulması önemlidir. Statik hareketlilik, eklemini belirli bir açıya getirdikten sonra sabit olarak hareketliliğini sağlaması olarak tanımlanmaktadır. Statik hareketlilik genellikle antrenmanlardan sonra tercih edilmektedir. Bu sayede kas ve eklem gerginliği artırılarak, yorgunluğun olumsuz etkilerinden kurtulmak kolaylaştırılmaktadır. Dinamik hareketlilik, sportif veya normal bir hareketin uygulanışı sırasında ortaya çıkan eklem açıklığı olarak tanımlanmaktadır. Dinamik hareketlilikle, statik hareketlilikten daha geniş açılara ulaşabilmek mümkündür. Hareketlilik; fizyolojik, anatomik, kinesiyolojik, antropometrik, fiziksel ve psikolojik olarak çeşitli olgulardan etkilenmektedir. Statik germe, eklemin tam bir hareket açıklığında yavaş, kademeli ve kontrollü olarak germeyi amaçlayan bir çalışmayı içermektedir. Genellikle düşük şiddetlerde gerçekleştirilmektedir. Dinamik ya da balistik olarak nitelendirilen bu çalışmada temel amaç germe egzersizlerinin daha hızlı daha güçlü olarak, daha az kontrolle eklemde direnç oluşturmaktır. Bu germe tekniğinde kısa süreli ancak yüksek kuvvetli gerilmeler ile eklem ve kasların hareketliliklerini geliştirmek amaçlanmaktadır. PNF, nöral proprioseptörleri aktive ederek nöromüskular tepki vermeyi hızlandıran bir germe tekniğidir. PNF özellikle, resiprokal inervasyon, kas iği ve golgi tendon organlarını içeren nöral mekanizmalarda oldukça etkili olmaktadır. En geniş anlamıyla ifade etmek gerekirse izometrik kasılma ile statik germenin kombine hale getirilmesidir. Hareketlilik değerlendirmesinde başlıca gonyometre ölçümleri tercih edilmektedir .