Antrenmanın Organizmaya Etkisi

Antrenmana bağlı vücut sistemleri üzerindeki değişimleri aşağıdaki gibi sınıflandırabiliriz.

Enerji sistemleri
İskelet -Kas Sistemi
Kalp-Dolaşım Sistemi
Solunum Sistemi
Sinir Sistemi
Psikoloji
Genel Sağlık

Antrenmanın Enerji Sistemleri Üzerine Etkisi

Antrenman ile aerobik sistemde şu değişimler gözlenir;

Aerobik sistemde hücre zarında mitokondriye oksijen taşıma görevi olan miyoglobinin içeriğinde belirgin bir artış gözlenir.
Mitokondrilerde sayısal, hacimsel ve zar düzeyinde artış gözlenir.
Antrenmanla enerji metabolizmasındaki enzim artışlarına bağlı olarak glikojen yıkımında ve kaslarda depolanan glikojen miktarında artış gözlenmektedir.
Krebs siklusu ve elektron taşıma kapasitesindeki enzimlerin kapasite ve etkinlik düzeyinde artış gözlenir.
Dayanıklılık antrenmanları ile yağların oksidasyon (yağ yıkımı) kapasitesinde ve kasların trigliserit depolarında artış gözlenir.

Antrenman ile anaerobik sistemde şu değişimler gözlenir;

ATP-PC’nin kastaki depoları artar.
ATP’nin kaslardaki depoları 7 aylık bir antrenman sonrasında %25 artar.
Antrenmanla ATP yenilenme enzimleri artar. ATP, ATP az enzimi ile parçalanır. Kreatinkinaz (CPK) ve miyokinaz (MK) yardımıyla yenilenir. Dolayısıyla ATP -PC depolarının yenilenme süresi kısalır.
Anaerobik glikolizis (laktik asit sistem) kapasitesi artar.

Antrenmanın İskelet-Kas Sistemi Üzerine Etkisi

Kas Hipertrofisi: Kas hipertrofisinde, myofibril ve myoflamnet sayısı, mitokondrial enzimler, ATP -PC depoları, glikojen ve trigliserit depolarında artış gözlenir.

Kas Lif Tipleri: Antrenmanlarla kas liflerinin sayıca oranları değiştirilemez ve kas lifleri birbirine dönüştürülemez. Ancak antrenman yavaş ve hızlı kasılan iskelet kaslarındaki hipertrofiyi geliştirir

Kasların Kimyasal Değişimi

Miyoglobin sayısında artış,
Kaslardaki enerji verici maddelerin glikojen ve trigliserit depolarında arış gözlenir.
Glikoz enzim aktivitesinin ve glikoz kapasitesinde artış,
Her iki kas lifinde de eşit oranda artış gözlenir, Tendonlar, ligamentler ve bağ dokularda kuvvet artar.

Antrenmanın Kalp-Dolaşım Sistemi Üzerine Etkisi

Kalp Debisi: Kaslara alınan oksijen artışı refleks olarak, kas kan damarlarını genişletir ve venöz dönüş artar, kardiyak debi (kardiyak output) artar.

Kalp Hipertrofisi: Yapılan düzenli antrenmanlar kas liflerinde protein sentezinde artışa neden olarak kalp kasında hipertrofi (büyümesi) meydana getirir .

Kalp Atım Hacmi: Sporcularda antrenmanda ve antrenman sonrası istirahatte kalp atım hacmi artar.

Kalp Atım Hızı: Antrenman seviyesi ve süresi ilerledikçe hem istirahat hem de antrenman sırasındaki kalp atım hızı düşer.

Kan Volümü ve Hemoglobin Miktarı: Antrenmanlarla toplam kan volümü ve hemoglobin miktarında artış gözlenir

Kapilarizasyon (kılcallanma): Ağırlık antrenmanları sonucunda çalışan kaslarda kapiller yoğunluk artar, yani iskelet kas lifini çevreleyen kılcal damar sayısı artar.

Kan basıncı: Antrenmanla organizmada meydana gelen vasküler ve yapısal değişiklikler sayesinde kan akımına karşı direncin azalması ile kan basınçları azalır böylece kalp daha ekonomik çalışır.

Kalpte koroner dolaşım: Koroner kan akım rezervi artar. Ateroskleroz (damar sertleşmesi) azalır.

Antrenmanın Solunum Sistemi Üzerine Etkisi

Akciğerin hacim ve kapasitesini arttırır. Egzersizde ventilasyon artar.
Antrenman solunum kaslarının güçlendirilmesine ve solunum fonksiyonlarında iyileşmeye yardımcı olur. Akciğerin hacim ve kapasitesini arttırır.
Antrenmanlarla O 2’nin difüzyon kapasitesi artar.
Dayanıklılık antrenmanlarıyla alveoler ventilasyona katılan alveol sayısı artar.
Düzenli antrenmanlarla, sporcularda solunum volümü ve solunum frekansı maksimal bir efor anında belirgin artış gösterir. Bu durum antrenmanın solunum kaslarını güçlendirmesiyle ilişkilidir.
Bununla birlikte maksimal yüklenmeli bir antrenmandaki arteryel -venöz O2 farkı (a- Vo2) farkı artar.
Dayanıklılık antrenmanı sonrası; vital kapasite çok az artar, rezidüel volüm azalır, total akciğer kapasitesi değişmez, tidal volüm maksimal egzersizler sırasında artar.
Solunum verimliliği artar.

Antrenmanın Sinir Sistemi Üzerine Etkisi

Antrenmanın nörofizyolojik etkileri; serebral kan akışının düzenlenmesi, yeni nöral bağlantılar, yeni nöronların oluşumu(nörogenezisiz), beynin yapısal değişimine bağlı olarak korteks alanda volüm artışı, serebral enerji dengesinin korunması olarak özetlenebilir
Antrenmanlar sporcunun kas içi ve kaslar arası koordinasyonunu (sinir-kas işbirliği) arttırır.
Antrenmanlarla reaksiyon süresi azalır.
Aerobik antrenmanlar, öğrenme, işlem hızı, akıl yürütme için önemli olan hipokampüs bölgesinin küçülmesini önler, serebral kan hacminde artış gözlenir.
Aerobik egzersizler hipokampüsteki BDNF seviyesini arttırarak motor iyileşmeyi kolaylaştırır
Nörotransmiter (norepinefrin, serotonin, asetilkolin, dopaminin vb ) salınımını da arttırır.

Antrenmanın Psikoloji ve Sosyal Çevre Üzerine Etkisi

Pozitif bakış açısı oluşur.
Bireyin kişiliği olumlu yönde şekillenir.
Özgüveni arttırır.
Katılımcılara kendi otonomik uyarılmalarını nasıl düzenleyebileceklerini öğreten bir biyolojik geri bildirim biçimidir.
Rahatsız edici biliş, duygular ve davranışlardan uzaklaşmak, dikkat dağıtmak veya uzaklaştırmak için zaman sağlar.
Anksiyete ve depresyonun semptomlarını azaltıp kognitif (bilişsel) yetileri arttırır.
Bireyin özsaygısını ve enerjisini artırarak yaşam kalitesini yükseltir.
Sosyal iletişim becerileri artar. Yeni dostlukların kurulmasına, pekiştirilmesine ve sosyal kaynaşmaya destek olur.
Takım sporları işbirliği yapmayı öğretir.
Bireysel sporlar kişisel disiplini geliştirir.
Dürüstçe mücadele etmeyi öğretir.
Saldırganlık dürtülerini sağlıklı bir yoldan, sosyal kurallara uygun olarak boşaltmayı öğretir.
Kişinin kendini iyi hissetmesini ve mutlu olmasını sağlar

Antrenmanın Genel Sağlık Üzerine Etkisi

Antrenmanlar kas kuvvetini, dayanıklılığını ve esnekliğini arttırır.
Toplam vücut yağını azaltır.
Kandaki kan trigliserit ve glikoz düzeyini düşürür.
Trigliseritle beraber total kolesterol azalır. Yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL) kolesterolü artar, düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) kolesterol azalır.
Antrenman sonrasında istirahat kan basıncında düşme görülür.
Aerobik ve dirençli egzersizlerin metabolik sendrom risk faktörleri olan obezite, diyabet, hipertansiyon, hiperlipidemi üzerinde iyileştirici etkisi vardır.
Isı aklimatizasyonu (sıcaklığa uyum sağlama) artar.